Moeten we als ondernemer iets met AI?

Hypes uit het verleden

Wie herinnert zich nog de 3D-printer? Een technologie die de wereld op z’n kop zou zetten, maar zijn belofte nog moet inlossen. Denk ook eens terug aan VR en AR: even veelbelovend als niche. We zouden met de Bitcoin in elke winkel kunnen afrekenen, toch? Clubhouse zou de toekomst hebben, maar die toekomst bleek toch vooral tot: het einde van de lockdown.

Vaak gaat een nieuwe vorm van technologie gepaard met veelbelovende aankondigingen en ronkende persberichten. Ik kan het weten, want ik schreef die persberichten. Nieuwe technologieën worden altijd in de markt gezet als logisch stukje in de puzzel. Terwijl het soms een oplossing is op zoek naar een probleem. Laten we als ondernemer dus iets kritischer zijn tussen al het gejubel waarmee een nieuwe technologie doorgaans geïntroduceerd worden.

Wie herinnert zich nog de gênante dansjes van ceo’s die dachten dat ze daarmee hip zouden zijn? Zou het mogelijk zijn om dat te voorkomen?

Is AI een doel of tool?

Een ander voorbeeld: bedrijven die ‘iets’ met TikTok willen doen. Als je jongeren (grofweg: mensen tot 30 jaar) probeert te bereiken, dan is TikTok een prima platform. Wanneer je een logistiek B2B-bedrijf in de markt zet, is het een minder logische keuze, want slechts dertig procent van de gebruikers is ouder dan dertig jaar. Wie herinnert zich nog de gênante dansjes van ceo’s die dachten dat ze daarmee hip zouden zijn? Zou het mogelijk zijn om dat te voorkomen?

Technologie is nooit een doel, maar een tool. Die vlieger gaat ook op bij AI. Dankzij kunstmatige intelligentie kunnen we saai, herhaaldelijk werk automatiseren. Generatieve AI maakt creatieve uitingen, maar is nog niet foutloos. AI is ook handig als je veel data wil analyseren, bijvoorbeeld als je online advertenties wil managen. De vraag is of AI een tool is waar je iets aan hebt, als je niet profiteert van deze oplossingen.

Lees ook: Lessen uit China: welke bedrijven in Nederland omarmen de vergeten generatie in digitalisering?

Waarom is dit belangrijk?

Het gebruik van AI heeft gevolgen voor mens, milieu en maatschappij waar ondernemers veel te weinig bij stilstaan. De CO2-uitstoot van ons digitale leven is even groot als van de luchtvaart. Dat is nu 4 procent van alle CO2-uitstoot en dat groeit binnenkort uit tot 14 procent, mede dankzij het ‘succes’ van AI. Waarom hebben we wel vliegschaamte, maar nog geen schermschaamte of dataschaamte?

Het valt me daarbij op dat er over AI – en met namen ChatGPT – gesproken wordt alsof het een persoon is. 'Even aan ChatGPT vragen', antwoordt een bevriende ondernemer. Tja. Zou je ook een vraag stellen aan je koelkast of rekenmachine? Want dat is wat ChatGPT is: een hele slimme rekenmachine, eigenlijk niet veel anders dan de autocomplete functie die WhatsApp heeft – maar dan opgevoerd. Door AI te zien als mens (antropomorfisme) gaan we eraan voorbij dat er mensen bij de ontwikkeling van generatieve AI betrokken zijn. Meestal in erbarmelijke omstandigheden.

In het beste geval is AI een soort stagiair: je laat het vervelend werk doen, maar het is nog niet zo betrouwbaar dat je het werk niet meer hoeft te controleren

AI als digitale stagiair

Ik heb wellicht de indruk gewekt dat je AI links kan laten liggen, terwijl dat kortzichtig zou zijn. Er zijn tal van prima use cases voor AI. De vraag is of we AI moeten omarmen als de oplossing voor elk probleem. Vaak genoeg zijn er andere oplossingen denkbaar dan het verzamelen van data of het gebruiken van algoritmes die niet deugen.

In het beste geval is AI een soort stagiair: je laat het vervelend werk doen, maar het is nog niet zo betrouwbaar dat je het werk niet meer hoeft te controleren. De vergelijking gaat, vrees ik, nog verder: AI krijgt ongeveer hetzelfde betaald als de gemiddelde stagiair in Nederland.

Lees ook: Bedrijfsprocessen automatiseren: 'Niemand vindt saaie herhalende taken leuk... maar AI wel'