'Ondernemer, bereid je nú voor op Brexit, want gevolgen kunnen ernstig zijn'

Vaak hebben ze elkaar nog niet ontmoet, maar met de chemie tussen de CDA-politica en VNO-NCW-voorman De Boer zit het wel snor. ,,Dat wordt Beauty and the Beast”, grapt De Boer als hij metKeijzer op de foto gaat.

De samenwerking is er niet voor niets: op 29 maart 2019 stapt het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Te veel ondernemers denken dat het wel losloopt, menen Keijzer en De Boer. Vandaar dat beiden vandaag als gastvrouw en gastheer van een groot VNO-NCW Brexit-event fungeren.

Ze lanceren daarbij met MKB-Nederland onder meer de website HulpbijBrexit.nl die mede met steun van de grote banken tot stand komt.

Is een PR-offensief richting ondernemers nodig?

Keijzer: ,,Groot-Brittannië is onze tweede handelspartner na Duitsland. Dagelijks gaan ruim vierduizend vrachtwagens via de Kanaaltunnel naar Groot-Brittannië. 77.000 bedrijven doen zaken met de Britten, 200.000 Nederlanders hebben een baan dankzij de handel met het VK.”

De Boer: ,,Een Brexit zonder goed akkoord kan catastrofaal uitpakken. Ondernemers moeten daar rekening mee houden.”

Wat is het doemscenario?

Keijzer: ,,Zonder Brexit-akkoord wordt Groot-Brittannië een zogenaamd ‘derde land’. Dan komen er grenscontroles en keren invoertarieven terug.”

De Boer: ,,Een vrachtwagen met kalfsvlees of snijbloemen mag nu doorrijden. Bij een Brexit moet de chauffeur eerst langs de Britse veterinaire of fytosanitaire dienst. Bij elektronica zijn de CE-certificaten nu in orde, straks niet meer. Er dreigt een kostbare papierwinkel.”

Keijzer: ,,Het is voor onze ondernemers het beste om de interne markt en de douaneunie zoveel mogelijk te behouden.”

Een bedrijf dat veel handel drijft met Groot-Brittannië houdt daar toch rekening mee?

De Boer: ,,Een grote multinational wellicht, MKB-bedrijven lang niet altijd. Zeker als ze vooral binnen de EU actief zijn en geen douane-ervaring hebben…”

Keijzer: ,,Het is vaak onduidelijk: zonder dat je dat beseft, kan een product mede bestaan uit componenten van Britse toeleveranciers. Of één van je partners heeft grote betrekkingen met Engeland.”

De Boer: ,,Als ondernemer moet je niet als een konijn in de koplampen staren. Breng je hele keten in kaart. Maak iemand binnen je bedrijf verantwoordelijk.”

Het probleem: een ondernemer kan zich pas voorbereiden als er een Brexit-akkoord tussen EU en VK ligt.

Keijzer: ,,Ze kunnen nu ook veel doen. Verdiep je in het douaneverkeer met derde landen. Welke formaliteiten en tarieven kunnen gaan gelden? Wat kost het om ICT-systemen om te bouwen?”

De Boer: ,,Wees creatief! Als kleine ondernemer kun je een student van een nabij gelegen universiteit of HBO vragen de impact in kaart te brengen als afstudeerscriptie.”

Die consequenties zijn voor de BV Nederland ernstig, zo blijkt uit een nieuw rapport dat Keijzer vorige week de wereld in stuurde. Een harde Brexit kan Nederland alleen qua extra in- en uitvoertarieven ruim 600 miljoen euro kosten, stelt KPMG. Zonder handelsakkoord is ieder bedrijf per zending gemiddeld 78 tot 126 euro aan extra douanekosten kwijt.

De lasten lopen op tot honderden euro’s nu er ook allerlei producteisen gaan gelden. Door gebrek aan douanepersoneel dreigen bovendien forse vertragingen aan de grens, wat ook weer geldt kost.

Een ‘slechtste scenario’ Brexit betekent een economische klap van formaat.

De Boer: ,,Het rapport laat slechts een deel van de schade zien. Een half miljard is een onderschatting van de werkelijkheid. Bedrijven kunnen hun Britse business kwijtraken. Dat zit niet in het rapport. Wachttijden voor de grens kosten geld. Rabobanks prognose dat door de Brexit tot 2030 4 procent groei door het putje gaat, lijkt waarschijnlijker helaas."

