Keuze, dat is het toverwoord waar bedrijven nu voor pleiten. Geen vaste hokken, strakke indelingen of saaie kantorenwijken, maar zo veel mogelijk afwisseling, binnen en buiten.
Flexibel
"Kantoorgebruikers willen altijd kunnen kiezen," zegt Pieter van der Peet van vastgoedadviseur Cushman & Wakefield. "Bedrijven zijn al lang afgestapt van het idee dat iedereen een eigen werkplek heeft. Flexibele kantoorruimte is de norm: grote open kantoorvloeren die uitnodigen tot samenwerking, is het uitgangspunt."
En bedrijven eisen nu kantoorruimte op plekken met zoveel mogelijk functies in de omgeving: wonen, werken winkelen en horeca en op de drempel van goed openbaar vervoer.
Geen wonder dat juist zulke kantoorgebieden in Amsterdam inmiddels overvol zitten, met Zuidas, Arenagebied en Amsterdam-Centrum voorop. Weliswaar stond vorig jaar - ondanks de kantorenhausse - in heel Amsterdam nog gemiddeld 10 procent van de kantoorruimte leeg, maar daarbij gaat het vrijwel alleen nog om verouderde kantoren - waarin het nieuwe werken niet gemakkelijk valt door te voeren - op onappetijtelijke plekken.
Techbedrijven
Het nijpende tekort aan geschikte kantoorruimte in de populaire gebieden is de belangrijkste reden dat de vastgoedbranche de gemeente smeekt om de strenge bouwstop voor kantoren los te laten.
"Amsterdam is een van de belangrijkste steden in Europa voor techbedrijven," zegt Martijn Smits van 1530 Real Estate, "maar die vinden hier nauwelijks nog ruimte."
"Voor techbedrijven is een kantoor in een afwisselend woon-werkgebied een absolute voorwaarde. Dat past bij hun imago, stimuleert de samenwerking met andere techbedrijven en helpt ze om goed, internationaal personeel aan te trekken."
Meer mogelijkheden
In de binnenstad staat minder dan 3 procent van de kantoorvloeren nog leeg en stijgen de huren razendsnel. "Als zulke bedrijven in Amsterdam geen geschikte plek meer vinden, dan kiezen ze voor het buitenland. De overheid zou daarnaar moeten luisteren, maar heeft er moeite mee om na tien jaar pas op de plaats de knop om te draaien en meer mogelijkheden te creëren."
De vastgoedbranche weet wel waar de palen in de grond moeten: in de bestaande kantoorgebieden. "Het is belangrijk dat Amsterdam allereerst kijkt naar nieuwe kantoren in gebieden waar al wordt gewoond en gewerkt," zegt Rudolf de Boer van CBRE. "De gebieden waar voldoende voorzieningen aanwezig zijn. Ik zie goede mogelijkheden voor Zuidoost en Sloterdijk, maar ook rondom het Amstelstation."
"Zuidoost is de afgelopen jaren van een eenzijdig kantorengebied al een volwaardig afwisselend gebied geworden met kantoren, hotels en woningen," zegt ook Frank van der Sluys, hoofd onderzoek bij Cushman & Wakefield. "Dat is nu ook op Sloterdijk aan het gebeuren, door de komst van een aantal hotels, een uitgaansproject als Ven Amsterdam en de woningbouwplannen van de gemeente."
Doorpakken
"Het is ongelooflijk logisch om nieuwe kantoorgebouwen neer te zetten in zulke gebieden om juist die functiemenging te realiseren. Overheid en vastgoedbranche moeten er nu doorpakken en naast de bestaande ontwikkelingen en woningplannen in zulke gebieden ook meer kantoorruimte brengen."
In de toekomst zien de vastgoedadviseurs ook mogelijkheden voor kantorenbouw in andere delen van de stad. Van der Sluys: "Met de juiste ontwikkelingen is er ook in Amsterdam-West nog voldoende ruimte voor nieuwe kantoorontwikkelingen; in Noord kan dat in een later stadium. Laat de markt zijn werk doen."
De Boer ziet zelfs in de binnenstad kansen. "Het Marineterrein is een goede mogelijkheid. En Duivendrecht wordt vaak genoemd, maar dat gebied moet dan eerst voldoende voorzieningen krijgen, zodat we niet in dezelfde fout vervallen als in het verleden."
De nood bij bedrijven is hoog
Vandaag spreekt de raadscommissie Ruimtelijke Ordening op voorspraak van de VVD over de kantorencrisis en het opheffen van de bouwstop in de stad.
"Er blijven zorgelijke signalen komen over de positie van Amsterdam in de competitie om bedrijven naar de stad te halen en ze te laten blijven," aldus VVD-raadslid Tjakko Dijk. "De leegstand is inmiddels onder de 10 procent gedaald, waardoor de kantorenmarkt ongezonde tekenen vertoond."
Hij wil van wethouder Eric van der Burg (VVD) weten wanneer de kantorenbouwstop wordt opgeheven. "Het is van het grootste belang voor het Amsterdamse vestigingsklimaat en de werkgelegenheid dat bedrijven die in Amsterdam zitten of die, bijvoorbeeld in het kader van de brexit, naar Amsterdam willen komen, snel goede, kantoorruimte kunnen vinden."
Dat de nood hoog is, blijkt wel uit de toestroom van buitenlandse bedrijven - vorig jaar 157 - en de uitbreidingsplannen ven bestaande buitenlandse bedrijven in Amsterdam.
Momenteel praat de gemeente nog eens met 'tientallen bedrijven', onder meer uit Engeland, die Amsterdam als vestigingslocatie overwegen, maar hier mogelijk geen geschikt onderkomen meer kunnen vinden.
