Werkgevers en economen: 'Sancties tegen Rusland gaan zorgen voor handelsbelemmeringen'

De Europese Unie komt naar verwachting later op donderdag met aanvullende sancties tegen Rusland. ,,Waarschijnlijk zal dat pakket veel zwaarder zijn dan de sancties die twee dagen geleden zijn aangekondigd tegen enige honderden Russische officials en twee banken", aldus VNO-NCW en MKB-Nederland. Ook de G7 komt later op donderdag bijeen om over de situatie in Oekraïne te praten.

De twee ondernemersorganisaties benadrukken dat bedrijven nooit op sancties zitten te wachten. ,,Maar nu de internationale situatie dermate is verslechterd, is het aan het bedrijfsleven om aan een door de politiek vastgesteld sanctiepakket te voldoen", zo klinkt het.

Rusland komt volgens economen met tegenmaatregelen

Verder waarschuwen de twee organisaties voor tegenacties door Rusland. Die kunnen zorgen voor complicaties aan de grens of het handelsverkeer raken. Voor economen staat vast dat Rusland met tegenmaatregelen komt.

Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland en in het bijzonder de Nederlands-Russische betrekkingen aan de RU, noemt het een "logische zaak" dat de handel met Rusland minder wordt, maar vraagt zich af hoe ver de westerse landen durven te gaan. Hij maakt een vergelijking met de situatie in 2014 toen Rusland de Krim binnenviel. Ook toen werden sancties tegen Rusland ingesteld. Daardoor werd met name de foodsector hard getroffen. Als het nu tot verregaande sancties komt, zitten die wat hem betreft in de olie- en gassfeer. ,,De handelsstroom zal deels anders komen te liggen. Maar wij kunnen voorlopig niet zonder Russisch gas", verduidelijkt hij. ,,Er wordt gekeken naar andere landen die dat moeten leveren. Maar bijvoorbeeld Qatar lijkt me als land ook geen veilige keuze."

Ook ondernemingsorganisaties delen de vrees

Heel veel Nederlandse ondernemers zullen geraakt worden door de inval van Rusland in Oekraïne, verwacht ondernemersorganisatie evofenedex. Daarbij waarschuwt de organisatie voor een toename in cyberaanvallen op "gevoelige infrastructuur", die onder meer transportsystemen kunnen raken. In 2018 trof een cyberaanval uit Rusland op Oekraïne ook Nederlandse systemen, aldus de organisatie.

"De militaire inval van Rusland in Oekraïne heeft vergaande gevolgen voor handel en logistiek met Oekraïne en de omliggende regio", schrijft de ondernemersvereniging. Dat komt volgens de organisatie door de sancties die de internationale gemeenschap oplegt aan Rusland.

De belangenclub verwacht ook dat het sanctiepakket dat de Europese Unie nog bekend moet maken verdere gevolgen zal hebben. De organisatie zegt dat de inval al invloed heeft op verzekeringen, zoals krediet- en transportverzekeringen.

Evofenedex benadrukt dat de inval met name veel gevolgen heeft voor het vervoer van, naar en door Oekraïne. Zo zijn er strengere controles en langere wachttijden bij de diverse landen waaraan Oekraïne grenst die nog wel open zijn. De grens tussen Oekraïne en Rusland alsook Belarus is dicht.

De internationale scheepvaart ondervindt ook hinder vanwege gesloten en beschadigde Oekraïense zeehavens Odessa en Marioepol. De internationale zeevaart voor de kust van Oekraïne is "volledig gestremd", zegt de organisatie. Ook de internationale luchtvaart kan niks meer, omdat het luchtverkeer boven Oekraïne en Moldavië is gestaakt door luchtgevechten en bombardementen. De bombardementen hebben daarnaast vliegvelden ernstig beschadigd.

FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, heeft vanwege de inval een meldpunt geopend. Daarmee wil de organisatie inzicht krijgen in de gevolgen van de inval en de tot nu toe opgelegde sancties. FME zegt zich "grote zorgen" te maken om de inval en volgt de situatie "nauwlettend". Donderdag zei de organisatie al dat de gevolgen afhankelijk zijn van de duur van het conflict en de aard van de sancties. FME zei ook al rekening te houden met een terugloop van de export van machines en technologie op de korte termijn.

Rusland sloot onlangs handelsakkoord met China

Het is volgens econoom Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland en Oekraïne, wachten op Russische tegenacties. Hij wijst erop dat Rusland de represailles tegen het regime en de elite al wel heeft ingecalculeerd. Zo heeft Rusland onlangs nog handelsakkoorden met China gesloten.

Ook is veel Russisch geld de laatste jaren slim belegd. ,,Russisch geld zit in vele lagen verstopt. De Russische elite heeft dit zien aankomen.” Wat ook meespeelt is de 'Russische trots' die tot harde tegenmaatregelen door Moskou zullen leiden.

Slechts 2,5 procent bloemen en planten gaat naar Rusland

Een branche die kan worden getroffen door sancties en tegensancties van de Russen is de bloemen- en plantensector. Rusland is volgens de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB) goed voor zo'n 2,5 procent van alle export van bloemen en planten van Nederland, dat is ongeveer 185 miljoen euro.

Bij Royal FloraHolland komen berichten binnen over orders die geannuleerd zijn. ,,Het gaat natuurlijk ook om hoe je die bloemen daarheen krijgt. We begrijpen dat grote exporteurs niet de risico's willen lopen." VGB herkent dat beeld niet. VGB-directeur Matthijs Mesken: ,,De bloemen worden doorgaans opgehaald door transporteurs uit de landen waar ze naartoe gaan. We horen wel geluiden dat bedrijven bloemen alleen bij directe betaling mee willen geven.” Daarmee lopen ze vooruit op mogelijke sancties tegen Russische banken.

Transportbranche: plan geen vervoer van en naar Oekraïne

Branchevereniging Transport & Logistiek Nederland (TLN) raadt transportbedrijven nog vervoer van en naar Oekraïne te plannen. De organisatie verwijst naar mededelingen van de IRU, de internationale koepel van vervoerders. Door de noodtoestand die is afgekondigd in Oekraïne gelden er beperkingen die waarschijnlijk ook van toepassing zijn op het vervoer, aldus TLN.

Woensdag wees TLN al op mogelijke risico's voor vervoerders die ondanks het huidige negatieve reisadvies voor Oekraïne toch naar het land rijden. TLN adviseerde toen ook de verzekeringsvoorwaarden goed te bekijken, zeker de dekking met betrekking tot de aansprakelijkheid.