Overnames pharma niet bij te benen

Het is een schier onafzienbare lijst, en de bedrijfjes die er op staan hebben een paar dingen gemeen. Ze doen iets met biotechnologie - vaak geneesmiddelen. Ze luisteren naar ingewikkelde namen, met opvallend veel x-en en q's. Ze zijn recent voor miljoenen of zelfs miljarden overgenomen. En tenslotte: de kans is groot dat u er nog nooit van hebt gehoord.

Dat is niet zo vreemd: vaak bestaan de bio-techbedrijfjes nog maar een paar jaar, hebben ze niet veel werknemers en zijn hun activiteiten dermate specifiek dat alleen de knapste koppen enigszins begrijpen waar ze mee bezig zijn.

Potentie

Neem het Osse Acerta. Toen medicijnenreus AstraZeneca afgelopen december bekendmaakte het astronomische bedrag van (maximaal) 7 miljard dollar voor dit bedrijf op tafel te leggen, moest de buitenwereld snel even haar huiswerk doen. Dat de start-up een middel tegen chronische leukemie ontwikkelt en dat daar blijkbaar zoveel potentie in zat: het was alleen bij de echte insiders bekend.

Ondertussen nemen de overnames in deze sector zowel in omvang als in aantal een steeds hogere vlucht. In de afgelopen 2,5 jaar vonden liefst 24 investeringsrondes en overnames plaats, samen goed voor 15 miljard euro.

Is het nou goed nieuws dat al die beginnende bedrijven nog voordat ze zich goed en wel geworteld hebben, in buitenlandse handen verdwijnen? Het is in ieder geval goed nieuws dat dit soort bedrijven in Nederland ontstaat, zegt Annemiek Verkamman, directeur van branchevereniging HollandBIO. ,,Dat toont aan dat er kwaliteit zit, dat er een excellente basis is met talentvolle ondernemers."

Mirjam Mol, directeur van het Pivot Park, een innovatiecampus in Oss waar veel pharma-start-ups zitten, is ook positief. ,,Dit laat zien dat er in Nederland veel innovatie plaatsvindt die grote relevantie heeft voor nieuwe ontwikkelingen op gebieden waar een grote medische noodzaak is. Zoals op het gebied van kankeronderzoek."

Werkgelegenheid

Prachtig allemaal, maar deze antwoorden hebben toch vooral symbolische waarde. Waar blijft het geld dat voor de bedrijfjes wordt betaald, en, misschien wel net zo belangrijk: verhuist de werkgelegenheid niet naar de nieuwe eigenaar aan de andere kant van de oceaan?

Om met het geld te beginnen: de overnamesom komt natuurlijk toe aan de aandeelhouders, die vervolgens zelf beslissen wat ze daarmee doen.

In het geval van het eerder genoemde Acerta behoort een onbekend deel van de aandelen toe aan de oprichters, twee wetenschappelijk onderzoekers. De rest is in handen van investeerders, zoals de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij en Biogeneration Ventures.

De sector moet hopen dat die maatschappijen de opbrengst weer herinvesteren. Maar dan de werkgelegenheid. Blijft die in Nederland? ,,Naarmate de kennis en technologie meer verankerd is in het Nederlandse bedrijf, zal de kans hierop groter zijn," zegt Mol. Een garantie is er helaas niet. ,,Wanneer de overname gaat om één medicijn is de kans groter dat dit meegenomen wordt door de partner."

Internationaal

Volgens Annemiek Verkamman van de branchevereniging moeten we daar ook weer niet te moeilijk over doen. ,,De pharmacie is een internationale sector, het is een fact of life dat bedrijven in buitenlandse handen terecht komen. Daar kun je niet zo veel tegen beginnen."

Wat je wél kunt doen, is zorgen dat buitenlandse bedrijven geen reden hebben om de werkgelegenheid te verplaatsen. Het ontwikkelen van plekken waar hoogwaardige en innovatieve bedrijven samenklonteren, zoals in Leiden en Oss, helpt daarbij.

Het Pivot Park in Oss bouwde voort op de gespecialiseerde infrastructuur die het Amerikaanse geneesmiddelenbedrijf MSD daar achterliet, en dat lijkt te werken. Acerta, sinds kort een miljardenbedrijf, heeft volgens Mol al aangegeven te willen blijven.

,,Ondernemers kunnen hier snel starten, worden ontzorgd en kunnen zich richten op waar ze goed in zijn: het werken aan innovatieve vindingen en het succesvol maken van hun bedrijf."

Aandachtspunten zijn er ook. In de nieuwste editie van vakblad Nefarma klagen ondernemers deze week steen en been over de hoge regeldruk in Nederland. Die zou ervoor zorgen dat grote bedrijven er steeds vaker voor kiezen activiteiten te verplaatsen naar landen als België, Frankrijk en de VS.

[Author] SANDER VAN MERSBERGEN

-Annemiek Verkamman (HollandBIO) : Deze sector is internationaal; dat bedrijven verhuizen is een fact of life