Stroomstoring van 72 uur: rampdagen voor Slager Henk

De wekker doet het niet, wéér niet. Henk is er een van de oude stempel: hij heeft wel een smartphone, maar van zo’n oude, vertrouwde wekker op zijn nachtkastje kan hij geen afscheid nemen. Alleen laat dit exemplaar het nu wel erg vaak afweten en het voert wel wat ver om een nieuwe te kopen. Toch maar overstappen op het telefoonalarm dan?

Nou, dat had vandaag in elk geval niets uitgemaakt. Een blik op zijn telefoon om te zien hoe laat het is: leeg. Gelukkig tikt zijn horloge nog, een erfstuk van zijn vader. Half zeven, dat valt nog mee. Zo zie je maar dat vroeger alles beter was. Hij grinnikt om zijn eigen ouderwetsheid, maar het lachen vergaat hem als hij ontdekt dat helemaal niets het doet: geen lamp in huis, geen straatlantaarn. Foute boel.

Henk, slager vermaard om spareribs en stoofvlees

Henk is al 37 jaar slager. Een zaak in een dorp onder de rook van Amersfoort, ook overgegaan van vader op zoon. Vermaard om zijn metworst, spareribs en stoofvlees. Klanten komen van heinde en verre, vooral op vrijdag. De dag waarop hij de meeste omzet draait, waarop hij vroeg begint en laat stopt. Hij kleedt zich aan en loopt snel naar beneden, naar de winkel. Geen brom van de koelinstallatie, geen zoem van de vitrine. Hij opent de deur van de koelcel. Een klamme, muffe lucht komt hem tegemoet. De thermometer boven de deur, normaal helderrood, is uit. Hij legt zijn hand tegen de achterwand: koud maar minder koud dan zou moeten.

Enorme stroomstoring treft slagerij

Henk opent de zekeringkast: alle schakelaars staan precies zoals het hoort. Dit is een stroomstoring die verder reikt dan zijn eigen vierkante meters, constateert hij als hij de blik naar de straat verlegt. ,,Het treft de hele straat, misschien wel het hele dorp.’’ Hij betrapt zich erop dat hij weer eens tegen zichzelf praat, een onschuldige tic die hij heeft ontwikkeld sinds zijn vrouw hem twee jaar geleden verliet. Van de ene op de andere dag vegetariër geworden, al had het er vast ook mee te maken dat ze een rabiate vegetariër tegen het lijf was gelopen. ,,Twee vegetariërs met opvallend vleselijke lusten. Uiteraard was de lol van korte duur.’’ Weer die innerlijke stem die zich een weg naar buiten baant.

Echt, een stroomstoring van 72 uur? Lees dit artikel en weet dat de kans daarop reëel is.

Ophouden nu, werk aan de winkel. Henk pakt de lijst met telefoonnummers van zijn leveranciers, maar ook de vaste telefoon weigert dienst. Het weinige verkeer dat hij op straat ontwaart maakt hem zenuwachtig. Hij vloekt binnensmonds. ,,Hoe kan ik nu weten of ze onderweg zijn?’’ Zul je net zien dat zijn belangrijkste leverancier, Van der Meer, het wagenpark pas geleden volledig heeft geëlektrificeerd. ,,Stilstand is achteruitgang’’, zei directeur Piet van der Meer, maar met een beetje pech staat de boel nu helemaal stil. En de voorraad? Gisteravond laat heeft Henk zijn mooie vlees met zorg gesneden: biefstuk, kipfilet, worstjes, hamburgers. Alles perfect voor de vrijdagdrukte. Maar zonder stroom verandert zijn trots in een tikkende tijdbom.

Koeling ligt plat: hoe lang blijft het vlees goed?

Om zeven uur verschijnt Bram, zijn medewerker sinds zij hem verliet, een Limburger die uitgerekend vanwege de liefde in Amersfoort is gaan wonen. ,,Het dorp ligt plat, de stad ligt plat. Het lijkt wel oorlog.’’

,,En de koeling ligt plat’’, voegt Henk eraan toe. ,,Het vlees blijft nog een paar uur goed, maximaal.’’

,,En nu?’’

,,Bord aan de straat dat we alles voor een appel en een ei verkopen.’’

Het helpt: waar op vrijdag normaal al een handvol vaste klanten kort voor openingstijd op de stoep staat, vormt zich ditmaal een rij. Ze komen af op de koopjes, maar meer nog slaat iedereen aan het hamsteren. Zou je niet gezien het gerucht dat de stroom in het hele land is uitgevallen? Is dit dan waar de autoriteiten voor waarschuwen sinds Poetin Oekraïne is binnengevallen: een allesverlammende cyberoorlog? Servicegericht als hij is wil Henk iedereen van dienst zijn, toch moet hij klanten teleurstellen die willen pinnen.

