Nieuwe doelgroep: kinderen van gescheiden ouders

De fora op Villapinedo.nl staan vol vragen over hoe om te gaan met ouders die niet meer met elkaar praten of die alleen maar ruzie maken. Wat moeten kinderen doen?Pinedo: "Ophouden met het zorgen voor hun ouders. Dat doen kinderen automatisch. Wanneer ouders elkaar negeren, nemen kinderen als vanzelf de communicatie over. Ze willen helpen, zijn extreem loyaal. Wij leren ze dat dat niet hoeft: het is niet hun taak. Ouders zijn zélf verantwoordelijk."

Sinds de oprichting van haar stichting heeft Pinedo het druk met het geven van trainingen aan echtscheidingsadvocaten, Jeugdzorg en aan gescheiden ouders. Over hoe ze het best kunnen omgaan met kinderen die te maken krijgen met een echtscheiding.

Ze lacht er vrolijk bij. "En toen zag ik ineens de vergelijking met wat er gebeurt tijdens zo'n scheiding. Daar beginnen ouders ook aan met de beste intenties voor hun kinderen. Maar uiteindelijk zien ze die vaak over het hoofd. Dat gebeurde ook binnen onze stichting." En dus richt die zich vanaf dit jaar nog voornamelijk op kinderen.De felblauwe ogen van Pinedo schieten naar het scherm van haar opengeklapte laptop op de tafel in haar kantoor. Ze opent de website. "Kijk. Hier komen ze met elkaar in contact. Ze geven elkaar tips via de fora, posten vlogs, filmpjes en artikelen, of bieden zich aan als buddy voor kinderen die het erg moeilijk hebben."

Helpt dat?"Ja. Ik zie dat ze opbloeien. Ik maak ze natuurlijk ook in het echt mee. Tijdens onze trainingsdagen bijvoorbeeld; we leiden onze ruim honderd adviesgevers, tussen de twaalf en vijfentwintig jaar, eerst op voordat ze aan de slag mogen. En ik zie ze tijdens de bijeenkomsten. "Ik geloof dat ze hiermee ook meteen zichzelf helpen. Ze gebruiken hun negatieve ervaringen en zetten ze om in iets positiefs. Zo hebben deze nare ervaringen toch nog zin gehad: ze kunnen er nu anderen mee helpen, want ze begrijpen wat die doormaken."

Hoe bedacht u Villa Pinedo?"In mijn therapiepraktijk kwam ik veel overlappende verhalen tegen. Er waren zo veel kinderen die het moeilijk hadden met de scheiding van hun ouders. Ze werden dan naar mij gestuurd, maar hadden daar natuurlijk weinig zin in. Intussen dacht ik: als ik Pietje nou eens zou laten praten met Klaasje. Daar zouden ze allebei misschien wel veel meer aan hebben." Pinedo, dochter van vooraanstaand oncoloog Bob Pinedo - grondlegger van het VUmc Cancer Center, begon verhalen te verzamelen. Twee jaar geleden kwam er een boek waarin ze de ervaringen opnam: Aan alle gescheiden ouders. Hiermee wilde ze ouders leren zich te verplaatsen in hun kinderen. Ook schreef ze een open brief met de kinderen, die via sociale media 150.000 keer werd gedeeld.

"Zodra je als ouder leert door de ogen van je kinderen te kijken, maak je keuzes die veel meer in hun belang zijn. Het is logisch dat het niet altijd lukt hiermee bezig te zijn: de meeste mensen die scheiden zitten vol in de vechtmodus, ze zijn helemaal niet in staat om rustig na te denken. Maar wanneer ze even afstand nemen, zien ze wat ze beter kunnen doen. Dan maken ze geen beslissingen meer waarbij ze hun kind vergeten."

Spreekt u uit ervaring?"Mijn ouders zijn gescheiden toen ik drie was. Ik herinner mij dus vooral de lastige periode daarna. Zo werd op mijn achtste plotseling voor mij besloten dat ik bij mijn vader ging wonen. Van de ene op de andere dag verhuisde ik van Zeist naar Wilnis. Dit deden ze ongetwijfeld met de beste bedoelingen. Maar nu zou ik adviseren: laat je kind in elk geval afscheid nemen van de klas. Volgens mij wist niemand dat ik wegging."

