Jan Meerman (INretail): ‘Rekening koopkrachtcrisis belandt door kabinetsplannen ten onrechte bij ondernemers’

De uitdaging voor dit kabinet is groot. De koopkracht moet worden hersteld. Maar het beeld is - onterecht - ontstaan dat de winsten van bedrijven zó groot zijn, dat dáár wat te halen valt om deze rekening van te betalen. Volgens macro-economische cijfers mag het dan goed gaan met onze economie (er is zelfs groei!), maar die zeggen alsnog heel weinig over grote groepen ondernemers die pas net opkrabbelen.

Denk bijvoorbeeld aan de retail, maar ook aan de horeca. Het geld klotst daar niet tegen de plinten. De grote winsten van de energiebedrijven schetsen een beeld dat het goed gaat met de economie maar als je een kledingwinkel hebt, dan ben je net blij dat je de coronamaatregelen hebt overleefd.

Minimumloonverhoging is gebaseerd op 36- en geen 40-urige werkweek

Eén van de maatregelen die uitlekte, is de verhoging van het minimumloon. Niet in drie jaar en met een paar procent, maar per 1 januari volgend jaar en met direct 10 procent. Dan heb ik het niet eens over een nog onbelicht addertje onder het gras. Begin dit jaar is de motie aangenomen van Gijs van Dijk, waarin staat dat het minimumloon moet worden vastgesteld op een 36-urige arbeidsweek. Wat wij uit het lobbycircuit hebben gehoord, is dat deze motie eveneens een jaar naar voren wordt gehaald en ook per 1 januari 2023 ingaat. En dat terwijl er talloze branches zijn die nog een 40-urige werkweek in hun cao hebben staan.

Wat gebeurt er dan? Je kan als werkgever zeggen tegen je personeel dat ze de vier uur niet hoeven te werken, maar dan ben je vier uur arbeid kwijt. Dan kan je zelf harder werken of een parttimer inhuren. Want let wel: bij vijf personeelsleden gaat het om 20 uur ingeleverde arbeid. Of je laat jouw personeel dat het minimumloon verdient gewoon 40 uur werken, maar dan moet je vier uur extra betalen.

Laat ik dat eens voorrekenen. Stel dat het minimumloon 1000 euro was, dan gaat het kabinet ervan uit dat de kapper of bloemist nu 1100 euro gaat betalen. Maar als je dit bedrag omrekent naar een werkweek van 40 uur, dan is die winkelier ruim 1200 euro kwijt. Dat is een stijging van ruim 20 procent! Dat zijn kleine rampen voor de winkelstraat.

Ik verwacht dat ondernemers massaal gaan nadenken over hoe ze het volhouden. Of misschien wel overgaan op onorthodoxe maatregelen, zoals werken met minder of zelfs geen personeel. Voor tal van ondernemers is 20 procent loonstijging een reden om zich af te vragen: wil ik nog wel zo doorgaan?

Verkeerde groep aangepakt met stijging winstbelasting

Een ander opvallend punt uit het miljardenpakket is de stijging van de winstbelasting. Het opstaptarief daarvan gaat omhoog van ongeveer 16 naar 19 procent. Met deze maatregel wordt ook weer de verkeerde groep gepakt. Waarom stijgt alleen het opstaptarief en niet het reguliere? Op deze manier worden juist de mkb-bedrijven belast, terwijl de grote winstmakers buiten schot blijven. Met een recessie in het vooruitzicht vind ik dat pislink. Dat de overheid de olie- en energiemaatschappijen wil belasten, dat snapt iedereen. Maar met deze maatregel wordt de verkeerde groep aangepakt.

Ik begrijp dan ook niet dat deze winstmakers buiten schot blijven. Net als de grootste profiteur van deze crisis: de staatskas. Zo las ik onlangs dat de overheid in 2022 en 2023 in totaal 27 miljard aan extra inkomsten krijgt uit de energiecrisis door accijnzen en btw. Extra inkomsten, welteverstaan. Waarom wordt dan nu de helft van de lastenverlaging uit de schatkist betaald en de andere helft bij ondernemend Nederland neergelegd? Volgens mij is dat pure symboolpolitiek. Het is oorlog in Europa, er is een crisis, dus gelden er nu andere maatregelen. Gebruik dit overschot dan ook voor koopkrachtbehoud.

Beeld ontstaan dat er bij ondernemers geld is te halen

Hoe in Den Haag het beeld is ontstaan dat het bonnetje bij ondernemers kan worden neergelegd is me niet goed duidelijk. Kijkend naar het regeerakkoord, dan zie je dat er toen juist een heleboel aandacht was voor ondernemers en het mkb. Maar dat zie je totaal niet meer terug vanaf het moment dat we in de ciris zijn gekomen. Alle ondernemersvriendelijke maatregelen zijn toen in een keer van tafel geveegd. Kennelijk is het beeld ontstaan dat er bij ondernemers geld is te halen en dat beeld is omgezet in beleid.

Voor INretail, en voor mij, ligt er dan ook de taak om aan dat vertekende beeld wat te gaan doen. Woensdag sprak ik nog met de brancheorganisatie van kappers en daar regende het telefoontjes van ondernemers die compleet in de stress zijn geschoten van bijvoorbeeld de minimumloonverhoging en niet weten hoe ze hun salarissen moeten betalen. Die schrijnende gevallen gaan we aan de beleidsmakers nog meer laten zien. Dat is het enige wat herkenbaar is voor een politicus, die is immers ook maar een mens. Maar of dat beeld nog op tijd kan worden veranderd, daar ben ik niet gerust op.