,,Het spijt me, vandaag alleen contant’’, zegt hij. ,,Koop wat je kunt voordat het bederft.’’

Sommigen zijn begripvol, anderen raken geïrriteerd. Een man probeert tien kilo gehakt te bemachtigen: ,,Voor onszelf en voor onze buren.’’ Een vrouw wil betalen met een tikkie. Leuk bedacht, maar ook dat werkt niet.

Grote stroomstoring in Spanje en Portugal. Lees dit artikel voor de lessen die Nederlandse ondernemers hieruit kunnen trekken.

Bizarre omstandigheden en woeste klanten

Na een uur slaat de sfeer om. Eén wachtende slingert een klant die een grote bestelling doet een verwijt naar het hoofd: ,,Egoïst!’’ Een ander dringt voor. Henk maant tot kalmte. ,,Niet duwen, niet jatten. Het is geen oorlog.’’ Maar daar lijkt het zo langzamerhand wel op. Onder druk van de bizarre omstandigheden verdwijnt het laagje vernis van de beschaving en daarmee verdwijnt ook vlees uit de vitrine, schielijk in tassen gestopt. Bram probeert diefstal te beletten, maar het is te druk, te chaotisch. Hij dreigt overlopen te worden. In de hoek dondert het rek met kruidenmixen om. Henk slaat met zijn vuist op de toonbank. ,,Stop! We gaan dicht, klaar!’’

Sommigen weigeren te vertrekken, anderen druipen onder protest af. De politie moet eraan te pas komen om de winkel leeg te vegen. Pas na anderhalf uur, want de slagerij is niet de enige winkel in de straat waar de hamsterwoede in alle venijn heeft toegeslagen. Henk schuift de deur dicht, zijn hart bonzend in zijn borst. ,,De pleuris is uitgebroken.’’ Bram: ,,Vind je het goed als ik naar de bakker ga?’’ Zonder het antwoord af te wachten maakt Bram zich uit de voeten.

Lees ook: Ondernemend Nederland is op slot door overvol stroomnet: hoe kon dit zover komen?

Ravage na stroomuitval

Teruggeworpen op zichzelf, overziet Henk de ravage. Tijd om dat te doen wat hij altijd vreselijk vindt: vlees weggooien. Nee, hij is geen vegetariër, maar hij beseft terdege dat een levend wezen voor zijn waar is gestorven en dus doet weggooien pijn, niet eens omdat het weggegooid geld is. Wat nog bruikbaar is, stopt hij in een plastic zak. Hij haalt zijn fiets uit de schuur en met de tas aan de hand gaat hij op weg naar het volgende dorp. Daar belt hij aan bij een dijkhuisje. Een vrouw doet open.

,,Jij?’’

,,Ik dacht dat je dit wel kon gebruiken.’’ Hij overhandigt haar de plastic zak, die ze aanneemt met een brok in de keel.

,,Na alles wat ik gedaan heb.’’

,,Misschien kwam het wel door alles wat ik niet gedaan heb.’’

Ze omhelst hem en na enige aarzeling gaat hij er schoorvoetend in mee.

,,Denk je dat de stroom vandaag terugkomt?’’ vraagt ze even later.

Henk haalt zijn schouders op. ,,Geen idee. Misschien vannacht, maar als het echt de Russen zijn dan … ik zou niet weten.’’

,,En dan?’’

,,Dan beginnen we opnieuw, wat moeten we anders?’’

,,Jij en ik?’’

,,De slagerij bedoel ik. Tenzij …’’

Storing in het hoogspanningsnet treft ondernemers

Die avond sijpelt het nieuws mondjesmaat door: een storing in het hoogspanningsnet, een oplossing laat op zich wachten. Henk maakt een lijst van alles wat verloren is: rund, varken, kip, wild, sauzen, diepvries. De schade loopt in de duizenden euro’s. Hij probeert nog één keer zijn leveranciers te bellen, met een noodtelefoon van zijn zoon. Piet van der Meer neemt op, eindelijk.

,,De wagen stond stil bij Soest en onze koeling lag eruit. Ik heb alles moeten afvoeren, Henk, het is einde oefening voor ons.’’

,,Het spijt me’’, zegt Henk.

De verzekering vergoedt misschien iets, maar lang niet alles. Het compenseert zeker niet de frustratie, het gevoel van machteloosheid. Voor het slapengaan loopt Henk nog één keer door de winkel. De vitrine is leeg, de tegels zijn schoon, de messen hangen keurig op hun plek. Hij dooft het licht van zijn zaklamp om aan het eind van een hectische dag tot rust te komen en praat dan nog eenmaal hardop tegen zichzelf: „Alles kwijt, maar haar misschien terug.’’