De Levi’s 501 is 150: waarom de jeans zo'n onverwoestbaar icoon is

Zo dol is-ie op zijn eigen verzameling 501’s dat Roger Kenbeek ze liever niet naar werk aantrekt. Er zou zomaar een vlek in kunnen komen, een scheur, of een gat, vertelt hij in het AD. ,,Ik heb een bijzondere verzameling vintage 501’s en daar ga ik heel voorzichtig mee om, ja. Ik ben vooral heel zuinig op die ene die ik zelf in de jaren 80 op mijn 19de van mijn eerste zuurverdiende centen kocht.”

Roger Kenbeek is een fan, een aanbidder, een echte ‘denimhead’, eentje die van zijn voorliefde ook zijn werk maakte. Hij verkoopt in zijn winkel Mood Indigo in hartje Amsterdam jeans, jeans en nog eens jeans en weet één ding: de 501 is en blijft een bestseller. ,,Het is nog altijd de spijkerbroek die ik het meest verkoop en ik heb klanten uit alle delen van de wereld.”

Japanners zijn er wild van: waarom de Levi's 501-broek al 150 jaar alle modegolven doorstaat

En zo komt Kenbeek direct op een van de redenen waarom deze broek al 150 jaar alle modegolven doorstaat: hij is universeel. ,,Je hebt maar weinig kledingstukken die overal ter wereld populair zijn en de 501 hoort in dat rijtje. Wist je dat Japanners er wild van zijn? Zij zagen ook veel eerder dan Amerikanen en Europeanen dat oude exemplaren heel gewilde en dure verzamelobjecten zouden worden.”

Volgens Ninke Bloemberg (modeconservator Centraal Museum Utrecht) is de spijkerbroek ook in andere opzichten universeel. ,,Het is een broek voor mannen én vrouwen. Het is een broek die je casual aan kan doen, maar ook chique met hakken. En het is een broek die zowel tieners als tachtigers staat en dat is best uniek.”

Ook de kleur doet het goed bij iedereen, benadrukt de conservator, die in 2012 de expositie Blue Jeans organiseerde. ,,Wat niet iedereen weet, is dat de kleur blauw de meest gedragen kleur ter wereld is. Iedereen houdt van blauw en dus ook van jeansblauw. Deze kleur zal nooit ‘uit’ raken.”

Levi’s slim genoeg om spijkerbroek steeds een beetje met de trends mee te laten gaan

Het bedrijf zelf heeft volgens denimkenner Wouter Munnichs (oprichter van onlinemagazine over denim Long John) een belangrijk aandeel in het succes. ,,In de tijd dat oprichters Levi Strauss en Jacob Davis in Californië begonnen, bestonden jeans al. Maar Strauss en Davis waren wel de eersten die hun broeken als mérk in de markt zetten en die van andere probeerden te onderscheiden. Zo vroegen ze in 1873 patent aan op de ‘rivets’, de door Davis bedachte klinknageltjes om de broeken te verstevigen.”

En: Levi’s is slim genoeg om de spijkerbroek steeds een beetje met de trends mee te laten gaan. Munnichs: ,,De 501 wordt zo’n beetje om de acht à tien jaar aangepast. De 501 met smalle pijpen die nu in de winkels ligt, lijkt natuurlijk ook helemaal niet meer op de jeans van rond 1900. Dat was een heel los exemplaar dat mijnwerkers over hun gewone kleding konden dragen; eigenlijk meer overall dan broek.

Acteur Marlon Brando droeg de 501 in 1953 in de film The Wild One

Maar de belangrijkste verklaring voor de eeuwigheidswaarde? Die zit ’m volgens allen in iets ongrijpbaars, iets magisch. Kenbeek: ,,Veel merken doen alsof ze authentiek zijn, maar de 501 ís authentiek, hééft een lange geschiedenis, dat voel je als je er een koopt.” Bloemberg: ,,Deze broeken hebben een bepaald aura en dat heeft zeker te maken met de bijzondere oorsprong: dat ze ooit in Amerika gedragen werden door goudzoekers en cowboys.”

Volgens Munnichs staat-ie ook voor iets rebels, een gevoel van avontuur. ,,Bij de 501 denk je bijvoorbeeld terug aan acteur Marlon Brando die ’m in 1953 in de film The Wild One droeg. En het interessante: die outfit van Brando – wit shirt, motorjack, jeans – is nog steeds cool.’’

Levi’s maakte niet voor niets in de jaren 90 een stevige dip door

Valt er dan geen kritische noot te kraken? Zeker wel. Zo stelt Munnichs vast dat Levi’s niet voor niets in de jaren 90 een stevige dip doormaakte. ,,Toen werden Italiaanse merken als Replay en Diesel populairder. Die durfden ook meer te experimenteren met wassingen, stoffen en pasvorm.” Munnichs werkte zelf in de jaren 90 voor Diesel.

De Italianen kwamen ook met meer ‘vrouwelijke’ jeans op de proppen. Kenbeek: ,,Levi’s heeft zo voorgoed marktaandeel aan andere merken verspeeld. Dat betekent overigens niet dat Levi’s geen goede jeans voor vrouwen maakt. De 901 is, vind ik, de mooiste vrouwenjeans ooit.”

Levi’s loopt niet voorop in het veranderen van de kledingindustrie

Nog een kanttekening: Levi’s loopt niet voorop in het veranderen van de kledingindustrie; een van de meest vervuilende branches ter wereld. Bloemberg: ,,Het zet inmiddels wel stappen om het productieproces te verduurzamen, maar andere merken zoals het Nederlandse Kuyichi namen eerder het voortouw.”

Wat Munnichs ook bespeurt? Middelbare scholieren dragen de broek niet zo vaak meer. ,,Zij lijken hun geld liever te besteden aan een merktas, merksneakers of merkhoodie; statussymbolen die je van veraf herkent. Nieuwe jeans kopen ze voor een paar tientjes bij Zara of H&M.”