'Winkels verdwijnen niet uit het straatbeeld'

De middenstand staat zwaar onder druk. ‘Maar er zit een grens aan de daling van het aantal winkels.’

V&D failliet, schoenenwinkelreus Macintosh (onder meer Dolcis en Manfield) failliet en dan nu een reorganisatie bij Xenos. Niet alleen de aantrekkingskracht van binnensteden, maar ook de detailhandel als één van de grootste werkgevers van het land staat zwaar onder druk. Honderden zo niet duizenden banen gaan op korte termijn al verloren. Toch maakt retaildeskundige en oud-Bredanaar Paul Moers zich geen grote zorgen. "Het is echt niet zo dat winkels definitief uit het straatbeeld verdwijnen. De webverkoop is niet zaligmakend", zegt hij in BN/DeStem."De retail in Nederland is een onwaarschijnlijk grote werkgever. Er zijn 93.000 winkels. Dat zijn er ongeveer 5.000 minder dat een aantal jaar geleden en een even groot aantal zal de komende jaren verdwijnen. Maar er zit een grens aan die daling. Kijk naar de winkelleegstand. Die is vorig jaar minder geworden: van 7,5 naar 7,4 procent. En de Amerikaanse modeketen TK Maxx opent in Nederland 22 winkels. De eerste in Eindhoven is vorig jaar geopend. Voor die winkels is uiteraard weer personeel nodig." Uit cijfers van het gemeentelijke samenwerkingsverband Regio West-Brabant blijkt dat er in de streek tussen de 39.000 en 40.000 volledige banen zijn in de detailhandelbranche. Gelet op het vele parttime werk in de sector, betekent dit dat er aanzienlijk meer dan 40.000 werknemers zijn. Maar bij het wegvallen van winkelketens blijven protestdemonstraties uit. Volgens woordvoerster Joyce Mooring van vakbond Abvakabo FNV is de animo onder winkelpersoneel om lid van een vakbond te worden niet erg groot. "Bij supermarkten is 60 procent van het personeel jonger dan 25 jaar. Jongeren zijn doorgaans niet erg enthousiast. Ze hebben vaak tijdelijke contracten en beschouwen het werk als een bijbaantje." Mooring zegt dat het jongere winkelpersoneel vooral bezig is met de betaling van het werk. Zo streeft de vakbond naar afschaffing van het minimumjeugdloon. Door deze maatregel ontvangen jeugdigen onder de 18 voor hetzelfde werk vaak minder loon als iemand van 18 jaar of ouder. Mooring: "Ons initiatief Young & United telt inmiddels 6.000 leden." Volgens Mooring is het oudere winkelpersoneel kind van de rekening als er winkels sluiten. "Voor 45-plussers is de arbeidsmarkt erg moeilijk. Zeker als er ketens omvallen. Als V&D een doorstart maakt, is de kans klein dat zij hier weer werk vinden. Maar dat is een trend die voor de hele arbeidsmarkt geldt. Voor deze groep hebben wij loopbaancoaches en kijken we voor herplaatsing op de arbeidsmarkt ook naar andere sectoren dan de detailhandel." De West-Brabantse gemeenten sloten vorig jaar, net voor de huidige malaise bij de winkelketens, een Detailhandelsvisie vast. Programmamanager Cees Budding van de Regio West-Brabant: "Maar deze visie heeft vooral betrekking op het vastgoed en niet op de arbeidsmarkt. We bekijken hoe we gezamenlijk de ongezonde meters aan winkeloppervlak kunnen opruimen. Dat zijn met name de meters die op een onaantrekkelijke plek liggen." Toch ligt volgens retaildeskundige Paul Moers daar het begin van de oplossing. "Zorg voor gezonde winkelstraten. Als de genoemde winkels wegvallen is dit voor een stad als Breda een flinke aderlating, maar een ramp is het niet. Er is ruimte voor meer horeca en zaken met een gecombineerd concept zoals een kapper annex koffiezaak." De opkomst van de webwinkel is volgens deskundigen niet te stuiten, maar zal de gewone winkel uiteindelijk niet de das omdoen. Er zal, verwacht ook Moers, steeds meer sprake zijn van een complementaire verkoop: zowel via internet als in de winkel. Toch is de stijging van het aantal webwinkels opvallend. Uit cijfers van het CBS blijkt dat er in 2013 in West-Brabant 895 webwinkels waren. In 2015 waren dat er 1.155 die zich vooral op kleding (300), overig non-food (265) en huis- en tuinartikelen (195) richtten. Moers: "Een webwinkel is heel wat anders. Het klantencontact ontbreekt. Je moet dat als winkelier of werknemer maar net willen. En geldt natuurlijk ook voor de klant."