‘Tijd dat politiek én bedrijfsleven echt eens gaan luisteren’

Social individualism en social identities zijn nieuwe ontwikkelingen in consumentengedrag. Steeds weer zoeken wij als mensen groepen op waarbij wij ons thuisvoelen en waar wij ons mee identificeren. Dit is duidelijk geworden bij de huidige verkiezingsuitslag en de huidige polls. Meteen is duidelijk dat de politiek totaal verrast was en de schrik ervan nog steeds niet te boven lijkt.

Allerlei mastodonten in de politiek. Zowel links als rechts begrijpen het niet en willen terug naar vroeger. Alleen de kiezers hebben genoeg van het recente verleden en passen zich aan aan de nieuwe werkelijkheid. Een nieuw soort egoïsme waarbij de eigen ‘ik’ voorop staat. Dit komt overeen met de zuurstofmaskers in vliegtuigen: eerst zelf het masker opdoen, dan pas kinderen en anderen.

Lees ook: Cor Molenaar: ‘Waarom moeten de retail en het mkb kapot?’

Dit is duidelijk zichtbaar in het gedrag van burgers, maar wordt juist gevoed door onbegrepen beleid van de politieke partijen, de VVD voorop. De recente peilingen (16 zetels nog) laten duidelijk zien dat de oude partijen in een neergaande spiraal zitten. Nederlanders willen een ander, zelfstandig beleid en meer aandacht voor ‘de Nederlander’.

Aftakeling van structuren

Dit leidt tot een langzame aftakeling van de politieke structuren. Langzaam, omdat de kiezer alleen bij verkiezingen zijn ontevredenheid kan uiten. Bij het bedrijfsleven gaat het sneller. Als een product niet meer aantrekkelijk is, kopen klanten het niet meer. Als winkels niet meer aan de behoeften voldoen, gaat men elders winkelen.

In deze volatiele tijd moet direct naar de oorzaak gezocht worden. Het gaat niet om correlatie (samenhang) maar om causaliteit (de oorzaak). Wat is de echte oorzaak van het gedrag? In de politiek is het de ontevredenheid over het beleid van de laatste jaren, onvrede over misstanden, onvrede over de kapitaal verslindende maatregelen voor milieu en de gevolgen voor de economie en de mensen.

Het pluche is belangrijker dan de resultaten

Bij winkels wordt het belang van de winkelier belangrijker gevonden dan de keuze van de koper. De koper ziet de voordelen van online winkelen en elders winkelen, maar ook van de persoonlijke communicatie. Winkelstraten opknappen, zonder dat men direct communiceert met de klanten, heeft geen zin. Dit geldt ook voor andere bedrijven. Maar waarom is dit zo moeilijk? Natuurlijk, de techniek gaat sneller dan de adoptie ervan voor de bestaande machthebbers. Maar ligt dat niet aan de bestaande machtshebbers, de politiek, de regering maar ook aan het bestuur van bedrijven?

Veranderingen worden vaak niet doorgevoerd omdat het hogere echelon deze tegenhouden. Men blijft in de eigen comfortzone. Eruit stappen zou leiden tot erosie van de eigen positie en van macht. Maar ook het eigen ego is belangrijk. Jezelf wegcijferen ten gunste van het team is vaak te veel gevraagd. Veranderingen ontstaan pas als de top verandert, wellicht opstapt. Dit is in het bedrijfsleven zo, maar ook in de politiek. Daarnaast is ook luisteren en daar actie op nemen vaak te veel gevraagd.

Lees ook: Plan Cor Molenaar: alternatief terugbetalingssysteem voor coronaschulden

De burger kiest zelf wel wat hij wil

Sociaal individualisme vraagt om een persoonlijke benadering, persoonlijke communicatie en het onderkennen van persoonlijke wensen. Het alleen zenden van eigen meningen hoort daar niet bij. Dan ontstaat er een gekrakeel, een roeptoeterstrategie zoals we eerder hebben gezien.

Voor het bedrijfsleven is een vinger aan de pols essentieel. Nieuwe technieken, zoals directe communicatie, analysesystemen en AI, zijn hulpmiddelen die nodig zijn om wel in te kunnen spelen op al die individuele wensen en ontwikkelingen. Maar ja, dat vraagt om nieuw leiderschap en agility, oftewel wendbaarheid.

Wie zich aanpast, wint

Nieuwe politieke partijen die kiezers wel aanspreken, al zullen ze misschien niet tientallen jaren bestaan, maken juist gebruik van het huidige sentiment. Bedrijven die zich niet aanpassen en leiders die niet openstaan voor veranderingen en kritiek, zullen het steeds moeilijker krijgen. Een punt van no return komt snel naderbij: vertrouwen staat onder druk bij de politieke partijen en hoe hard je ook roept, de kans bestaat dat het vertrouwen niet meer terugkomt.

Bedrijven die zich niet aanpassen, zullen verdwijnen – zie het aantal faillissement en bedrijfsbeëindigingen. Er tekent zich een nieuwe rangorde aan, nieuwe bestaanszekerheid voor bedrijven en politieke partijen. De toekomst voor de aloude politieke partijen (de VVD voorop), is somber. Dit proces is niet te stoppen en zal niet beperkt blijven tot Nederland. Wie het eerste luistert, zich het eerst aanpast en het eerst de klant of de burger centraal stelt, is de winnaar.