De ingrediënten van succes volgens Drs. Hofnar: Belangeloze tegenspraak en Liefdevolle bewustwording

Tegenspraak

Elke ondernemer die zichzelf serieus neemt, heeft tegenspraak nodig, liefst van iemand die hem of haar niet zo serieus neemt als hij of zij zichzelf. Die tegenspraak moet je organiseren. Dat komt niet alleen jouw functioneren ten goede, maar ook de noodzakelijke innovatie, de veerkracht en niet in het minst de sfeer in de organisatie. Zorg voor tegenspraak en zorg voor reflectie op jezelf. Structureel en niet vrijblijvend. Of je nu een grote of een kleine baas bent. Zelfs als je jezelf koning waant. Correctie, zéker als je koning bent. Desiderius Erasmus schreef al in 1494 het volgende over koningen in zijn Lof der Zotheid:

Op hem en hem alleen zijn alle ogen gericht: als een goed gesternte kan hij door zijn rechtschapenheid de mensheid heil brengen, óf als een verderfelijke komeet dodelijk onheil bezorgen. Tekortkomingen van andere mensen hebben minder effect en zijn niet zo vérstrekkend, maar de vorst heeft zo’n positie dat als hij ook maar een stap van het rechte pad afwijkt het bederf zich als een epidemie onder de mensen verspreidt. Verder brengt het soort leven dat vorsten leiden van alles met zich mee dat ze van het rechte pad afvoert: plezier, ongebondenheid, vleierij, overdaad. Des te meer moet hij zich dus inspannen en des te oplettender ervoor zorgen dat hij zijn plicht niet verzuimt, zelfs als men hem misleidt. (Erasmus, 1508, pag. 82).

Of je nu koning of ondernemer bent. We hebben altijd te maken met belangen. Belangen zijn van alle tijden. Ook in het jaar 1508 was dat al een zeer actueel thema. Maar hoe zorg je dan voor goede belangeloze tegenspraak? Uit mijn rondvraag onder inspirerende ondernemers blijkt dat we tegenspraak in essentie helemaal niet leuk vinden, maar tegelijk wel extreem belangrijk vinden.

Dus als we tegenspraak ontvangen vinden we het ook wel belangrijk dat dit beargumenteerd gebeurt. We proberen op verschillende manieren tegenspraak te organiseren, van intervisie momenten, tot aan het creëren van een cultuur waarin alles gezegd mag worden, tot aan het simpelweg vragen aan collega’s of andere mensen. Toch zijn we er onszelf van bewust dat er altijd belangen meespelen. We zeggen wel dat ‘onze deur altijd open staat’ maar weten stiekem dat er toch altijd een drempel is. We zijn trots op de open cultuur binnen het bedrijf maar weten tegelijk dat er veel mensen van ons afhankelijk zijn van hun salaris. En zelfs bij externe hulptroepen zoals adviseurs of coaches bestaat er de afhankelijkheidsrelatie, want ook hun factuur wordt door jou betaald. Ja, eigenlijk kunnen we concluderen dat we de beste tegenspraak krijgen van onze partners, vrienden en familie. Zij hebben immers geen enkel zakelijk belang en er speelt ook geen financiële afhankelijkheidsrelatie. Maar ja, om deze intimi nu gelijk aan te nemen binnen ons bedrijf...

Bewustwording

Een ander thema dat naar bovenkwam was bewustwording. In de zin van even stilstaan bij wat we aan het doen zijn. En als we dan even linken aan het thema tegenspraak werd er in de interviews genoemd dat er voor tegenspraak bijvoorbeeld een zekere vorm van kwetsbaarheid nodig is. Maar durf jij zelf kwetsbaar te zijn? En hoe doe je dat dan? En hoe zorg je eigenlijk voor vertrouwen op de werkvloer?

Maar bewustwording is niet altijd bedoeld om te kijken wat er beter kan. Het is juist ook even stilstaan bij hetgeen wij al hebben, de dingen waar we trots op zijn en stilstaan bij wat sommige zaken nu eigenlijk betekenen. Hoe vieren jullie bijvoorbeeld je successen? Sta jij wel regelmatig stil bij de dingen die je al bereikt hebt? Hoe staat het met het reflectief vermogen? En nog een laagje dieper, wat betekent reflectie voor jou?

We hebben dus twee uitdagingen:

• Eigenlijk moeten we onze partners, familie en vrienden aannemen binnen ons bedrijf

• We moeten stilstaan in een tijd waarin we denken dat stilstaan niet mag of slecht is

Hoe zou je dat kunnen aanpakken?

Ga eerst eens nadenken of stilstaan inderdaad slechts is. Of dat het alleen slecht is als er sprake is van stilstand. En voor wat betreft het eerste punt: misschien kun je naast een Raad van Advies en een Raad van Commissarissen een Raad van Familie en Vrienden oprichten?

Voor diegenen die bang zijn voor een scheiding en een ontvriending; er bestaat ook nog een andere manier. AFAS Software heeft zojuist twee hofnarren aangenomen om het bedrijf te voorzien van gevraagd en ongevraagd advies. Om het een spiegel voor te houden. En geheel vrij van belangen.

Is dat echt? Ja dat is echt. En een van die hofnarren ben ik zelf. Maar jullie krijgen daar toch voor betaald, hoor ik je denken. Zeker! Maar onze factuur moest in zijn geheel vooraf worden voldaan. Dus er staat ons geen enkel belang of geen enkele afhankelijkheidsrelatie in de weg om het bedrijf verder te helpen met eerlijk en oprechte, belangeloze tegenspraak en liefdevolle bewustwording.