'Ik werd verschrikkelijk uitgelachen, maar ik wilde het zo graag'

Jan-Zeger Plug (46) was een jaar of 4 toen hij in Haaren een grote clown een wasmachine in zag gaan. Er kwam een klein clowntje uit. Hij was verkocht. Clown, dat wilde hij worden! Ruim veertig jaar later heeft de Vughtenaar, beter bekend als Clown Frenky, een flinke staat van dienst en is hij het clown-zijn nog lang niet zat.

Meer dan vijfentwintig jaar reisde hij door Europa en werkte bij gerenommeerde circussen. Grote namen als Bouglione en Carré prijken op zijn cv. Ook maakte hij in de hoogtijdagen twaalf jaar deel uit van de show en organisatie van Circus Herman Renz.

Het langzaam verdwijnen van de circustraditie gaat hem aan het hart. Maar hij zag het een beetje aankomen en sloeg op tijd een andeZo wre richting in. Plug creëerde de wereld van Frenky en Frank. Geïnspireerd op grootheden als Charlie Chaplin en Laurel & Hardy. Zijn eerste, kleurrijke kinderboek over het komische duo ligt in de boekenwinkel.

Dat je beroepsclown wilde worden was vast even slikken voor je ouders?

"Inderdaad. Mijn opa was kippenboer, mijn vader directeur bij een bank. We woonden in die tijd in 't Gooi. Natuurlijk vonden ze het in het begin vreemd. Het was voor hen een onbekende wereld. Op 16-jarige leeftijd ging ik tijdens de zomervakantie in een circus werken. Van een luxe villa in Naarden kwam ik in een houten woonwagen terecht. Een compleet andere wereld. Ik moest allerlei klusjes doen, werd niet gespaard en viel 's avonds doodmoe in slaap. Mijn ouders hoopten dat ik daarop zou afknappen. Dat gebeurde niet. Ik vond het magisch."

Hoe word je een professionele clown?

"Tegenwoordig heb je daar opleidingen voor. In mijn tijd was dat niet het geval. Ik las veel over wat een goede clown moet kunnen, volgde ballet-lessen en werd verschrikkelijk uitgelachen, maar ik wilde het zo graag. Ik zette door en volgde ook muzieklessen, deed aan tapdansen en amateurtoneel. Ik was er eigenlijk al heel jong mee bezig. Het was mijn leven, mijn passie. Na de mavo ben ik nog aan de meao begonnen. In de weekeinden zat ik bij het circus en 's maandags lag ik in de schoolbanken te slapen. Mijn ouders vonden uiteindelijk dat ik moest doen waar ik gelukkig van werd. Ze zagen mijn bevlogenheid, maar gaven me wel mee er dan ook écht iets van te maken. Bij Circus Aladdin leerde ik het vak. Met vallen en opstaan. We reisden van stad naar stad. Ik heb buiten staan jongleren en met borden staan draaien tot mijn handen ervan afvroren. Het circus-leven vormt je."

Was je altijd al de leukste thuis?

"Nee hoor. Ik ben eigenlijk het tegenovergestelde van de clown in de circuspiste. Ik praat geloof ik wel graag, maar ben overwegend rustig, bescheiden en gedisciplineerd. Als ik onder vrienden ben, heb ik absoluut niet het hoogste woord en ik ben ook niet continu grappig. Ik ben wel positief ingesteld. Dat zit in mijn aard. Ook al gebeurt er iets vervelends, er zit iets positiefs aan vast. Dat moet je wel zoeken en vinden. Clown zijn is een rol. Zodra ik me heb omgekleed en geschminkt, ben ik Frenky."

Is het vermoeiend tijdens je werk altijd te moeten lachen?

"Soms wel. Bijvoorbeeld als je je net met je nieuwe pak en witte lakschoenen een weg hebt moeten banen door de modder op het circusterrein en je toch met een grote glimlach naar binnen moet."

Heb je nooit getwijfeld?

"Jawel hoor, in 2003 had ik er geen zin meer in. Ik had het gevoel dat ik bereikt had wat ik wilde bereiken en was ook een beetje de vooroordelen beu. Sommige mensen vinden het raar dat je clown van beroep bent. Ik begon met een hbo-opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening. Ik had altijd de behoefte voor de zwakkeren in de samenleving op te komen. Maar toen ik weer in het circus kwam dacht ik: dit klopt niet. Toen was het ook mijn vader die zei: 'Waar ben je mee bezig? Je verdient goed, hebt een prachtbaan en een mooi leven!' Ik ben teruggegaan omdat mijn hart bij het circus lag. Ik werd met open armen ontvangen en heb een tijd de boekhouding gedaan en ben tourneemanager geweest. De laatste jaren heb ik nog geprobeerd Circus Renz te helpen. De top was te zwaar en het circus moest allemaal wat sneller en verrassender worden. Helaas hebben ze het niet meer gered. Dat doet pijn."

Wat betekende kiezen voor het circusleven voor je privéleven?

"Ik heb natuurlijk veel concessies moeten doen, maar heb nergens spijt van. Een gezinsleven zat er op dat moment niet in voor mij, ik was te druk met mijn carrière. Ik was tien maanden van het jaar op pad en had nooit ergens tijd voor. Ik heb veel feesten en nieuwjaarsborrels gemist, maar ik heb er heel veel andere leuke dingen voor teruggekregen, zoals goede vriendschappen over de hele wereld. In het circus is elke dag een belevenis, een soort achtbaan. Alles gaat snel van hoog naar laag, maar achteraf houd je er een enorme kick aan over. Het leven is wat je er zelf van maakt."

En nu, een nieuw hoofdstuk in je leven?

"Ja, ik ben in 2015 een marketingbureau voor circus en entertainment begonnen. Ik treed bijvoorbeeld op tijdens bedrijfsfeesten én heb de wereld van Frenky en Frank gecreëerd in boekvorm, met filmpjes en een educatief programma. Ik speel alle karakters zelf. Dat ga ik in de toekomst verder uitbouwen. Misschien wel met een eigen theatershow."

Jan-Zeger Plug (46) is geboren in Renkum. Hij bracht zijn jeugd door in Naarden. Inmiddels woont hij zo'n dertig jaar in Vught. Zowel Jan als Zeger is een familienaam, dus noemde zijn vader hem Jan-Zeger. Zijn enige zus overleed op 28- jarige leeftijd, zijn vader toen hij 67 was. Plug koestert zijn 80-jarige moeder, die nog steeds in Vught woont en zijn boek promoot bij iedereen die het maar horen wil. Tijdens het circusleven was er voor de Vughtenaar geen tijd voor een relatie, maar sinds kort heeft hij een vriend.