Van Diermen Masterbakers groeit in kwarteeuw uit tot wereldspeler

Haarnetje op, wegwerpjasje én -schoenen aan,'' zegt eigenaar Jan Hilbert van Diermen (53) met een kwajongensachtige lach. Anders mag je de arena van de slagroomsoes, een bakkerij van 8000 vierkante meter op industrieterrein Haarbrug, niet betreden. Bij binnenkomst rechts, de grondstoffenhal en even verderop the chamber of secrets, een proefkamer waar nieuwe producten, slagroomsoezen met zwarte pepers bijvoorbeeld, door menig testmond gaan.

En dan naderen we de crème de la crème van de bakkerij, een afdeling waar twee enorme bakovens staan van 32 meter lang. De lopende band is volledig geautomatiseerd. Van het invetten van de bakplaten tot het opspuiten van het soezendeeg, dat bestaat uit ei, water, bloem en boter. Een machine spuit 23 toefjes naast elkaar. En weer de volgende. En volgende.

Deze bakkerij begon in 1992 met acht personeelsleden die 7000 slagroomsoesjes per uur produceerden. Vandaag de dag is Jan Hilbert van Diermen werkgever van ruim 120 arbeiders en produceert de firma honderdduizend slagroomsoezen per uur op de twee geautomatiseerde lijnen.

JongensdroomDe loopbaan van Van Diermen klinkt als een jongensdroom. Hij had een oog voor het ondernemerschap en stapte precies op het juiste moment in. De 17-jarige Jan Hilbert had handtekeningen nodig van zijn ouders, toen hij een Kamer van Koophandelnummer aanvroeg. Hij was bakker, drie dagen per week in de Nijkerkse bakkerij Timmermans. De overige drie dagen wilde hij, koud van school, zoals veel dorpsgenoten de markt op: brood en koek verkopen.

Dat lukte en als jonge markthandelaar viel hem iets op wat zijn leven zou veranderen. In Venlo kreeg hij veel Duitse klanten aan zijn marktkraam die eens een pondje of kilootje slagroomsoezen afnamen. Wat nu, als ik die slagroomsoezen direct inkoop bij Timmermans en naar Duitsland exporteer? dacht hij. Aldus geschiedde. Plotsklaps was hij bakker, marktkoopman én exporteur. Toen bakkerij Timmermans het voor gezien hield, exporteerde Van Diermen ook al slagroomsoezen naar Engeland.

Van Diermen verkocht zijn markten om zich te focussen op de slagroomsoes. "De slagroomsoezenmarkt was in ontwikkeling", zegt hij. "Deden producenten eerst nog botercrème in soesjes, ineens was daar die slagroommachine die op een bacteriologisch verantwoorde wijze slagroom kon injecteren in soezen."

45 landenZijn firma groeide en bloeide. Er zijn naar eigen zeggen twee grote spelers actief op de wereldmarkt in de productie en export van slagroomsoesjes: het Belgische Poppies International én het Spakenburgse Van Diermen. De Spakenburgse soezen liggen nu in 45 landen in de schappen. Laatste aanwinst: Zuid-Afrika.

De lege, afgebakken soesjes komen uit in een andere hal waar ze tien meter lopende band krijgen voor het afkoelproces. Er hangt hier een zoete geur van ei en geklopte slagroom. Dat is niet zo vreemd. De soezen worden allereerst gekoeld met koude lucht, geblazen vanaf de onderkant van de machine. Een grote slagroomklopper annex slagroommachine injecteert slagroom in de lege soesjes. Op en neer. 23 per keer. "In de tank van de slagroommachine past 1000 liter slagroom", weet Van Diermen. "We verbruiken ruim drie miljoen kilo slagroom per jaar en 1,2 miljoen kilo eieren. Dat zijn 24 miljoen eieren."

En dan is de slagroomsoes af. Een bakkerijmedewerker controleert de lekkernijen. Kapotgedrukte soezen of soezen met slagroom aan de buitenkant, plukt hij van de band en deponeert ze in een afvalcontainer. De soezen rollen verder naar een stikstoflijn. De -196 graden zorgt voor een supersnelle manier van invriezen.

ExperimenterenEen laatste band brengt de soezen omhoog voor de inpak in doosjes. Zelfs het dichtplakken gaat automatisch: lange zijde eerst, vervolgens de korte zijde. Rijst de vraag waar die ruim 120 medewerkers voor nodig zijn? "Het zijn veelal operators, verantwoordelijk voor de instellingen van de machines,'' zegt Van Diermen. ,,We draaien blokken van dertig uur, gevolgd door drie uur schoonmaken. En we hebben ons onderhoud aan de machines."

De klassieke slagroomsoezen, het basisgebakje, dat ze volgens Van Diermen kennen van Timboektoe tot Peking, zijn goed voor negentig procent van de omzet. Van Diermen Masterbakers produceert zo'n veertig producten: van diepvriesminigebak tot eclairs. "We experimenteren. Zo hadden we ooit kiwisoesjes (kiwipuree door de slagroom) voor Nieuw-Zeeland. Dit jaar gaan we 'christmas puddingvulling' fabriceren voor de Engelse markt."

AustraliëNederlandse zuivel staat hoog aangeschreven, zo verklaart Van Diermen het succes van zijn slagroomsoes. "We verkopen ook aan een supermarktketen in Australië. De diepgevroren soezen zijn zo dertig, veertig dagen onderweg op een containerschip. De bijkomende transportkosten nemen Australiërs op de koop toe: ze willen gewoon Nederlandse soesjes hebben", vertelt hij.

Jaren geleden leek het Van Diermen wel leuk om ook voet aan de grond te krijgen in de Verenigde Staten. "We exporteerden jaarlijks vier containers, 500.000 soesjes per container, naar Amerika. Dat werden er 400 per jaar", zegt hij. Toen jaren geleden de dollar laagstond en de export naar de VS toenam, kocht Van Diermen een bakkerij in Stockton, Californië. Zestig Amerikanen zijn daar verantwoordelijk voor één productielijn van 50.000 slagroomsoesjes per uur.

Een Spakenburgse vestiging in Amerika. Er zijn meer Spakenburgse bakkerijen die de wijde wereld intrekken. Op alle Spakenburgse industrieterreinen valt niet te ontkomen aan de geur van gebakken brood, koek en andere lekkernijen. Bakkerij 't Stoepje, Wouter de Graaf, Bakkersland (het voormalige De Graaf's Bakkerijen) en Boboli zijn de grote jongens.

VisserijVan Diermen wijst naar de visserij, als hij het succes verklaart van de vele bakkerijen. Zijn opa was Zuiderzeevisser op een botter. "Een hard, maar ook een vrij bestaan. IJskoude winters en dan met een net spiering vangen onder het ijs. Veel Spakenburgers waren in die tijd visser. Toen de Zuiderzee verdween, moesten ze op zoek naar ander werk. Spakenburgers zijn vrijbuiters. Je moet ze niet tussen vier muren zetten. Met de hondenkar ventten ze vis tot in de verre omgeving. Ze ontdekten de markten. Er kwam brood bij. Eerst De Graaf's Bakkerijen en later de vele toeleveranciers."