Eerst maar eens het goede nieuws, schrijft Tubantia: de prijzen voor de meest basale boodschappen zijn voorzichtig aan het dalen, meldt de Consumentenbond. Het afgelopen half jaar werden belangrijke producten als melk, koffie en aardappelen gemiddeld 3 procent goedkoper, aldus de consumentenorganisatie. De prijsverschillen tussen huis- en budgetmerken en A-merken zijn weer groter geworden.
De bond peilde wat de laagste prijzen in de supermarkten zijn van 120 belangrijke producten. Vooral verse zuivel is volgens de Consumentenbond goedkoper geworden. Zo daalde de prijs van een literpak halfvolle melk in een half jaar gemiddeld met 20 procent en een literpak volle melk met 16 procent. Zonnebloemolie werd gemiddeld 27 procent minder duur, een pot pindakaas werd gemiddeld 13 procent goedkoper.
Lees ook: Einde inflatie in zicht? Goed nieuws bij boodschappen
Sommige producten werden juist duurder, peilde de bond ook. Een blik kippensoep steeg gemiddeld 13 procent in prijs. Daarnaast moesten consumenten meer geld neerleggen voor snoep, omdat de suikerprijs omhoog is gegaan.
Klimaatverandering
De prijzen van suiker en chocolade zullen de komende tijd waarschijnlijk ook verder stijgen. Mislukte oogsten, mede door klimaatverandering, zijn daar mede debet aan. De prijs voor cacao bereikte onlangs recordniveaus, doordat slechte weersomstandigheden de oogst in Ivoorkust en Ghana dwarszitten. Ook de rijstprijs is sterk afhankelijk van geslaagde oogsten en het effect van daarmee samenhangende exportbeperkingen door India, ‘s werelds grootste rijstexporteur.
Inmiddels zijn de inflatie en de energieprijzen wat lager en dat werkt nu door in de prijzen van boodschappen.
Nieuw onderzoek, gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Nature, toont trouwens aan dat wetenschappers het klimaatrisico voor de landbouw en de mondiale voedselproductie hebben onderschat. Blinde vlekken in klimaatmodellen zorgden ervoor dat ‘risico’s met een grote impact, maar zeer onzekere gevaren’ werden genegeerd. In de toekomst zullen oogsten aanzienlijk vaker worden getroffen door de gevolgen van klimaatverandering dan vroeger, is nu de verwachting.
Lees ook: Graaiflatie in de winkelstraat? ‘Veel mkb’ers hebben het nog steeds lastig’
Sowieso blijft inflatie een hot topic. Ondanks dat de top van de toename af is, zijn boodschappen nog altijd 31 procent duurder dan twee jaar geleden. De oorlog in Oekraïne zorgde ervoor dat de prijzen van boodschappen stegen. Producenten en supermarkten verhoogden hun prijzen om de gestegen kosten voor grondstoffen, lonen en energieprijzen te compenseren. Inmiddels zijn de inflatie en de energieprijzen wat lager en dat werkt nu door in de prijzen van boodschappen.
Volatiele geopolitieke situatie
Onzekere factor is echter hoe olie- en gasprijzen zich komend jaar gaan ontwikkelen, gezien de volatiele geopolitieke situatie in Oost-Europa en het Midden-Oosten. De inval van Rusland in Oekraïne heeft laten zien dat zulke ontwikkelingen wel degelijk kunnen bijdragen aan ‘ongewenst hoge inflatie’, aldus analisten.
De voedselinflatie is inmiddels gestabiliseerd op een hoog niveau, constateert sectorbankier Ceel Elemans van ING in een rapport. Waarom loopt die inflatie niet sneller terug, ondanks de magere groeicijfers van de economie? Elemans: ,,Dat valt deels te verklaren door de fors hogere loonkosten, zowel voor het minimumloon als voor de contractlonen en die zijn structureel.”
Een andere oorzaak is volgens hem dat bedrijven te maken hebben met lopende contracten voor hun in- en verkopen, die niet van de ene op de andere dag gewijzigd kunnen worden. ,,Dalende grondstofprijzen werken dus vertragend door in prijzen die bedrijven en de consument moeten betalen. Daarnaast zijn er nog steeds grondstoffen die duurder zijn dan een jaar geleden zoals suiker en cacao.”
We zijn volgens de sectorbankier van ING voorlopig niet af van de hogere voedselprijsstijgingen, wanneer je deze vergelijkt met het historische patroon van jaarlijkse prijsstijgingen van 1,5 tot 2 procent. Opmerkelijk, aangezien De Nederlandsche Bank (DNB) in een nieuwe raming heeft gesteld dat de inflatie in Nederland binnen twee jaar weer onder het Europese doel van 2 procent zal duiken.
De afgenomen inflatie en verslechtering van de economie zorgen nu al voor kleinere salarisverhogingen
Oplopende spanningen
Voor volgend jaar rekent DNB op een inflatie van 2,9 procent, waarna de jaarlijkse stijging van het prijspeil ergens eind 2025 ‘iets onder de 2 procent’ komt te liggen. De algehele prijsstijging neemt vooral af door het goedkoper worden van energie. Maar ook DNB werkte wel degelijk een negatiever scenario uit, waarin door oplopende spanningen wereldwijd de energie- en olieprijs weer zou oplopen. In dat geval blijft de inflatie in 2025 waarschijnlijk iets boven de gewenste 2 procent.
In ieder geval wordt de kans op een uit de hand lopende loon-prijsspiraal kleiner door de huidige omstandigheden. De afgenomen inflatie en verslechtering van de economie zorgen nu al voor kleinere salarisverhogingen, zien de werkgevers. Ook een toename van het aantal faillissementen en andere economische onzekerheden dragen hieraan bij, stellen zij vast. De huidige loonstijgingen zijn overigens historisch gezien nog wel altijd ongekend hoog. In de cao’s van dit jaar is gemiddeld een loonsverhoging van 7,4 procent afgesproken. Vorig jaar was dat 3,8 procent.
