Phishingmails: het gevaar zit in een klein linkje

Lees ook: Zo herken je een nepmailtje: 5 tips

Fernando Rivadeneira - arts en onderzoeker - raakte 104,25 euro kwijt door een phishingmail die zogenaamd afkomstig was van Ziggo. ,,In de mail stond dat de betaling van ons alles-in-1-pakket niet was gelukt,'' zegt Rivadeneira. ,,We hadden die maand net een pakket met extra zenders genomen, dus het bedrag vond ik niet verdacht. De link in de mail leidde direct naar een betaalscherm. Zonder echt goed te lezen heb ik de mail doorgestuurd naar mijn vrouw, die het bedrag vervolgens heeft overgemaakt. Toen ik een maand later mijn bankafschriften controleerde, zag ik dat we die maand twee keer aan Ziggo hadden betaald.''

Steeds professioneler

Het bedrag kon niet worden teruggeboekt, zoals bij een automatische incasso. Een telefoontje met het kabelbedrijf wijst uit dat Rivadeneira en zijn vrouw slachtoffer zijn geworden van phishingmail. ,,Ik vind het onvoorstelbaar. Ik werk elke dag met computers en ben normaal gesproken erg alert op dit soort zaken. Maar deze mail was niet van echt te onderscheiden. Het logo, het lettertype, het beeldgebruik - in alles lijkt de mail een 1-op-1-kopie van de mails die Ziggo normaal stuurt. Daarnaast stond het rekeningnummer gek genoeg gewoon op naam van Ziggo.''

Het verhaal van Rivadeneira is er een van vele. Bij de Fraudehelpdesk, de landelijke vraagbaak over fraude van het ministerie van Veiligheid en Justitie, kwamen dit jaar al 50.000 phishingmails binnen. De mails lijken afkomstig van bedrijven als Bol.com, Rabobank, Apple, ABN Amro en de Belastingdienst, maar zijn verstuurd door criminelen. Het doel: jouw persoonlijke gegevens achterhalen om daar vervolgens fraude mee te plegen. De uitwerking is uiteenlopend en wordt steeds professioneler.

In veel gevallen, zoals bij Rivadeneira, wordt in de mails gevraagd om een zogenaamde openstaande rekening te betalen. Ook worden geregeld mails verstuurd waarin staat dat je een nieuwe betaalpas nodig hebt. Deze ontvang je door je oude pas naar een recyclebedrijf te sturen en je pincode in te vullen op een website die lijkt op de website van je bank. En zo zijn er nog heel veel voorkomende varianten.

Gek genoeg zijn vooral hoogopgeleide jongeren onder de 35 jaar vatbaar voor phishingmail, blijkt uit onderzoek van de Fraudehelpdesk. De verklaring, aldus directeur Fleur van Eck: ,,Mensen van middelbare leeftijd en ouder zijn van nature voorzichtiger als het gaat om internetfraude.''

In de eerste helft van 2015 bedroeg de schade als gevolg van fraude met internetbankieren ruim 3,1 miljoen euro, blijkt uit een rapport van de Nederlandse Vereniging van Banken. In bijna alle gevallen ging het hier om phishing. Om slachtoffers tegemoet te komen, stellen veel banken hun klanten schadeloos.