Zo vergeet je nooit meer een naam tijdens netwerkborrels

De nieuwjaarsborrel, het moment om al je collega’s een mooi 2019 te wensen. Daar sta je dan, met het hele kantoor in de bedrijfskantine gepropt. Allemaal bekende gezichten, maar hoe ze heten? De naam van die man van ICT? Geen idee, ook al helpt hij je elke maand met je haperende computer. Die vrouw van sales… dat is Marianne. Nee, Mirjam. Of toch Manon?

Een vergeten naam is voor geen van beide beide partijen leuk: degene die de naam vergeet maakt zich zorgen dat hij ongeïnteresseerd overkomt, de persoon over wie het gaat voelt zich, nou ja, makkelijk vergeetbaar. Maar wees gerust, achter het vergeten of verkeerd noemen van een naam zit een logische verklaring. Tijdens dit proces gaat er in het geheugencentrum van de hersenen namelijk weleens wat mis, blijkt uit onderzoek.

Fonetisch

Groot struikelblok voor onze hersenen zijn namen die fonetisch op elkaar lijken, zo constateren onderzoekers van de Universiteit van Texas. Dan gaat het om namen die hetzelfde klinken of hetzelfde begin of einde hebben: zo zeggen we Sam in plaats van Sander en kunnen we Marissa en Melissa maar niet uit elkaar houden. Uiterlijke kenmerken zoals een zelfde haarkleur kunnen ook een rol spelen bij het verwisselen van namen.

Maar we halen ook wel eens namen en mensen door elkaar die in de verste verte niet op elkaar lijken. Lisa verwarren met Linda is tot daaraan toe, maar hoe wordt Jasper opeens Rick? Volgens een studie gepubliceerd in vakblad Memory and Cognition komt dat doordat onze hersenen personen en hun namen onthouden per indeling in een bepaalde categorie: onze gezinsleden vormen samen zo’n groepje, maar ook teamgenoten van voetbal en de collega’s van de derde verdieping worden ieder in hun eigen vakje geplaatst. Als het mis gaat, zoeken je hersenen naar een naam binnen een bepaalde categorie maar kiezen de verkeerde. Jasper lijkt misschien niet op Rick, maar als ze bijvoorbeeld aan hetzelfde blok zitten, kan dat de verwarring veroorzaken.

Ex-partner

Dat je je collega bij de verkeerde naam noemt, betekent overigens niet meteen dat je hem of haar niet goed kent. Het verkeerd benoemen kan ook voorkomen bij personen die elkaar al jaren kennen en een hechte band hebben. Als je partner je aanspreekt met de naam van zijn of haar ex hoef je niet meteen van het ergste uit te gaan: hij of zij schaart jullie simpelweg allebei in de categorie ‘(voormalig) geliefden’. Leuk is anders, natuurlijk.

Goed, op de borrel heb je nu een excuus waarom je iemands naam niet meer weet. Maar veel makkelijker zou het zijn als je de namen van al je collega’s zo uit je mouw schudt. Hoe doe je dat het beste? Darryl Harris en Janice Kay van de Universiteit van Exeter stellen dat we een naam beter bij een gezicht kunnen plakken als de persoon veel voor ons betekent of als de naam en persoon uniek is in ons geheugen. De naam van je baas of van die ene knappe receptionist(e) vergeet je dus niet zo snel, maar al je 100 collega’s kunnen natuurlijk niet allemaal een even grote indruk op je maken. Als de naam niet vanzelf blijft hangen, zal je er bewust betekenis voor jezelf aan moeten geven.

Populaire tactieken

Onderzoekers van de universiteit van Lancaster en Hull bogen zich over de beste manier om een naam te onthouden. Ze keken daarbij welke van twee populaire tactieken om namen te onthouden het meeste effect hadden.

Als eerste keken ze naar de ‘ontmoet-herhaal’-tactiek. Hierbij train je jezelf informatie te onthouden door er op een latere moment bewust op terug te komen. Als je een nieuw iemand leert kennen, moet je bijvoorbeeld een paar minuten later de naam voor jezelf herhalen, en op latere tijdstippen weer. In het onderzoek onthielden deelnemers die deze tactiek gebruikten 28,5 procent meer namen.

Beroemdheid

Daarna werd het gebruik van associaties getest om namen te onthouden. Bij deze tactiek maak je een connectie tussen de persoon en informatie die je makkelijker onthoudt. Dit kan bijvoorbeeld de associatie zijn met een beroemdheid. Iemand lijkt bijvoorbeeld op een zanger of heeft dezelfde voornaam als een acteur. Je kunt de naam ook proberen te onthouden in connectie met andere informatie over die persoon. Denk aan hun functie, hobby’s of zelfs hun favoriete drankje, bijvoorbeeld ‘Jan is accountant, houdt van vliegvissen en drinkt graag een witbiertje.’ Deelnemers die deze strategie gebruikten onthielden ongeveer 25 procent meer namen.

Maar het meest succesvol bleek een combinatie van de twee bovenstaande tactieken. Door zowel de naam te herhalen als associaties te verzinnen konden deelnemers 50 procent meer namen onthouden. De onderzoekers denken dat het gebruik van meerdere strategieën in je hersenen leidt tot meer verbindingen met de herinnering, waardoor deze makkelijker op te halen is.