Zij bewaakt het imago van Airbnb

,,Kom binnen! Gave listing, hè?" Bo de Koning (29) staat in de deurpost en lacht een brede lach die gedurende het hele interview niet van haar gezicht zal verdwijnen. 'Listing' is Airbnb-jargon voor een huis dat via het Amerikaanse platform wordt verhuurd. In dit geval gaat het om een strak ingericht appartement in de Amsterdamse Pijp. Op de vensterbank ligt een groot boek over moderne architectuur opengeslagen.

,,Mooi gedaan hè! En kijk die tuin!", zegt De Koning. Dit is niet haar eigen appartement, maar het tijdelijke onderkomen van Bernard D'Heygere, public affairs manager bij Airbnb in Londen. Als hij in het buitenland moet zijn maakt hij, net als alle Airbnb-medewerkers, gebruik van het eigen platform om een onderkomen te regelen. Dit leek een geschikte plek om de positie van Airbnb in Amsterdam te bespreken.

30 miljard dollar

Niet veel bedrijven zagen hun reputatie binnen zo'n korte tijd zo omslaan als Airbnb in Amsterdam. Vier jaar geleden gold het verhuurplatform nog als een sympathieke, ietwat kneuterige website die het makkelijk maakte om je woning tijdens vakantie te verhuren aan gezellige toeristen.

Inmiddels wordt de Amerikaanse onderneming door een groeiende groep Amsterdammers gezien als bedrijf dat buurten ontwricht, de stad drukker maakt, overlast veroorzaakt en huizenprijzen opdrijft. En dat terwijl de eigenaars zelf lachend in Silicon Valley hun centen zitten te tellen. De waarde van Airbnb wordt momenteel geschat op meer dan 30 miljard dollar (bijna 26 miljard euro) - meer dan hotelketen Hilton.

Protest

Dat is geen exclusief Amsterdams fenomeen: in zo'n beetje alle grote steden wereldwijd waar Airbnb de laatste jaren voet aan wal wist te krijgen, klinkt steeds luider protest. En overal proberen gemeenten het bedrijf aan banden te leggen.

Waar lokale politieke partijen in Amsterdam bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen nog geen woord vuil maakten aan de oprukkende vakantieverhuur, buitelen ze nu over elkaar om zo hard mogelijke maatregelen aan te kondigen. Zo willen ze bijna allemaal het maximum aantal verhuurdagen verder beperken, van zestig naar dertig. De PvdA wil in delen van de binnenstad zelfs een totaalverbod.

Gezicht van Airbnb

In het publieke debat over Airbnb in de hoofdstad ontbrak de afgelopen jaren steevast één belangrijke stem: die van Airbnb zelf. Het bedrijf onthield zich doorgaans van commentaar op de toenemende stroom van kritiek. Of reageerde via een persvoorlichter in het buitenland met een zinnetje, dat het zich niet in de berichtgeving herkende.

Maar met de komst van Bo de Koning heeft Airbnb in Nederland een gezicht gekregen. De 29-jarige politicoloog is sinds een half jaar bij Airbnb aangesteld als public policy manager voor Nederland en Scandinavië.

Een stukje misperceptie

,,Heel leuk om nu wel met de Volkskrant te spreken", zegt De Koning aan de keukentafel van 'de listing' in de Pijp. D'Heygere zoekt intussen in de smetteloze keuken naar koffie, om even later met een paar koppen thee terug te keren en zich te installeren in een luie stoel enkele meters verderop. Officieel houdt hij zich afzijdig tijdens het gesprek, maar zo nu en dan vult hij De Koning toch aan. ,,Iedereen heeft het altijd over Airbnb als Amerikaans bedrijf", zegt hij bijvoorbeeld. ,,Maar wij spreken juist namens onze hosts (de verhuurders op het platform, red.). Die hebben geen stem, wij proberen hen een stem te geven."

De Koning ziet het als haar belangrijkste missie om 'een stukje misperceptie weg te nemen dat over Airbnb bestaat'. Want Airbnb kent eigenlijk alleen maar voordelen, zegt ze. ,,Het is goed voor Amsterdammers die extra kunnen verdienen. Goed voor de reiziger omdat die een lokale ervaring opdoet. En het is goed voor de stad omdat toerisme via vakantieverhuur veel meer over de stad verspreid wordt."

