'Wauw, die man werkt toch maar mooi met vaten van Janus'

Henk Janus weet nog wat hij dacht toen hij voor het eerst moderne kunst zag. In opdracht van een toen nog volslagen onbekende Bulgaarse kunstenaar, ene Christo, had hij met broer Frits een piramide van 56 olievaten gemaakt. En nu dat als 'kunst' in het museum stond, moest Henk toch even gaan kijken. ,,In een vitrine lagen twee kapotte dooiers. En even verderop stond iemand pakken boter tegen de muur te gooien. Ik dacht: dus dit is nou de logica van de kunst.''

We zijn 50 jaar verder. Christo is inmiddels de beroemdste nog levende kunstenaar ter wereld, Henk (67) en Frits (74) zijn gepensioneerd, hun bedrijf Janus Vaten wordt nu gerund door hun vier zoons. Maar de band met Christo is er nog steeds. Sterker: samen werken ze nu aan wat het grootste en duurste kunstwerk ooit moet worden. The Mastaba, een object van 410.000 olievaten in de vorm van een Egyptisch grafmonument, dat moet verrijzen in de woestijn van Abu Dhabi. Kosten: 250 miljoen dollar. Zoon Ton (36): ,,Daar zeg je als ondernemer dus geen 'nee' tegen.''

(Tekst loopt door onder foto)

Van links naar rechts: Ton, Frits en Henk Janus.

Kunstenaar Christo voor een 1200 vaten grote studie naar de mastaba.

De wonderlijke samenwerking tussen de kunstenaar en het Brabantse vatenbedrijf was vanaf het begin een botsing van culturen. Op een dag in 1967 liep de nog onbekende Bulgaar het bedrijfspand van Janus Vaten binnen. ,,Hij had olievaten nodig en een Nederlandse vriend van hem kende ons'', vertelt Frits Janus. ,,Althans: die had ons bedrijf zien liggen vanaf de snelweg.'' Frits vond Christo in eerste instantie maar een wonderlijk figuur. ,,Hij maakte geen enkele aantekening. Ik dacht: daar horen we nooit meer wat van. Maar twee maanden later lag er ineens een ontwerp met opdracht op de mat.''

Diepe indruk maakte de toren van olievaten nog niet op de broers. Frits: ,,We hadden niet het idee dat het veel voorstelde. Het was vooral leuk. Tot onze vader een paar jaar later in Italië een museum binnenliep en daar veel werk van Christo zag staan. Toen dachten we: misschien wordt het toch nog wat met die jongen.''

In de tien jaar erna volgden nog een paar opdrachten, maar daarna werd het stil. Christo stortte zich op het inpakken van objecten en gebouwen, zoals de Rijksdag in Berlijn, en verwierf wereldfaam. Op een enkele verjaardagskaart na verwaterde het contact.

Maar de Janussen bleven hun Bulgaarse vriend wel volgen. Vooral Frits, die door de samenwerking flink besmet was geraakt met het artistieke virus. En zo liep hij een paar jaar geleden, in een galerie in Knokke die Christo-werk toonde, de grote meester plotseling tegen het lijf. ,,Prachtig moment'', zegt Frits. ,,Christo vertelde over zijn nieuwe project: een reusachtige mastaba van olievaten, waar hij al 40 jaar van droomde. Het grootste kunstwerk ter wereld. Ik zei: 'Nou, je weet ons te vinden'.''

(Tekst loopt door onder foto)

Amper een jaar later kreeg zoon Ton Christo's projectleider aan de telefoon. Sindsdien zijn de gesprekken in volle gang. De vaten moeten ter plaatse worden gemaakt, en daarvoor gaat het Brabantse bedrijf waarschijnlijk een productielijn opzetten in de woestijn. De sjeiks die Abu Dhabi leiden, financieren het prestigeproject.

Ton Janus zit er een stuk zakelijker in dan zijn vader ('Kunst is leuk, maar het is natuurlijk niet de functie van ons product'), maar langzaam maakt de opwinding zich ook van hem meester. ,,Ik moet nog zien of het doorgaat, de financiering is nog niet rond. Maar natuurlijk is het gaaf. In New York liep ik een tijdje terug door een museum en zag ik werk van hem staan. Dan denk ik: wauw, die man werkt toch maar mooi met vaten van Janus.''