Hoe gebruikt u uw eigen ervaringen binnen Villa Pinedo?"Ik begrijp heel goed waar de kinderen het over hebben. Voel een heleboel aan. Dat gaat ook om kleine dingen. Toen we laatst een filmpje lieten maken waarin gescheiden ouders voorkwamen, zag ik meteen dat die man en vrouw veel te dicht bij elkaar zaten. Dat klopte niet, in de vernieuwde versie zitten ze dus wat verder uiteen. Maar ik houd de website ook goed in de gaten. Kinderen moeten het gevoel hebben dat dit een veilige plek is waar ze hun verhaal kunnen doen."

Reageert u ook op de forumoproepen?"Nee, dit doen alleen de kinderen. Ik lees alles wel. En wanneer er iemand van buitenaf reageert, die dus geen training heeft gevolgd, moet ik dat antwoord eerst goedkeuren voordat het online verschijnt. "De meeste kinderen komen bij ons terecht omdat ze een luisterend oor nodig hebben. Ze kunnen hun verhaal nergens anders kwijt. Wij raden ze dan aan toch ook een aardige leraar op te zoeken of een tante die ze vertrouwen. Het is belangrijk dat ze er juist wel over praten."

Scheiden blijkt in de klas nog altijd een onbesproken thema te zijn, zegt Pinedo. "Op school wordt niet over scheidingen gesproken, vertellen onze jongeren. Daarom hebben we met behulp van sponsoren aan ruim zevenduizend scholen het boek Aan alle gescheiden ouders geschonken." Pinedo zucht. "Er hangt nog steeds veel schaamte omheen. Maar we worden steeds ouder, en blijken het nogal moeilijk te vinden ons leven lang bij elkaar te blijven. Niet voor niets gaat veertig procent van de relaties kapot. We zouden dus beter ons best kunnen doen dit te accepteren."

Hoe bedoelt u?"We moeten inzien dat scheiden er nu eenmaal bijhoort. Je kunt het daarom maar beter zo goed mogelijk doen."

Kun je goed scheiden?"Zeker. Het is vooral van belang dat je als ouder je verantwoordelijkheid neemt. Niet kwaadspreken over de ander in het bijzijn van je kind en blijven communiceren met elkaar. Wanneer je dit niet doet, dwing je je kind de communicatie over te nemen. Ze moeten boodschappen doorgeven, bijvoorbeeld. Of ze liggen wakker over wie ze nu moeten uitnodigen tijdens de eindmusical op school. Papa en mama? En papa's nieuwe vriendin dan ook?"

"Kinderen hebben alles door. Elke non-verbale uiting. Ik raad ouders daarom aan vooral eens met iemand te gaan praten, wanneer hun woede maar niet afneemt. Zo belasten ze hun kinderen er in elk geval niet mee." Scheiden kan dus ook best harmonieus. Pinedo is voorstander van de scheidingsceremonie. In plaats van ruziënd uit elkaar te gaan, nemen de voormalig echtgenoten ceremonieel afscheid. "Ze bedanken elkaar voor de jaren waarin ze samen zijn geweest. En vervolgens beloven ze dat ze dan wel afscheid van elkaar nemen als partners, maar dat ze verder gaan als ouders. Zo beloven ze er nog altijd wel te zijn voor hun kinderen."

Houdt u zelf eigenlijk rekening met een scheiding?"Natuurlijk. Ten eerste geloof ik niet in de ideale relatie. We hebben dit plaatje in ons hoofd van de man of vrouw die ons gelukkig gaat maken. Dat is misschien heel even zo, maar op een gegeven moment valt dat toch tegen. Een ander kan je wel verrijken, en het positieve in je naar boven halen. Maar je gaat niet gered worden, in tegenstelling tot wat veel mensen denken. Dat is misschien vervelend om te horen, maar het is wel waar.""Mijn man en ik zijn een goed stel, maar ik verwacht niet dat hij mij gelukkig maakt. Dat moet je zelf doen. En daar werk ik aan. Je hebt zelf veel meer in de hand dan vaak wordt gedacht."