U bent eigenlijk een lobbyist namens Airbnb in Nederland. Wat zegt het over de positie waarin het bedrijf verkeert dat zo'n lobby nodig is?

,,Lobbyist vind ik niet het goede woord. Ik ben public policy manager en in die functie wil ik op een zo lokaal mogelijke manier relaties opbouwen. Dat doet Airbnb omdat we ons steeds meer realiseren dat het belangrijk voor ons is om samen te werken met steden regio's en nationale overheden."

Hoe verklaart u het negatieve imago dat Airbnb de laatste jaren heeft gekregen?

,,Ik denk dat de naam Airbnb erg bekend is. Het is een nieuw fenomeen, dus er wordt veel over gepraat."

Wat zegt u tegen al die Amsterdammers die jullie inmiddels zien als een belangrijk symbool van wat er misgaat in de stad?

,,Dat is natuurlijk heel jammer om te horen. Daarom willen wij vandaag ook een positieve boodschap naar voren brengen. Als we kijken naar de feiten, Airbnb is verantwoordelijk voor een fractie van de bezoekers die naar Amsterdam komen. In 2015 waren er meer toeristen die per cruiseschip Amsterdam aandeden, dan toeristen die in een Airbnb verbleven."

Het probleem is dat Airbnbtoeristen verblijven in huizen van gewone Amsterdammers. Dat veroorzaakt overlast. Uit eerste hand kunnen wij vertellen hoe vervelend het is als je ineens vier blowende Israëliers als buren hebt. Overlast en het gevoel dat woonwijken juist hun 'lokale gevoel' verliezen door te veel toeristen zijn de meest gehoorde argumenten tegen Airbnb in de stad.

,,Heel vervelend dat je die ervaring hebt gehad. Helaas is het inderdaad herkenbare kritiek. We doen er echt alles aan om overlast zo veel mogelijk te beperken. We hebben tegenwoordig een burentool waarbij je kunt aangeven 'mijn buren veroorzaken overlast'. De gemeente heeft een meldpunt. En de hosts zelf kunnen gasten via ons reviewsysteem een slechte recensie geven."

Dus jullie doen hard je best om mensen te weren.

,,Inderdaad. En we proberen onze gasten ook zo veel mogelijk voor te lichten over wat wel en niet kan. We hebben net nog een 'verantwoordelijke gast'-flyer verspreid, die hosts kunnen neerleggen in hun huis. Daarop staat bijvoorbeeld op welke dagen het vuilnis buitengezet kan worden. Simpele dingen die er soms nog even ingehamerd moeten worden.

En als we het hebben over woningnood. Amsterdam is een fantastische stad. De woningmarkt is complexe materie. Maar op ons platform is het niet meer mogelijk dat mensen hun gehele woning voor meer dan zestig dagen kunnen verhuren. Dat is een maatregel waardoor je de prijzen niet veel kunt opdrijven. We zijn hier echt om samen te werken met de gemeente en op een positieve manier duurzaam en verantwoord toerisme naar Amsterdam te brengen en iedereen daarvan te laten profiteren."

'Positief', 'duurzaam en verantwoord'. Het zijn woorden die De Koning veelvuldig laat vallen. De relatie met Amsterdam is ook 'heel positief', zegt ze. In 2014 stond de hoofdstad als eerste stad ter wereld het verhuurbedrijf toe. Tegen het eind van datzelfde jaar sloot het een Memorandum of Understanding met Airbnb, waarin onder andere werd afgesproken dat Airbnb voortaan toeristenbelasting zou innen.

Dat was voor Airbnb een bijzondere stap in Europa. In dat soort afspraken hadden jullie aanvankelijk geen zin.

,,Ik denk niet dat je het zo moet framen. We zijn een groeiend bedrijf dus we moeten ons steeds afvragen hoe we samenwerken met steden. De hele deeleconomie is vrij nieuw. En daarom proberen we ook steeds nieuwe manieren te vinden om dat vorm te geven in een stad."

