Personeel terug naar kantoor? 6 vragen over schrappen thuiswerkadvies beantwoord

Wat gaat het kabinet voorstellen over het thuiswerken?

Als de geluiden uit Den Haag kloppen, dan komt er op zaterdag 26 juni een einde aan het dwingende advies aan werknemers om thuis te werken. Die maatregel werd op 12 maart vorig jaar genomen, toen Nederland in lockdown ging om de pandemie te bezweren, schrijft de Volkskrant. Opheffing van het devies ‘Werk thuis, tenzij het niet anders kan’ betekent voor honderdduizenden werknemers in veel gevallen dat ze na 472 dagen eindelijk weer achter hun bureau schuiven en met collega’s babbelen bij de koffieautomaat. Volgens een peiling van het RIVM uit januari is 73 procent van de werknemers die thuis konden werken zoveel mogelijk van de werkvloer gebleven.

Kan iedereen wel terug naar de kantoor?

Het kabinet zou graag zien dat iedereen op het werk nog wel minimaal anderhalvemeterafstand van elkaar houdt. Dat bleek in maart vorig jaar lang niet overal mogelijk, omdat de inrichting van kantoren daar niet op was berekend. Dat zal nu ook het geval zijn. De inspectie SWZ kreeg vorig jaar 2.200 klachten over zaken als een gebrek aan social distancing of zieke collega’s die toch naar het werk kwamen.

Nog niet iedereen is gevaccineerd – mogelijk een andere vereiste voor een terugkeer naar kantoor. En in sommige gevallen hebben (delen van) kantoren 67 weken geen mens gezien. Misschien moeten voorzieningen als de kantoorapparatuur en de kantine eerst weer op gang worden gebracht.

Willen thuiswerkers wel weer naar kantoor toe?

Uit peilingen die de afgelopen maanden zijn gehouden onder werknemers rijst een vrij eenduidig beeld op. Het thuiswerken is een blijvertje. Tegen onderzoekers van de Rabobank zeiden de meeste kantoorwerkers in april dit jaar dat ze gemiddeld 2 dagen vanuit huis willen blijven werken en de overige dagen op kantoor. Dat was voor de coronacrisis 1 dag per week. Vijf dagen thuiswerken zien de meesten als onwenselijk. Ook in andere enquētes klinkt een voorkeur door voor 2 dagen thuis, 3 dagen op kantoor.

Willen de werkgevers weer gebouwen vol personeel?

Ook het gros van de werkgevers denkt dat ze in het ‘Nieuwe Normaal’ hun personeel twee van de vijf dagen niet op de werkvloer zullen aantreffen. Bij de bouw van nieuwe kantoren en werkruimten houden sommigen daar al rekening mee. De helft verwacht minder vloeroppervlak nodig te hebben, bleek uit een rondgang van de tv-rubriek Nieuwsuur langs de 25 grootste werkgevers. Een automatiseerder als CapGemini denkt met de helft van de huidige vierkante meters uit te komen, de post- en pakketbezorger PostNL met 10 tot 20 procent minder. Voor bedrijven betekent dat, zeker op dure grond als onder de Amsterdamse Zuidas, een fikse besparing.

Is thuiswerken niet beter en gezonder?

Als iedereen die thuis kan werken dat een dag extra gaat doen, levert dat de samenleving bijna 4 miljard euro op, hebben onderzoekers van PwC berekend. Werkgevers besparen vooral op de huur van kantoorruimte en kosten voor behuizing, elektra, verwarming en catering. Werknemers genieten het voordeel van minder tijd kwijt zijn aan woon-werkverkeer. Dat laatste leidt ook tot minder CO2-uitstoot, minder files, minder ongelukken en minder investering in auto- en spoorwegen.

Over de vraag of een werknemer beter af is met thuiswerken, verschillen de meningen. Samenwerking verloopt minder gemakkelijk, signaleert PwC. Sommige onderzoeken zien een stijging in de productiviteit, anderen juist het tegenovergestelde, overigens vooral bij werk waarbij veel samenwerking nodig is. Ook kan thuiswerken de scheiding tussen privéleven en werken vertroebelen en leiden tot stress en burn-outs. Een op de 5 werknemers kwam in 2020 (vrijwel) niemand tegen tijdens het werk, ontdekte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Mag een werkgever personeel dwingen naar kantoor te komen?

Ja. Mits er een veilige werkomgeving is volgens de richtlijnen van het RIVM. Een werkomgeving dus die de mogelijkheid biedt tot social distancing en waarin fysieke bijeenkomsten zoveel mogelijk worden vermeden (en dat geldt ook voor de lunch). Andersom mogen werkgevers medewerkers die zich niet laten vaccineren niet weren, of dwingen elders te gaan zitten. Ze mogen zelfs niet vragen óf personeelsleden zijn ingeënt.