'Duurzaamheidscircuit' volgens Elske Doets: te weinig effectief klimaatbeleid

Het woordje ‘duurzaam’ is aan inflatie onderhevig. Veel bedrijven en organisaties die zich tegenwoordig willen profileren als maatschappelijk verantwoord plakken dit woordje op een afdeling of een aantal functies, zodat ze naar buiten toe de indruk kunnen wekken, zogezegd, ‘hun steentje bij te dragen’. In de praktijk werkt het ook nog vaak zo, dat degenen die onder het kopje ‘duurzaam’ hun werk verrichten elkaar uitnodigen op publieke bijeenkomsten, verwijzen naar elkaars prestaties alsmede prijzen en certificaten aan elkaar uitdelen.

Duurzaam ondernemen is sociaal wenselijk gedrag

U voelt het waarschijnlijk al aankomen: ik vind dat duurzaamheidscircuit een rondtrekkend circus dat eerder een obstakel dan een aanjager is om de klimaatproblematiek bij de wortel aan te pakken. Mijn grootste bezwaar? Duurzaamheid is verworden tot sociaal wenselijk gedrag, in plaats van een écht antwoord te bieden op de gigantische uitdagingen waar we voor staan.

De reisbranche, waarin ik zelf actief ben, is helaas een ál te treffend voorbeeld van deze trend. Alles wat de hoeveelheid vliegbewegingen of het reisgedrag van toeristen ook maar een beetje in gunstige zin bijstuurt, wordt omarmd als een teken van ‘we zijn op de goede weg’. Daarmee sussen we onszelf in slaap. Want op de werkelijke catastrofe – hoe voorkomen we de komende decennia dat er honderden miljoenen reizigers extra over de wereld gaan trekken? en dat de bijzondere plekken op aarde gaan bezwijken onder al deze menselijke nieuwsgierigheid? – is niet het begin van een antwoord.

Toeristenstroom daadwerkelijk indammen

Wat ik zo jammer vind is dat de blik, ook in de reisbranche, vooral gericht is op 2022 en niet op 2030 of 2040. Wanneer ik denk aan de onvervangbare pracht van meren, bossen, kusten en bergketens, wat boeit mij dan dat beetje vakantiespreiding? Dat toefje crowd control? Die iets duurzamere kerosine? Of dat vreemde compensatiebos in de binnenlanden van Afrika? Ik raak pas opgewonden als er concrete plannen of maatregelen op handen zijn – hogere prijzen, toegangsquota – die de belofte in zich dragen toeristenstromen daadwerkelijk in te dammen. En de natuur daarmee de ruimte te geven te herstellen en ook volgende generaties reizigers weer met hun schoonheid te betoveren. Amerika en Canada hebben met dit veel effectievere beleid al een begin gemaakt.

Mijns inziens is de kernvraag niet ‘hoe past de mens zijn gedrag aan?’ maar: ‘wat is er nodig om de aarde te redden?’. Als reisondernemer voel ik me dan ook verplicht alleen nog nieuw reisaanbod te creëren dat de belangen van de natuur voorop stelt. En reizen te herdefiniëren als een unieke, persoonlijke en diepgaande ervaring, in plaats van een vluchtige ingeving om je van de ene naar de andere locatie te begeven. Alleen wanneer we veel minder gaan reizen – en kwalitatiever, ‘dieper’ dus – is er perspectief voor de reisbranche als onderdeel van de oplossing.

Gezellige bijeenkomsten met zichzelf feliciterende branchegenoten brengen die oplossing niet dichterbij.