Retail op IJsland: een ‘cool’ reisverslag door expert Hans van Tellingen

Ja, het mocht weer. Een studiereis. Eindelijk. Na twee keer uitstel vorig jaar vanwege ‘moverende omstandigheden’ ging deze dan eindelijk door. De stemming was dan ook uitgelaten. Intens. En leergierig.

Retail Reykjavik

Met een groep van veertien retail- en supermarktvastgoedprofessionals is de hoofdstad gescand op interessante retail. Met verrassende uitkomsten.

Hoewel vóór de 9e eeuw al eens tijdelijk bewoond door een aantal Ierse Monniken, is er vanaf de 9e eeuw pas sprake van permanente bewoning. Noorse immigranten streken neer. Het eiland is in feite een vulkanische uitstulping van het Mid-Atlantische Rif. Bekend om zijn brisante natuur in de vorm van gletsjers, geisers, bergen, watervallen, vulkanen en fjorden. Pas sinds 1944 is het een zelfstandig land. Op dit moment wonen er zo’n 386.000 mensen, waarvan 200.000 in Reykjavik (inclusief de randgemeenten). Het IJslands is in feite te kenschetsen als ‘oud-Noors’.

Lokale bevolking IJsland

De mensen die we daar troffen waren zeer vriendelijk en correct, maar niet erg spraakzaam. Al begon men vaak spontaan over ‘Icesave’, als een soort nationaal schuldbesef. En als ik in de kroeg ‘Jaja Ding Dong’ aanhief (uit de recente film ‘Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga’ van Wil Ferrell, over de IJslandse inzending), was levenslange vriendschap met sommige IJslanders een feit.

De winkelstraat Hverfisgata

Reykjavik is niet zozeer een mooie stad, al is het wel als een rijke stad te typeren. Het nationaal inkomen in IJsland is hoog. Maar veel historie is niet de bespeuren in het stedelijk weefsel. Al kent het oude centrum, waar ook het hotel was gevestigd, een aantal mooie, Scandinavische, oudere panden. Vaak in gebruik genomen door de plaatselijke horeca, die prima in orde is qua kroegen. Die wij dan ook tot in de nacht vereerd hebben met meerdere bezoeken. Maar ook veel winkels, vaak in karakteristieke panden, in deze specifieke straat kenden een zekere charme. Met een mooie mix van lokale helden, maar ook internationale ketenbedrijven. Jammer dat het 9.00 uur ‘s ochtends was tijdens ons bezoek. De straat is niet ‘in actie’ gezien.

De supermarkten

De supermarkten vormden het hoofddoel van de reis. Alhoewel, supermarkten? De keten, ‘Hagkaup’ (samen met zusterbedrijf ‘Bonus’ bijna 50 procent marktaandeel) fungeert ook als een warenhuis. Met artikelen in het middensegment die we in Nederland niet meer kennen qua warenhuisaanbod. Niets mis mee. Eenieder die mij kent, weet dat ik de terugkeer van (een) V&D(-achtige) toejuich. Het supermarktdeel is echter als ‘full service’ in het hogere segment te typeren. Met overigens minder keus dan bij ons in de supermarkt. Wij zouden het indelen in het middensegment. Bijzonder is dat bij elke Hagkaup een ‘Skyr’-balie is toegevoegd als horecaconcept. Dé IJslandse zuivel. Prima, ik ben dol op yoghurt en kaas als gezonde Hollandse knaap.

De eerder genoemde ‘Bonus’ is het zusterbedrijf van Hagkaup. Qua prijs en uitstraling als discount te typeren. Alhoewel het geen harde discount betreft. Wij zouden het indelen in het lagere middensegment. Een Lidl en Aldi (en al helemaal niet de echt harde discount) zijn hier niet te vinden. En het door ons bezochte ‘Kronan’, het andere grote supermarktmerk, begeeft zich in het keurige en veilige middensegment.

Nieuw op de markt is het Amerikaanse Costco. Maar deze winkel hebben wij niet bezocht.

Reitir Real Estate

Verhelderend was de presentatie van Reitir Real Estate. De belangrijkste eigenaar van vastgoed op veel plekken.

De totale retailsector van IJsland omvat zo’n 3,3 miljard euro, waarvan bijna de helft ‘dagelijkse producten’ (voor een groot deel de supermarkten). Online wordt er nog maar weinig geshopt, in totaal betreft dat 7 procent van de totale retailomzet, maar deze is wel gegroeid in de coronaperiode. Opvallend is dat de retailomzet tijdens de coronapandemie niet is gekelderd. Datgene wat werd gemist van toeristen, toerisme is een majeure sector op IJsland, werd gecompenseerd door IJslanders die normaliter een paar keer per jaar naar het buitenland vertrekken voor luxe retailaankopen. Nu deden zij hun aankopen op IJsland zelf.

Twee winkelcentra

Reitir is eigenaar van ‘Kringlan’, sinds 1987 het oudste overdekte winkelcentrum van IJsland. Ik vind het een prima centrum. Oogt misschien iets verouderd. Maar heeft sfeer en een heldere routing. Beter dan een gemiddeld Nederlands centrum. Met 52.000 m2 een significante speler.

Het andere winkelcentrum is nieuwer (van 2001) en heet ‘Smaralind’. Het is groter (61.000 m2) en kent een iets breder modisch aanbod. Toch gaat mijn voorkeur uit naar Kringlan. Smaralind heeft geen duidelijke routing en oogt wat killer. Alhoewel een aantal van de Nederlandse reisgenoten hier wél ‘winteraankopen’ hebben gedaan.

En het aanbod en de branchering? Ik vond het aantal buitenlandse ketens hoog. Opvallend, want IJsland heeft een totale markt die vergelijkbaar is qua populatie met de stad Utrecht. Niet meer dan dat.

Mijn favoriete winkels betroffen dan ook de IJslandse winkels en horecaconcepten. Naast het al eerder genoemde ‘Skyr’ betroffen dat dan 66ºNorth en Iceware Shop. Kledingwinkels waar zelfs de grootste koukleum aan zijn of haar trekken komt qua loeiwarme kleding die er stoer uitziet.

Bezoek IJsland

En doe dat niet alleen vanwege de unieke geografische eigenschappen van dit eiland. De retail is zeker ook de moeite waard.

Dank, Jeroen van der Weerd en Daan Merckx voor de uitstekende organisatie vanuit Supermarkt & Ruimte. Niet in het minst ook door de keuze aan restaurants. ‘Matarkjallarinn’ is een absolute aanrader. Toprestaurant. Maar de ‘Fish and Chips’ de tweede avond bij (hoe kan het ook anders) ‘Fish restaurant Reykjavik’ was ook uitstekend te noemen. Waar van tevoren ook al de potten bier op tafel stonden (zie foto) en de bediening een uiterst charmant en onverwacht karakter kende.

Bezoek IJsland. Bezoek Reykjavik. Ik raad het van harte aan.