Update 28 april: De enorme stroomstoring in Spanje en Portugal kan gezien worden als waarschuwing en voorbeeld van wat ons te wachten zou kunnen staan. Zes redenen waarom ook bij ons de stroom uit kan vallen in dit artikel.
Stroomuitval van enkele dagen kan voor ondernemers desastreuze gevolgen hebben. Een bakker kan niet meer bakken, een horecaondernemer moet de voorraad van zijn koelcel weggooien en op een kantoor kan een team niet aan de slag omdat de wifi niet meer werkt. Je laptop opladen? Ho maar.
Reken er niet op dat je een aggregaat nog kunt regelen als de stroom al is uitgevallen. Dat doet iedereen dan
Hans-Peter Oskam Algemeen directeur Netbeheer Nederland
Binnen het Veiligheidsberaad, waarin de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s van ons land zitten, wordt ernstig rekening gehouden met het scenario dat de stroom in Nederland 72 uur uitvalt. Of dat nu komt door onszelf (bijvoorbeeld door overbelasting op piekmomenten) of door een ander (cyberaanval, zie kader); ondernemers lijken het zich (nog) niet te realiseren en zijn veelal (nog) niet voorbereid. „Hulpdiensten hebben niet duizenden aggregaten klaarstaan die bij lange stroomuitval ingezet kunnen worden. Het bedrijfsleven zal nu echt moeten nadenken over oplossingen”, verduidelijkt Hans-Peter Oskam, algemeen directeur van Netbeheer Nederland, op BusinessWise.
6 MOGELIJKE REDENEN VOOR STROOMSTORING
1. Overbelasting van het elektriciteitsnet - Door piekgebruik - bijvoorbeeld tijdens een hittegolf (airco’s) of koudegolf (elektrische verwarming) - kan het net tijdelijk overbelast raken. Dat kan ook door ‘opwek’, door zelf energie op te wekken op eigen grond (zie punt 5). Weet: met de groei van elektrische auto’s, warmtepompen en zonnepanelen neemt de druk op het net toe.
2. Werkzaamheden of technische storingen - Een graafmachine die een kabel raakt of een storing in een verdeelstation kan delen van een wijk of stad zonder stroom zetten.
3. Cyberaanvallen - Hoewel nog niet voorgekomen op grote schaal in Nederland, waarschuwen experts voor het risico van cyberaanvallen op energiebedrijven of netbeheerders.
4. Tekorten aan energie (bijvoorbeeld door internationale spanningen) -Nederland is deels afhankelijk van energie uit andere landen. Bij geopolitieke onrust, bijvoorbeeld rondom gas- of stroomleveringen, kunnen er problemen ontstaan in de energievoorziening.
5. Onbalans tussen opwek en verbruik - Door de groei van zonne- en windenergie is de balans tussen vraag en aanbod minder voorspelbaar. Als er bijvoorbeeld ineens veel zon is, maar weinig vraag, of andersom, kan dat het net uit balans brengen.
6. Verouderde infrastructuur - Hoewel het Nederlandse netwerk goed onderhouden is, zijn sommige delen verouderd of niet ontworpen voor de huidige energievraag, wat kwetsbaarheden kan opleveren.
Voor burgers is door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) de bewustwordingscampagne Denk Vooruit opgetuigd. De website geeft tips over hoe burgers zich weerbaarder kunnen maken en brengt het noodpakket onder de aandacht om 72 uur te overleven. Maar wat kunnen, of moeten ondernemers doen?
Lees ook: Ondernemend Nederland is op slot door overvol stroomnet: hoe kon dit zover komen?
Stroomstoring van 3 dagen
Het 72 uur-scenario dat de Veiligheidsberaad nu draait, is ook bij Oskam bekend. ,,Energie-uitval is een actueel thema. Het is voor het bedrijfsleven, voor ondernemers, daarom juist nu het moment om met collega-bedrijven, maar ook met personeel in gesprek te gaan. Wat gaan we doen als de stroom drie dagen uitvalt? Eén ding is zeker: het gebeurt plotseling en op een moment dat het niet uitkomt.”
Er is in 2022 door het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat een Nationaal Crisisplan Elektriciteit opgesteld. Download hier de PDF.