De overeenkomst was ook opmerkelijk omdat gemeente en Airbnb zich alleen positief over elkaar zouden uitlaten én omdat de inhoud ervan geheim moest blijven. Die passages, die natuurlijk toch naar buiten kwamen, hebben veel kwaad bloed gezet in de stad. Alsof de gemeente aan de leiband liep van Airbnb.

,,Ik ben hier komen werken in de tijd dat er een nieuwe en verbeterde overeenkomst van kracht is. En ik denk dat die heel positief is. Omdat ze openbaar is en omdat ze veel verder gaat."

Dus u kunt niet uitleggen waarom die passage er toen door jullie in werd gezet?

,,Nee, ik wil hier ook niet te veel terugkijken op het verleden. Ik wil eigenlijk vooral kijken naar de toekomst. Hoe het nu gaat en hoe we in de toekomst de positieve samenwerking kunnen doorzetten."

In die tijd probeerden jullie in de journalistiek ook alleen maar positieve uitlatingen af te dwingen. In 2014 bijvoorbeeld...

,,Tijd geleden alweer."

In 2014 deed de Volkskrant een onderzoek waaruit bleek dat Amsterdammers massaal de regels voor vakantieverhuur via Airbnb schonden. Toen we later een interviewverzoek deden voor een van de oprichters van Airbnb kregen we per mail te horen dat dat niet doorging vanwege 'de negatieve toon' van onze berichtgeving.

,,Ik hoop dat we daar nu op een meer positieve manier mee om kunnen gaan."

Airbnb heeft onlangs ook Simon den Haak in de arm genomen, de voormalige politiek secretaris van PvdA-leider Diederik Samsom. Hij heeft nu een adviesbureautje dat bedrijven bijstaat door een 'assertieve aanpak' te ontwikkelen 'om de regie te houden of te herwinnen'.

Is Airbnb de regie kwijt in Amsterdam?

,,Nee, zo zie ik dat niet. Wij schakelen over de hele wereld mensen in die ons kunnen helpen om te vertellen wat er leeft. Simon is onze hulp in Nederland, hij helpt ons in contacten met de pers. Hij houdt ons een beetje op de hoogte van wat er speelt."

Sinds oktober geldt in Amsterdam een 'meldplicht' voor vakantieverhuur. Iedereen die verhuurt moet dat via een website van de gemeente registreren. Zo kan de gemeente het maximum van zestig dagen veel beter handhaven, is het idee. De eerste boetes zijn al uitgedeeld. De meldplicht is zeer tegen de zin van Airbnb.

Waarom zijn jullie daar zo fel tegen?

,,Het is extra regeldruk. Elke keer moeten hosts aan de gemeente laten weten als er mensen te gast komen, dat levert toch weer administratieve last op terwijl wij die zestig dagen op onze website al bijhouden. We moeten niet steeds in de regelmodus schieten voor we kijken: wat werkt er nou eigenlijk."

Je kunt ook zeggen: de lokale gemeenschap waar wij zo graag bij aansluiten heeft via de gemeenteraad een manier gevonden om met vakantieverhuur om te gaan. Daar zijn we blij mee en daar sluiten we ons bij aan. Booking.com heeft dat bijvoorbeeld gezegd.

,,Nogmaals, wij zijn niet tegen regelgeving. We denken dat er altijd moet worden nagedacht over hoe je vakantieverhuur op een verantwoordelijke en duurzame manier kunt vormgeven. Maar het gaat ons erom dat we niet in een nieuwe regelmodus moeten schieten."

Tot slot. U wilde graag vooruitkijken.

,,Ja! Ik wil uiteindelijk een positieve visie overbrengen. Wij willen echt graag samenwerken met de gemeente Amsterdam en met gemeenten en regio's door Europa heen, om te zorgen dat toerisme duurzaam en verantwoord kan plaatsvinden. We willen ook graag het verhaal overbrengen dat dit goed is voor de inwoners van Amsterdam, voor de reizigers en voor de stad als geheel."