Welvaart als oplossing voor een leefbare planeet: 'Consuminderen? Consumeren!'

Natuurlijk ligt het na een voetbal winter en een mooi EK Schaatsen voor de hand om dan te denken aan fysieke prestaties, die nog steeds grensverleggend zijn. Maar ik doel op iets anders, namelijk alle innovaties die wij de afgelopen duizenden jaren voor elkaar hebben gekregen. En iedere keer zijn we in staat om weer een stapje verder te komen, nóg een schepje erbovenop te doen, wéér een baanbrekende uitvinding te doen.

Sneller, beter, slimmer

Alles wat technisch mogelijk werd, is tot nu toe steeds daadwerkelijk gerealiseerd. We hebben verwoestende ziektes succesvol bestreden. We bouwen enorme steden die veilig zijn voor aardbevingen en ons eigen landje is beroemd geworden omdat we met onze prachtige Deltawerken de oprukkende zee buiten de deur weten te houden. We kunnen het heelal verkennen, schone energie opwekken en zijn in staat bizarre hoeveelheden komkommers te telen op een vierkante meter tuinbouwgrond.

Kernfusie gaat zelfs lukken, de heilige graal voor schone energie! Al deze kennis en ontwikkelingen zijn steeds weer de opmaat voor nieuwe innovaties. Net als nieuwe generaties topsporters steeds de prestaties van hun voorgangers weten te overtreffen. Het blijkt iedere keer weer beter, sneller, efficiënter of gewoon slimmer te kunnen.

Op de schouders van giganten

Good old Isaac Newton zei ooit dat hij zijn ontdekkingen alleen kon doen omdat hij op de schouders van de giganten voor hem had gestaan. De opkomst van internet heeft ervoor gezorgd dat we de kennis tegenwoordig realtime met al die giganten kunnen delen.

Ik kom dan ook iedere dag weer slimme ondernemers en innovators tegen. En ik durf dan ook onomwonden vast te stellen dat alle kennis, alle uitvindingen, alle ideeën en alle techniek om de wereld op een duurzame manier te laten groeien al aanwezig is. Ook is alles wat nodig is om de gevolgen van klimaatverandering te beheersen of om met behoud van biodiversiteit, in harmonie met onze planeet, iedereen te eten te geven, al uitgedacht of binnen handbereik.

Onbegrensd potentieel

Daarom begrijp ik niet dat we allemaal massaal willen consuminderen. We hebben juist perspectief en groei nodig om ons naar een leefbare planeet te innoveren. We hebben uitvinders, ondernemers en leiders nodig die de randvoorwaarden creëren om al dat bijna onbegrensde potentieel dat wij mensen hebben te ontsluiten. En nog belangrijker: we hebben juist welvaart nodig om met de gevolgen van klimaatveranderingen om te kunnen gaan.

Welvaart als oplossing

Ik zal dit toelichten aan de hand van drie voorbeelden:

1. Feitelijk is de ongebreidelde bevolkingsgroei het grote probleem voor de planeet. We zijn gewoon met te veel mensen. Nu is er een zeer interessante, historisch en cijfermatig bewezen oplossing: In iedere populatie waar de welvaart stijgt, neemt het vruchtbaarheidscijfer, dus het aantal kinderen per vrouw af. Dus investeren in welvaart is de snelste manier om de bevolking van de wereld kleiner te maken en daarmee onze planeet leefbaarder. Welvaartsgroei is daarmee een fundament voor een structurele oplossing. Maar dat is lastig als we willen consuminderen.
   
2. In Haiti en Japan komen vaak zware aardbevingen voor. In Japan leidt dit tot tegenwoordig slechts zeer beperkt tot dodelijke slachtoffers. In Haiti is iedere aardbeving een ramp met vele slachtoffers. Het verschil? Japan is rijk en welvarend, waardoor men de kennis en middelen heeft voor gebouwen die aardbeving-bestendig zijn. Als de welvaart in Haiti stijgt kan men zich ook daar deze geavanceerde technologie veroorloven. Bovendien zullen er dan net als in Japan minder kinderen geboren worden, waardoor de overbevolking ook daar afneemt.
   
3. In tegenstelling tot wat veel mensen denken en ondanks een sterke toename van het aantal door weers- of klimaatinvloeden veroorzaakte rampen die in de afgelopen vijftig jaar werden gemeld, is volgens De World Meteorological Organization (WMO) het aantal doden dat daarbij viel met bijna het drievoudige afgenomen. En dat terwijl de wereldbevolking is gegroeid. Nederland is met de deltawerken een mooi voorbeeld: we hebben oplossingen bedacht en gebouwd die voor veiligheid zorgen. Nu is Nederland welvarend en een land als Bangladesh niet, waardoor veel mensen in tropische delta’s evenveel gevaar lopen als wij in 1953. Welvaartsgroei is de oplossing om de investeringen mogelijk te maken. En ook in Bangladesh zal dan als extra effect de bevolkingsgroei afnemen.

Veiligheid zorgt voor innovatie en verbetering

Wij mensen zijn slim, innovatief en ondernemend. Ieder land, elke cultuur en iedere bevolking heeft voldoende talenten en ideeën om alle oplossingen te vinden die nodig zijn. Het fundament om dit gigantische potentieel te ontsluiten is een gezonde, veilige samenleving met een volwaardige economie. Net als in een bedrijf, waar een gezonde veilige werkomgeving tot betere resultaten leidt, geldt dit ook voor een land of gebied. Daarom pleit ik voor groei. Duurzame, innovatieve groei. Er is nog nooit iemand uit zijn bed gekomen met het doel om expres de planeet te vervuilen. Maar we komen wel allemaal ons bed uit om ons leven te verbeteren.

Ondernemende goede voornemens

Consuminderen klinkt misschien als een oplossing. En ik snap emoties als vlieg- of vlees-schaamte wel. Maar ons brein kent het woord ‘niet’ niet. Probeer maar eens niet aan een lekker koud biertje te denken…. Precies! Dus je bezig houden met wat je niet wil, is niet effectief. Beter is alle energie te investeren in duurzame groei en innovatief ondernemerschap. Dat is niet alleen leuk en inspirerend. De welvaart zal daardoor ook stijgen, waardoor we meer innovaties kunnen betalen. Daardoor wordt de aarde leefbaarder en veiliger terwijl we al die groene welvaart met steeds minder mensen hoeven te delen, zodat we elkaar ook niet hoeven te bevechten.

Lijkt me een fantastisch perspectief en een ultiem ondernemend voornemen voor dit nieuwe jaar. Ik ga er alles aan doen. Doe je mee?