Oskam benadrukt ook: „De acht netwerkbeheerders met hun 25.000 personeelsleden zorgen 24/7 dat de elektriciteit- en gasinfrastructuur in orde is. Op dit moment is de gemiddelde jaarlijkse stroomuitval 20 minuten en bij gas gaat het om enkele seconden. De meeste stroomstoringen komen door regulier werk, zoals graafschade bij de aanleg van glasvezelkabels en niet door de energietransitie of cyberaanvallen. Een grote stroomstoring is uniek, en als het gebeurt, wordt met man en macht gewerkt om het snel te herstellen.”
Nauwelijks bewustwording bij ondernemers
Een rondgang van deze website langs belangenorganisaties van kleine, middelgrote en grote bedrijven bewijst dat er nauwelijks tot geen sprake is van bewustwording, laat staan van weerbaarheid. Voorbeeld: een bedrijvenpark of winkelstraat vol met generatoren is een kansloze exercitie. ,,Reken er niet op dat je een aggregaat nog kunt regelen als de stroom al is uitgevallen. Dat doet iedereen dan. Denk er van tevoren over na. En niet alleen, juist met collega’s op het bedrijvenpark en retailers in de winkelstraat. Overweeg ook het collectief te doen, je kunt het namelijk niet alleen aanpakken.”
Laat je in een winkelstraat of op een bedrijventerrein niet overvallen op het moment dat de stroom uitvalt
Hans-Peter Oskam Algemeen directeur Netbeheer Nederland
In eerste instantie moeten volgens Oskam in onder meer kantoren, winkels en werkplaatsen dezelfde noodpakketten beschikbaar zijn als die de NCTV adviseert voor particulieren: „Zorg voor een noodradio, want wifi zal eruit liggen, maar zorg ook voor kaarsen en water. Luister verder naar de instructies van de overheid en blijf kalm. Het is ook belangrijk om met het personeel te praten over de eigen veiligheid. Houd er namelijk rekening mee dat de politie niet overal kan zijn om alle bedrijfspanden te beveiligen. Heel veel plekken zullen de aandacht opeisen van de hulpdiensten. Denk alleen de eerste uren van een stroomstoring al aan het bevrijden van mensen uit liften en het verkeer weer veilig op gang krijgen, zodat de hulpdiensten overal bij kunnen komen.”
Lees ook: Paul (27) schreef ooit zijn scriptie erover, nu heeft hij grootste batterijenpark van Benelux
Niet laten overvallen door stroomstoring
„Onder het motto ‘het dak repareren als de zon schijnt’ moet je naar je bedrijfsprocessen kijken. Ben je na drie dagen stroomuitval niet meer in staat om je processen op te starten dan is het zinnig om naar noodstroom te kijken. Loont het om forse investeringen te doen in een aggregaat of een batterij? Door verduurzaming en netwerkcongestie worden er op bedrijventerreinen inmiddels energiehubs aangelegd. Laat je in een winkelstraat of op een bedrijventerrein niet overvallen op het moment dat de stroom uitvalt, maar denk nu na.” Wat zijn de lessen die Nederlandse ondernemers kunnen trekken uit de stroomuitval in Spanje en Portugal?
Wat doet de overheid bij langdurige stroomuitval?
* Alle Europese netbeheerders (in Nederland is dit TenneT) hebben samen regels opgesteld om de betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening te garanderen.
* Bij langdurige stroomuitval worden door de overheid noodvoorzieningen getroffen.
* Er is een Nationaal Crisisplan Elektriciteit waardoor overheidspartijen en bedrijven weten wat ze moeten doen als er een grote uitval van elektriciteit is.
‘Winkelstraat gaat dicht bij stroomstoring’
„Als een grote stad of regio zonder stroom komt, kunnen wij niet de supermarkt of kritieke bedrijfsprocessen even aanzetten en het andere niet. Het is voor iedereen: geen stroom. Als dus in hartje Rotterdam voor dagen de stroom uitvalt, dan gaat die winkelstraat dicht. Noodstroomvoorzieningen voor winkels lijken mij, ik ben geen expert, niet nodig. Maar nogmaals: maak die afweging. Heeft een boekhandel een noodstroomvoorziening nodig? Ik denk het niet, want het zijn forse investeringen.” Ga verder ook na of je verzekerd bent voor de schade die wordt veroorzaakt door de stroomstoring.
„Nogmaals: ga nu nadenken, met elkaar in overleg. Wat kan ik doen als we drie dagen geen stroom hebben, en hoe zorg ik dat we daarna als bedrijf weer snel uit de startblokken komen? Doen.”
LEES OOK: Stroomstoring van 72 uur - rampdagen voor Slager Henk
