Declaratiefraudeurs bevinden zich in bedrijfstop én op werkvloer

Onlangs moesten managers van Rotterdam Shortsea Terminals zich nog tegenover de rechter verantwoorden voor privé-uitgaven op kosten van het bedrijf. Voor miljoenen euro’s hebben de werknemers geld uitgegeven aan horloges, restaurantbezoeken en dure kleding. De drie ex-medewerkers van het Rotterdamse bedrijf zijn geen uitzondering, zegt arbeidsrechtadvocaat Gerard Berghuis van BAASZ Advocaten in het AD. ,,Topbestuurders die een bonnetje dubbel indienen, declaratiefraude in de zorg of extra tankbonnen van een salesmanager. Je hoort en ziet het steeds vaker.”

Vaststellingsovereenkomst

Ook de ‘gewone’ werknemer gaat weleens over de schreef, alleen horen we daar minder over. Berghuis: ,,Dat komt omdat we daar niet volledig zicht op hebben. Als iemand wordt ontslagen vanwege declaratiefraude wordt het ontslag steeds vaker via een vaststellingsovereenkomst afgedaan en niet openbaar gemaakt.” Waarom zo'n misstap geheim houden voor de buitenwereld? Soms heeft een werkgever het hele dienstverband uitstekend werk geleverd en is het vergrijp in verhouding gering. Ook speelt het imago van het bedrijf een rol.

Werkgever kiest voor interne oplossing

Maar hoewel veel werkgevers er voor kiezen om het intern op te lossen, kiezen sommigen er voor om het wel openbaar te maken. ,,Ze moeten een voorbeeld stellen tegenover het personeel en pakken dan door.” Zo kwam de zaak van een kraamverzorgster voor de rechter in Assen. De vrouw had over een periode van zo’n vijf jaar structureel te veel kilometers gedeclareerd bij haar werkgever. Ze kreeg die van deur tot deur vergoed, maar gaf ook de privékilometers door voor het ophalen en brengen van haar kinderen. Het kostte haar haar baan en de rechter ontbond de arbeidsovereenkomst zonder vergoeding.

Aangifte bij fraude

Berghuis herinnert zich nog een vergelijkbare uitspraak van de rechter. De zaak ging over een postbode die elke middag zijn lunches mocht declareren. ,,Hij liet een rekening maken door de lunchroom voor 9 euro, terwijl hij voor 5 euro at.” Dat jarenlange gesjoemel kostte hem zijn baan. Ook vond de rechter het ontslag op staande voet van een thuiszorgmedewerkster terecht. Ze had stelselmatig uren voor het opstellen van zorgrapportages gedeclareerd die ze niet had gewerkt.

De consequenties zijn dus groot, helemaal als je op staande voet wordt ontslagen. ,,Ontslag op staande voet betekent geen inkomen, geen transitievergoeding en ook geen uitkering.” En dat is nog niet eens het potentieel grootste probleem voor de voormalig werknemer. ,,Een werkgever kan aangifte doen. Als het tot een strafzaak komt kun je daarmee een strafblad krijgen. Dus als je baan je wat waard is, zet 'm dan niet op het spel.”

Wat is nou declarabel en wat niet?

Waarom nemen sommige werknemers dan toch het risico? Financiële problemen spelen vaak een rol, aldus Berghuis. ,,Daarnaast is fraude vaak een hellend vlak. Als je jarenlang te ruimhartig hebt gedeclareerd en je bent er altijd mee weggekomen, dan blijf je doorgaan.”

Maar foutieve declaraties worden niet altijd opzettelijk ingediend. Voor werknemers zijn de grenzen zijn niet altijd helder van wat nou declarabel is en wat niet. Want wat betekent de afstand van deur tot deur precies? Het aantal kilometers die de routeplanner aangeeft of de precieze afstand van deur tot deur? Zijn advies: als je het niet zeker weet, kan je het maar beter vragen. ,,Dat verschil kan in een jaar tijd een groot aantal foutief gedeclareerde kilometers opleveren.”