Voor spotprijs naar Amerika dankzij IJslandse miljonair

Komt het er dan toch van, spotgoedkope vluchten naar Amerika? Vanaf deze zomer kunnen we voor 199 euro naar San Francisco, maar nog wel overstappen op IJsland.

De komende jaren komen er meer trans-Atlantische budgetvliegmaatschappijen bij. Het IJslandse Wow Air gaat vanaf juni van Schiphol naar San Francisco of Los Angeles vliegen. Goed, het gaat met 199 euro om een vanafprijs voor een enkele reis. Maar zelfs met een retourprijs onder de vierhonderd euro zou Wow nog altijd honderden euro's goedkoper zijn dan de bijna zevenhonderd euro die KLM minstens voor de trip vraagt.

Er zit wel een addertje onder het gras: de koopjesjager moet een overstap van een uurtje op IJsland voor lief nemen, en de KLM vliegt rechtstreeks.

De IJslanders, die in juni vorig jaar op Schiphol neerstreken, bieden sindsdien tegen bodemprijzen al trans-Atlantische overstapvluchten aan naar de Amerikaans oostkust: vanaf 169 euro zijn er enkeltjes naar Boston en Washington.

(Tekst gaat verder onder foto)

IJslandse miljonairWow is het kindje van de 47-jarige IJslandse miljonair Skúli Mogensen. "Vorig jaar hebben we een 800.000 reizigers vervoerd, dit jaar zullen het 1,2 miljoen zijn", zegt hij. "Sinds zomer 2014 zijn we winstgevend en zitten de toestellen gemiddeld voor negentig procent vol."

Mogensen, rijk geworden in de telecom, softwareontwikkeling en als investeerder, richtte de maatschappij drie jaar geleden op met heel andere ambities. "Ons eerste businessplan voorzag in een chartermaatschappij voor zomervluchten. Maar er was ruimte voor een aanbieder van lowcostvluchten op IJsland. Icelandair was het enige alternatief, maar het is een netwerkmaatschappij van het oude stempel. We bieden prijzen die dertig tot vijftig procent lager liggen."

Significante investeringMogensen heeft tot nu 22 miljoen euro in Wow gestoken. "Voor mij een significante investering, maar eentje met veel groeimogelijkheden. Als je de ontwikkeling van onze activiteiten afzet tegen de groei die lowcostmaatschappijen in Europa en de VS de afgelopen jaren hebben doorgemaakt, dan kunnen we over een jaar of vijf dertig tot veertig vliegtuigen inzetten."

Ook Icelandair, met 38 toestellen nog veel groter dan Wow, biedt goedkope trans-Atlantische vluchten via IJsland. De maatschappij bouwt hard aan uitbreiding van haar netwerk, vooral in Noord-Amerika. Na de grote bestemmingen als New York, Toronto en Seattle vliegt Icelandair ook naar steden als Minneapolis, Portland en Denver. In maart komen daar vier wekelijkse vluchten naar Chicago bij.

GermanwingsWordt IJsland daarmee het Dubai van de Atlantische Oceaan? Het lijkt slechts een tussenfase. Her en der duiken plannen op voor rechtstreekse trans-Atlantische budgetvluchten. Lufthansadochter Germanwings gaat tegen bodemprijzen van onder meer Köln/Bonn naar vakantiebestemmingen in de Cariben, Azië en Zuid-Afrika pendelen.

De Noorse prijsbreker Norwegian vliegt al voor afbraakprijzen rechtstreeks van London Gatwick naar New York, naast zijn trans-Atlantische pioniersvluchten vanuit Oslo. Wie handig boekt kan met Norwegian van Londen naar New York en terug voor 370 euro.

Norwegian heeft grootse plannen om op dezelfde voet ook vanuit andere Europese steden naar de VS te gaan vliegen. Of Schiphol daarbij zit - de maatschappij pendelt nu alleen naar Oslo - is niet bekend. Norwegian heeft, naast de acht Dreamliners die het voor zulke bestemmignen al in bezit heeft, orders uitstaan voor nog eens 27 van die Boeings 787.

Kosten besparenDe maatschappij heeft haar dochterbedrijf dat intercontinentale vluchten gaat uitvoeren, Norwegian Air International, in Dublin gevestigd om zo veel mogelijk kosten te besparen. Het - op Ryanair toegeschreven - Ierse arbeidsrecht voor luchtvaartmaatschappijen is beduidend soepeler dan in de rest van Europa.

Dat geeft Norwegian ook de mogelijkheid om bemanningen uit landen met minder stringente arbeidsvoorwaarden in te zetten. De Noren hebben al een rekruteringsagent in Singapore ingeschakeld die voor hen in Bangkok cabinepersoneel zoekt.

BezwaarWaar de traditionele maatschappijen de IJslanders nog als onbeduidend negeren, lopen ze inmiddels zowel in Europa als de VS te hoop tegen de manier waarop Norwegian hen wil beconcurreren. Onder meer KLM heeft al in Brussel bezwaar gemaakt tegen de arbeidsregels die Norwegian zich aanmeet, partner Delta heeft hetzelfde in Washington gedaan.

Ook vakbonden roeren zich. "Waar gerenommeerde maatschappijen zich aan allerlei sociale en fiscale regelgeving moeten houden, worden deze regels door dit soort maatschappijen omzeild of ontdoken", aldus president Steven Verhagen van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV).

"Dit werkt oneerlijke concurrentie in de hand. Het veiligheidstoezicht van nationale en Europese autoriteiten op een dergelijke constructie zal op zijn zachtst gezegd ernstig bemoeilijkt worden. Wie moet de naleving controleren en handhaven?"

Lokkertjes met wat addertjes onder het grasWow Air is een lowcostmaatschappij, vergelijkbaar met Ryanair, Southwest en Easyjet. De vanafprijzen waarmee het bedrijf adverteert, zijn dan ook vooral een lokkertje die met een zaklamp gezocht moet worden op de boekingssite.

Zo kan in april op drie dagen voor de bodemprijs van 169 euro een trip naar Boston worden geboekt, maar lijkt er na juni niet voor onder de 359 euro te boeken te zijn. Prijzen kunnen zelfs oplopen tot 429 euro. Dat is meer dan de instapprijs van 547 euro voor een KLM-retour naar Boston, maar ook die prijs ligt verre van vast.

Net als bij andere prijsbrekers moet voor allerlei diensten - van handbagage en ruimbagage tot vrije stoelkeuze - worden bijbetaald, plus de verplichte belastingen en toeslagen. En daar laat Wow zich kennen: voor een ruimkoffer van twintig kilo moet 108 euro worden afgerekend voor een retourvlucht. En wie meer dan vijf kilo in zijn handbagage propt, moet nog eens 76 euro betalen.

Aan het einde van een boeking voor september staat er dan 877 euro op de lat; in dezelfde periode met KLM rechtstreeks naar Boston kost al met al 870 euro. Wie voor september slim boekt bij Icelandair, zit met een IJslandse stopover voor 613 euro uit en thuis in Boston.