Van ‘terras open’ naar ‘niks kan en mag’: vanavond wéér nul op het rekest voor ondernemers

Binnenhof wilde toch snel van die avondklok af?

Jazeker. D66-leider Sigrid Kaag zei vrijdag nog dat met de zomertijd op komst dat straatverbod ‘heel snel’ weg moet. Premier Rutte vertelt het ook telkens: die avondklok moet de prullenbak in zodra het kan. Eén probleem: het kan nu niet, vinden kabinet en OMT. Hoewel het kabinet twee weken geleden behoedzaam een versoepelpad presenteerde dat we allemaal uit het hoofd kennen (avondklok weg, terrassen en hogescholen deels open, meer ruimte voor winkels!) bleven de mitsen en maren wat minder goed in de hoofden hangen.

Voorwaarde was steeds: de cijfers moeten het toelaten, de R-waarde en ziekenhuisbezetting moeten enige marge bieden. ,,Er is gezegd: we nemen een risico, kleine versoepelingen bij scholen en contactberoepen kunnen ervoor zorgen dat er een toename komt", meldt een ingewijde in Tubantia. ,,En die zien we nu. Je wilt massaal geloven dat het allemaal zonder risico’s is, maar als je ergens te optimistisch bent, zie je het weken later toch terug in de cijfers."

Wat zeggen die cijfers dan?

Niet veel goeds, helaas. De ontwikkeling van het aantal besmettingen volgt - ondanks de zware lockdown - al weken een gestaag oplopende lijn. Die toename is in lijn met projecties die gemaakt werden nadat de Britse variant voet aan de grond kreeg. Dat pad, met een reproductiegetal van 1,13 (honderd besmette personen dragen het virus over aan 113 anderen), zorgt bij ongewijzigd gedrag en beleid voor een steeds grotere toename van het aantal besmettingen.

De afgelopen week lag het aantal besmettingen 16 procent hoger dan een week geleden en 42 procent hoger dan twee weken terug. Maandag - traditioneel een dag met wat minder positieve tests - kwamen er opnieuw 6.304 bij, het weekgemiddelde ligt nu op 6.502.

Zolang de groepen die een groot risico lopen op ziekenhuisopname - zestigers, zeventigers - nog niet ingeënt zijn, vormt deze ontwikkeling een direct gevaar voor de situatie in de ziekenhuizen. Mede door het gedoe met AstraZeneca moet het leeuwendeel van de risicogroep nog gevaccineerd worden, constateerde het AD vorige week.

Zondag werden bijna 2.200 ziekenhuisbedden bezet door coronapatiënten - in één etmaal steeg het aantal met 120. Daarmee is de situatie nog onder controle, maar tegelijk is dat niveau niet heel ver verwijderd van de piek van de tweede golf (2.882 bezette bedden op 5 januari). Met andere woorden: als de exponentiële groei in het aantal besmettingen doorzet, komen de grenzen van de zorgcapaciteit wederom rap in beeld.

Wat wordt de boodschap?

Geen vrolijke. Het wordt een persconferentie die ‘een pas op de plaats' maakt, ‘en dat zijn niet de leukste’. Versoepelingen zitten er niet in, maar anderzijds worden er ook geen stringentere maatregelen aangekondigd, is de inschatting.

Want wie denkt dat op het Binnenhof allemaal mensen rondlopen die genieten van avondklokken, winkelverboden en schoolsluitingen heeft het mis. De politici zelf zijn het ook beu, daarbij worstelen ze met een prominent probleem: het draagvlak voor maatregelen neemt af. Uit de laatste RIVM-peiling onder dik 50.000 mensen blijkt bijvoorbeeld dat 44 procent de bezoekrestricties (helemaal) niet steunt, bij de avondklok is dat 40 procent. De naleving is nog wel hoog, maar afbrokkelend vertrouwen kan een voorbode zijn voor grotere problemen, weet de bron: ,,Dat is naar, maar het virus heeft daar geen boodschap aan."

Hoe is de sfeer in de ziekenhuizen nu?

Bert Mulder, arts-microbioloog in het CWZ in Nijmegen: ,,We kijken met enigszins ingehouden adem naar de komende weken. Met een R van 1,13 verspreidt het virus zich en heb je elke paar weken een verdubbeling van het aantal patiënten. Meer kan ik er niet van maken. Nu praten over versoepelingen is gewoon niet zo zinvol."

Jan Kluytmans, OMT-lid en arts-microbioloog in het Amphia Ziekenhuis in Breda noemt de situatie ‘zeker zorgelijk’. ,,We houden het nauwlettend in de gaten."

Armand Girbes, hoofd IC van Amsterdam UMC. Foto: Marc Driessen

Armand Girbes, hoofd van de intensive care in het Amsterdam UMC, gebruikt het Franse woord ‘lassitude’: het ziekenhuispersoneel heeft er ‘een beetje genoeg van’. Hij rekent er niet op dat het komende maand code zwart wordt op de ic. ,,Maar we bereiden ons er wel op voor, we zullen er klaar voor zijn. Alleen al het feit dat we dat moeten doen, maakt me boos. Het is een gevolg van het irrationele beleid dat we nu al zo lang voeren, op allerlei vlakken. Door niet als eerste de mensen te vaccineren die het vaakst met Covid-19 in het ziekenhuis terechtkomen, zitten we nóg langer aan deze maatregelen vast en duurt de crisis langer dan nodig."

Is er íéts waar we ons op kunnen verheugen?

De lente komt. De lente. Komt. Alleen al het feit dat we dan weer vaker naar buiten kunnen, is iets om naar uit te kijken. Helemaal prachtig zou het zijn als warmere temperaturen ook een knock-out uitdelen aan het virus. Vorig jaar stegen de temperaturen begin april richting de 20 graden, en in dezelfde periode kelderde het aantal ziekenhuisopnamen. Ook nu wordt beter weer voorspeld.

Dat kán verschil maken, stellen virologen - maar reken je niet te rijk, waarschuwen ze tegelijk. Het betere weer viel vorig jaar samen met een zware lockdown die goed werd opgevolgd. Ook zijn er nu andere mutanten in het spel. En in Spanje, zei de bekende viroloog Christian Drosten afgelopen weekend in Duitse media, nam het aantal besmettingen in de zomer een tijdlang toe, niet af.

Wel wordt alom aangenomen dat coronavirussen bij warmer weer aan kracht inboeten, en dat de maatschappij minder hard hoeft te werken om zo’n virus de kop in te drukken. Dat biedt een basis voor versoepelingen. Voeg daaraan toe dat alle kwetsbare groepen over een week of vijf, zes wel een prik hebben gehad, en er gloort toch iets van hoop. Al kost het na wéér een persconferentie met half gebroken ‘beloften’ best wat moeite om dat nog te kunnen zien.

Bekijk hieronder de reactie van de burgemeesters op een avondklok die eventueel een uur later pas ingaat.