Vakantie, tijd voor reflectie: maar waarom eigenlijk?

We leven in een tijd waarin je als ondernemer bijna wordt aanbeden als je goed kunt multitasken. Want, zo wordt gezegd, alleen op die manier ben je in staat om de snelle veranderingen bij te benen en goed in te kunnen spelen om de overvloed aan informatie. Echter, in tegenstelling tot deze veelvoorkomende aanname vormt multitasken helemaal geen effectieve strategie. Sterker nog, verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat multitasken de effectiviteit, denkwijze, planning en besluitvorming van jou als ondernemer verminderen.

Juist in tijden van snelle veranderingen is het uitermate belangrijk dat je skills ontwikkelt om te leren van huidige werksituaties en deze geleerde lessen toe te passen op nieuwe situaties die zich voordoen. Daarbij moet op zoek worden gegaan naar nieuwe tools, technieken en managementpraktijken om continu de prestaties te verbeteren.

Daarnaast loop je als ondernemer gevaar om ja-knikkers om je heen te verzamelen. Dat vindt zijn oorsprong in het feit dat de mensen waarmee jij als ondernemer te maken hebt vaak afhankelijk zijn van jou of bepaalde belangen hebben. Het is echter een gevaarlijk fenomeen omdat jij als ondernemer hierdoor kan gaan geloven in jouw eigen onfeilbaarheid. Zonder nadenken kun jij door jouw successen uit het verleden worden overtuigd van jouw onoverwinnelijkheid en daardoor geen rekening meer houden met andere standpunten.

En nog een stapje verder. Het kan zelfs zo zijn dat je andere standpunten op een gegeven moment gaat vermijden om niet te hoeven nadenken over een andere handelswijze of omdat een ander standpunt wellicht een gunstige perceptie van jouzelf in twijfel zou kunnen trekken.

Ook kan het nog zo zijn dat reflectie een moeizame betrokkenheid met zich meebrengt, die voor jou misschien moeilijk na te streven is. Beste ondernemer, kop op, ga je niet verstoppen. Als je goed bent, laat dat dan zien. En geef het goede voorbeeld. Laat zien dat je een enorm vermogen hebt om te reflecteren en inspireer anderen daarmee.

Reflectief vermogen helpt jou als ondernemer niet alleen om betere inzichten te krijgen in jezelf en jouw eigen denken en handelen maar ook om situaties in organisatie beter te begrijpen en in de toekomst betere beslissingen te nemen en betere oordelen te vormen.

Simpel: als er geen reflectie is, bestaat het risico dat je slechte beslissingen gaat nemen en verkeerde oordelen gaat vormen. In die zin zou je kunnen zeggen dat reflectie de kern is van leiderschapsontwikkeling. Maar vergeet niet dat er ook een behoorlijk aantal voordelen aan hangen als je het wél doet. Door reflectie kun je onder andere je beroepsbekwaamheid vergroten, behoeften van jouw mensen en doelgroep beter vervullen, betere (ethische- en morele) afwegingen maken en jezelf als ‘instrument’ inzetten om andere te helpen. Met als kers op de taart dat je jouw kernkwaliteiten gaat benutten en (nog) meer zelfvertrouwen krijgt. Dat klinkt toch fantastisch.

Voor de volledigheid zal ik ook de andere kant van de medaille belichten. Er zijn natuurlijk legio voorbeelden over wat er kan gebeuren wanneer ondernemers of andere leiders zich isoleren van reflectie. Veel bedrijfsschandalen, (toeslagen)affaires en politieke drama’s hadden voorkomen kunnen worden als zij dit isolement hadden doorbroken en zich iets meer hadden beziggehouden met reflectie. Maar dit voorbeeld blijf ik het meest treffend vinden

Het is zomer 2017 en de Amerikaanse president Donald Trump zit met zijn allerhoogste militairen en diplomaten in ‘de Tank’, de beveiligde, geblindeerde vergaderzaal van het ministerie van Defensie. De president leest iedereen de les en gaat daarbij wel op een heel nonchalante wijze met de feiten om. Bijna iedereen buigt het hoofd bij deze tirade, behalve Rex Tillerson, de minister van Buitenlandse Zaken.

Tillerson neemt een kritische houding aan en besluit Mr. President een spiegel voor te houden. De kritiek komt hem uiteindelijk duur te staan. Tillerson wordt de eerste minister ooit die per tweet zijn ontslag krijgt.

Dan ga je dus al snel toe naar een situatie waarin een president geen tegenspraak duldt en daarom inmiddels wordt omgeven door mensen die alleen maar luisteren en ja knikken. En: dat kan jou als ondernemer ook gebeuren. Maar wie vergoot jouw reflectieve vermogen dan? En op welke manier gebeurt dat? Ga daar in de vakantie eens over nadenken.

Reflectieve vakantie!