Politieke plannen om de arbeidsmigratie ‘ongenuanceerd’ in te dammen, kunnen onvoordelig uitpakken voor onze grote bedrijven die kenniswerkers uit het buitenland moeten halen. Dat zegt demissionair minister Micky Adriaansens (Economische Zaken), die deze week op handelsmissie is naar de VS, in het AD.
Lees ook: Personeelskrapte: migrant kan problemen arbeidsmarkt niet oplossen, wel verzachten
Nederlandse technologiebedrijven drijven vaak op hoogwaardige kenniswerkers vanuit het buitenland. Na de landelijke verkiezingen blijken echter partijen groot te zijn geworden (PVV en NSC) die pleiten voor minder arbeidsmigranten. ASML en Philips hebben de vrees al uitgesproken dat een inperking hun bedrijven zal schaden. ‘Nederlands talent is niet voldoende om aan de huidige vraag naar arbeidskrachten in onze industrie en ons ecosysteem te voldoen’, klinkt het. En simpelweg: ‘Kennismigranten zijn essentieel voor ons’.
Exportbeperking ASML
De minister is het met de technologiereuzen eens, vertelt ze vanuit Phoenix, Arizona. ,,Ze hebben daar gewoon een punt. Ik zie de problemen ook die ontstaan door arbeidsmigratie, maar je moet goed oppassen wat je precies aanpakt. Als je de instroom ongenuanceerd terugbrengt, loop je het risico dat landen als Duitsland en Frankrijk aantrekkelijker worden dan Nederland om in te werken. Dat zou zeer onvoordelig zijn voor de industrie, want we hebben zelf niet genoeg krachten van een bepaald kennisniveau; de mensen die ASML en Philips nodig hebben, zijn hartstikke schaars.’’
Ze zijn dus heel belangrijk om ervoor te zorgen dat technologiebedrijven in Nederland door kunnen, zegt de bewindsvrouw. ,,Zo blijft er niet alleen daar veel werkgelegenheid bestaan, maar ook eromheen. Bijvoorbeeld bij toeleveranciers. Dus ik zeg: doe eerst goed onderzoek naar de consequenties van een inperking van de arbeidsmigratie.’’
Dus ik zeg: doe eerst goed onderzoek naar de consequenties van een inperking van de arbeidsmigratie
Demissionair minister Adriaansens (Economische Zaken)
Maar draaien we zelf bijvoorbeeld niet ASML de duimschroeven aan door de exportbeperking naar China die het kabinet – onder druk van de Amerikanen – dit jaar oplegde voor bepaalde chipmachines? Adriaansens daarover: ,,Halfgeleiders zitten in alles en kunnen een risico vormen voor de nationale veiligheid. Daar moeten bedrijven en overheden zich nou eenmaal toe verhouden. Natuurlijk hebben alle betrokkenen begrip voor het veiligheidsvraagstuk, maar het gaat er heel erg om hoe dat zich vertaalt in beperkende regels. Die slag maken wij zorgvuldig.’’
Globale speler
We zijn momenteel een globale speler als het gaat om kennis over en de productie van halfgeleiders. En Nederland is de thuisbasis van de grootste chipmachinebouwer ter wereld: ASML. Verder bestaat onze halfgeleiderindustrie uit veelal kleine tot middelgrote bedrijven met tientallen mensen in dienst. In totaal bieden driehonderd ondernemingen werk aan meer dan 50.000 knappe koppen uit binnen- en buitenland.
Al die chipbedrijven zijn actief in hun eigen niches, die variëren van onderzoek tot productie van microchips en de apparaten waarmee deze halfgeleiders worden gemaakt. Ze hebben gemeen dat ze onafgebroken op zoek zijn naar vergroting van hun wereldwijde marktaandeel. En waar kun je met een handelsmissie dan beter heen dan naar Silicon Valley en de tegenhanger in de VS: Phoenix, Arizona (Silicon Desert)?
Halfgeleiders zitten in alles en kunnen een risico vormen voor de nationale veiligheid. Daar moeten bedrijven en overheden zich nou eenmaal toe verhouden
Demissionair minister Adriaansens (Economische Zaken)
De minister: ,,Hier vindt op dit moment een grote investeringsgolf plaats in halfgeleiders, biotechnologie en duurzame energie. Die vruchtbare combinatie maakt deze plek een goed vestigingsklimaat voor Nederlandse bedrijven. Want wij hebben waar zij naar zoeken: vernieuwende producten. Nederland staat hier heel goed op de kaart. De Amerikanen hebben enorm veel waardering voor ons kennisniveau en onze ondernemersgeest. Daar zijn we zelf vaak te bescheiden over, gek genoeg. Deze reis is bedoeld om de verbinding tussen onze twee werelden nog sterker te maken de komende jaren.’’
Opleidingen aansluiten bij werkomgeving
Er zijn zo’n vijftig bedrijven mee op de missie, maar onder de deelnemers bevinden zich ook de TU Delft en Eindhoven University of Technology (TU/e). Dat is volgens Adriaansens niet gek, want Nederland kiest al jaren succesvol voor een nauwe samenwerking tussen kennisinstellingen, bedrijfsleven, overheid en de gebruikers bij alle technologische ontwikkelingen. ,,We hebben een klimaat voor elkaar gebokst waarin de wetenschap heel snel overvloeit in industriële toepassingen, dat is echt uniek en valt niet zomaar te kopiëren. Hier in de VS zit het grote geld, maar wij zijn creatief en ondernemend. Daar komen successen uit.’’
Lees ook: ‘Meer arbeidsmigratie nodig voor groot personeelstekort’
Overheden moeten goed begrijpen waar de kansen zitten voor onze bedrijven én wat we kunnen bieden aan buitenlandse spelers, stelt zij. ,,Bedrijven lopen in Nederland en Europa nog te vaak aan tegen ingewikkelde vergunningsprocedures. Dus goed dat Brussel de European Chips Act (een investeringsprogramma in chiptoepassingen en -technologieën, red.) heeft uitgewerkt, maar het mag geen extra rompslomp opleveren.”
,,Ook sluiten opleidingen niet altijd aan op wat er nodig is in de werkomgeving. We kunnen wat praktische zaken betreft leren van de Amerikanen; zij zijn gewoon sneller. Je kunt alles in regelingen gooien, maar hier denken ze in oplossingen en geven ze veel ruimte aan het bedrijfsleven.’’
