Nooit meer brand in de stal

Nee, hij is niet gaan kijken bij de grote stalbrand in Oirschot vorige week, waarbij tienduizend varkens het leven lieten. "Ik hoef andermans ellende niet te zien. Ik weet hoe het voelt." Varkensboer Kees van der Meijden uit Spoordonk verstart als hij erover begint. Op 18 april 2013 ging het mis op zijn eigen bedrijf. Kortsluiting zorgde ervoor dat drie van zijn stallen in de as werden gelegd. Bij de brand kwamen ruim vijfduizend varkens om. "Een vonk en stof, dat gaat niet samen. Er was geen houden meer aan. Binnen de kortste keren stond de hele zaak in de hens." De brand liet diepe sporen na bij de boer en zijn gezin. Ook nu nog. "Als we in de keuken zitten en ik ruik ergens rook, dan veer ik op. Dat zal wel altijd zo blijven." Nadat zijn bedrijf vernield was, stapte Van der Meijden in zijn auto en reed naar het huis van zijn zus. Daar haalde hij de foto van zijn neefje tevoorschijn; die overleed een paar jaar eerder, op 17 april. Hij had een heel goede band met zijn neefje. "Ik beloofde hem dat we doorgaan en er iets moois van gaan maken." Want door de brand op zijn eigen bedrijf gingen bij Van der Meijden de ogen open. 'Dit nooit meer', zo klonk het. Toch werd besloten een nieuw varkensbedrijf op te zetten. Met ruimte voor duizenden biggen en honderden fokzeugen. De dieren worden binnenkort verwacht, want na drie jaar zijn de nieuwe stallen klaar. Nieuw en brandveilig, benadrukt de boer. "We hebben eigenlijk alle dingen die de vorige keer fout zijn gegaan onder de loep genomen en aangepakt." Dat leverde een waslijst aan verbeteringen op. Zo liggen de varkens op brandvrije roosters en zijn tussenwanden niet langer van kunststof, maar van beton. Als de stroom uitvalt, krijgen de dieren in de stallen frisse lucht door natuurlijke ventilatie. De stroomkabels van bijvoorbeeld de verlichting zijn niet direct bevestigd aan het plafond, maar hangen aan kabels boven de hokken; daardoor zijn ze bij kortsluiting minder gevaarlijk. Een stopcontact is eveneens ver te zoeken; dat moet voorkomen dat hier vonken komen die tot brand leiden. SecondeVan der Meijden start binnenkort bovendien in één stal met een zelfbedachte vernevelingsinstallatie. Deze treedt in werking als de temperatuur in de stal binnen een paar seconden met tien graden stijgt. "Veel beter dan een sprinkler-installatie. Bij een stalbrand telt elke seconde." En Van der Meijden is nog niet klaar. "Ik zoek elke dag naar een oplossing die nóg beter is." Wat verder opvalt is dat de bekende ammoniakgeur ontbreekt op de boerderij aan de Langendonksedijk. Ook dat komt door een ingenieus systeem. "We koelen de mest terug tot vijftien graden Celsius. Dat betekent dat er minder ammoniak verdampt. Bovendien wordt de mest onder de hokken direct gescheiden en afgevoerd naar een opslagtank." Van der Meijden wil iets voor de hele sector doen. Want dat er iets moet gebeuren staat voor hem als een paal boven water. "We moeten het alleen wel stap voor stap doen. Dan lukt het wel." KneepjesOm zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met zijn nieuwe bedrijf start Van der Meijden een opleiding. Bedoeld om met name de jeugd de fijne kneepjes van het varkens houden bij te brengen. "We hebben hiervoor zelf complete klas- en vergaderruimtes gebouwd. Als je kunt laten zien dat het werken met dieren heel leuk is, weet ik zeker dat de jeugd er voor blijft kiezen." Er word nauw samengewerkt met Janneke Janssens van de vakwebsite voor de varkenshouderij, varkens.nl, om de ontwikkelingen in Spoordonk bij vakgenoten onder de aandacht te brengen. "Er is zelfs al belangstelling uit China", aldus Janssens. Voor het onderzoek is er volop contact met het Varkens Informatie Centrum (VIC) in Sterksel en met de opleidingen van Helicon in Helmond en de HAS in Den Bosch. Scholieren en studenten komen in Spoordonk op bezoek. Maar ook de toevallige passant kan afstappen bij Kees van der Meijden. Vanachter het glas zijn de biggetjes in de stallen het hele jaar door te zien. "We hebben niets te verbergen, dus kom gerust eens aan."