Keijzer: ,,Neem snijbloemen: die dalen iedere dag 15 procent in waarde omdat ze minder vers zijn. Een dag vertraging kost de hele sector 360.000 euro.”

De Boer: ,,Ik sprak laatst in de Bollenstreek. Katwijkse vissers vangen hun meeste vis in het Engelse deel van de Noordzee. Bij een Brexit mag dat niet meer. De schade voelen ze dan tot in de winkelstraat.”

Een Brexit leidt tot ruim 750.000 extra import- en 4,2 miljoen exportaangiften, stelt KPMG. Gaat het kabinet de douane versterken?

Keijzer: ,,Dat is een optie. De ministeries van LNV en Financiën zijn dat aan het becijferen.”

De Boer: ,,Bij VNO-NCW hebben we uitgerekend dat er wel 600 tot 900 extra douanebeambten nodig zijn.”

Overdrijven we de schade niet? Van alle Russische sancties hadden onze boeren en tuinders weinig last. Ze vonden nieuwe markten of omzeilden de boycot slim.

De Boer: ,,Brexit is andere koek. De handel met Rusland is beduidend kleiner dan met het VK.”

Keijzer: ,,Ik onderschat de creativiteit van onze bedrijven zeker niet. Maar je kunt je beter op het slechtste scenario voorbereiden.”

De EU en Groot-Brittannië werden het begin december eens over een aantal zaken. Hebben jullie er vertrouwen in dat een harde Brexit wordt voorkomen?

De Boer: ,,Ik ben niet optimistisch, in Brussel wordt legalistisch gedacht. Brexit moet de Britten pijn doen, denken ze daar, anders stappen andere landen straks ook uit de EU. Het VK zelf is eveneens verdeeld.”

Keijzer: ,,Ik ben positiever. Wij zijn niet de enige lidstaat met grote economische belangen over en weer. Voor België, Ierland, Frankrijk en Duitsland geldt hetzelfde. Een goede deal is verder in het belang van de Britten zelf. Maar de liefde moet van twee kanten komen.”

De Boer: ,,Met Mark Rutte hebben we gelukkig de lenigste premier van Europa. Die moet nu zijn kunsten vertonen. Hopelijk kan hij de spagaat maken om Europa en de Britten beiden aan de borst te drukken.”

Hoe staat u beiden tegenover Brussel?

Keijzer: ,,Ik mopper ook wel eens op al die regeltjes, maar de Brexit is eigenlijk één groot pleidooi voor de EU. We zijn grenscontroles niet meer gewend en vinden het vanzelfsprekend dat we overal door kunnen rijden.”

De Boer: ,,Ongemerkt zijn we stukken Europeser dan we denken. Veel bedrijven weten niet meer hoe het is om buiten Europa te handelen. Dankzij Europa hebben we met ons landje van 17 miljoen inwoners een afzetmarkt van een half miljard mensen.”

In oktober stelde u namens VNO-NCW dat het nieuwe kabinet véél harder aan het Brexit-dossier moet trekken. Gebeurt dat?

De Boer: ,,Absoluut. We trekken één op één op bij dit onderwerp.”

En dat blijft u doen?

De Boer: ,,We moeten ondernemers blijven aansporen. We gaan zeker nog een paar keer prik in de cola brengen.”

Keijzer: ,,Cola zonder prik is namelijk niet te drinken.”

De Boer: ,, Ons motto is daarbij Hope for the best and prepare for the worst...”

Keijzer: ,,Nee, niet hopen, er hard aan werken! Work for the best.”

De cijfers: handel Nederland - Verenigd Koninkrijk

De handelsrelatie met Engeland zit al jaren in de lift. Exporteerden Nederlandse bedrijven in 2010 nog 30 miljard euro, inmiddels is dat met bijna 40 miljard euro (2016) een derde meer. De belangrijkste exportproducten zijn chemische producten en machines, maar ook groente, vlees en fruit. Nederland is zelfs de grootste agrofood-exporteur naar het VK met een jaarlijkse waarde van 8,6 miljard euro.

Omgekeerd importeren bedrijven jaarlijks voor 21,7 miljard euro, vooral medische en chemische producten, auto’s en elektrische apparaten. Ruim 200.000 Nederlanders hebben mede vanwege de handel naar Groot-Brittannië werk. Op landbouwgebied gaat het zelfs om 1 op de 10 banen. Ruim 35.000 bedrijven doen zaken met het VK, zonder dat ze handelservaring buiten de EU hebben. 4500 daarvan boeken minstens een ton omzet per jaar.