Bloemensector Aalsmeer lijdt onder instorten Russische markt

Het was niet eens Rusland dat de Rijsenhoutse bloemenexporteur Wesseling afgelopen week het laatste duwtje gaf, maar buurman Azerbeidjan. Jaar na jaar leverde Wesseling er de grondstof voor de jaarlijkse Dag der Bloemen in Bakoe, ter meerdere glorie van de overleden despoot Heydar Aliyev op 10 mei.

Bomen plantenTotdat de editie van 2016 op het laatste moment werd aangepast: de Azeri's gaan nu bomen planten. Angst voor ongeregeldheden vanwege het opgelaaide wapengekletter om de omstreden Armeense enclave Nagorno-Karabach, zou daar alles mee te maken hebben.

"In andere omstandigheden had het bedrijf dit misschien nog kunnen overleven," zegt curator Christian Hartsuiker, die zich vorige week over het failliete Wesseling ontfermde. "Maar de situatie in Rusland had het bedrijf al in moeilijkheden gebracht." Ook waren er betalingsproblemen in Italië. Een lopende sanering kon geen soelaas meer bieden.

BloemenboycotDie situatie is duidelijk: de export van bloemen en planten naar Rusland is ingestort, zeker na de annexatie van de Krim door Rusland en de handelsboycots die vervolgens over en weer werden ingesteld.

Van een bloemenboycot is het nog altijd niet gekomen, alhoewel dat volgens brancheorganisatie VGB 'elk moment weer door de Russen kan worden opgepikt'. Van tijd tot tijd traineren de Russen als het hun uitkomt Nederlandse zendingen onder het mom van gezondheidscontroles,veelal breed uitgemeten in de media.

BelabberdDoor de economische crisis, die de roebel onderuit heeft gehaald, zijn westerse bloemen veel te duur geworden voor de gemiddelde Rus. Zelfs de topdag voor rozenkwekers, Vrouwendag, 8 maart, die goed is voor tweederde van de jaarexport, was 'belabberd'.

"Er worden niet alleen veel minder bloemen verkocht", zegt VGB-directeur Robert Rodenburg, "de vraag verschuift ook van dure bloemen, rozen vooral, naar goedkope chrysanten." Ook worden meer goedkope bloemen uit China geïmporteerd.

Groot effectDe bloemenexport van Nederland naar Rusland kromp daardoor in het eerste kwartaal 31 procent naar 44,5 miljoen euro, het dertiende kwartaal op rij met een afname. In drie jaar zakte Rusland van de vierde naar een elfde positie op de lijst van bloemenlanden. Het aandeel van Rusland in de Nederlandse bloemenexport halveerde in die periode tot onder de 3 procent.

"Er is nog steeds geen zicht op herstel," zegt financieel directeur Edwin Beekman van bloemenbedrijf Hamifleurs. "De koers van de roebel, het geslonken vertrouwen in de economie, minder bestedingsruimte voor consumenten en politieke instabiliteit hebben een groot effect gehad op het bloemen- en plantenverbruik."

OnzekerheidWesseling is tot nu toe het prominentste slachtoffer van de Russische bloemencrisis, maar her en der zijn branchegenoten met een sterke aanwezigheid in het land stilletjes van koers veranderd, overgenomen of simpelweg verdwenen.

"Door alle onzekerheid zullen nog veel meer specialisten verdwijnen door faillissement of door overname", zegt VGB-directeur Rodenburg. "Toen ik vijftien jaar geleden in deze branche begon, waren er nog twaalfhonderd ondernemingen. Dat zijn er nu zeshonderd, en dat zijn er nog veel te veel."

BloemenconglomeratenHij voorspelt dat in Aalsmeer een aantal grote bloemenconglomeraten zal overblijven, aangevuld met nichespelers. "Er zit, mede door Rusland, weinig houvast in de exportcijfers. Elke maand is er wel weer een ander gebied in de problemen, of juist in opkomst."

Bankroet is de Aalsmeerse bloemensector de afgelopen jaren sowieso niet vreemd: een trits faillissementen trof de sector. Zo ging gigant Ciccolella failliet onder de last van een drieste overnamegolf, onder meer van de Aalsmeerse adel van Zurel. Andere bedrijven, zoals Plantdeco, maakten een doorstart na een gepland faillissement of werden overgenomen.

Top vijfRodenburgs advies aan bloemenbedrijven die door de wisselende marktomstandigheden in de problemen komen, is simpel. "Richt je niet op één markt of op een product. En wees in elk geval actief in de top vijf van exportlanden."

Voor consumenten kan de verschuiving gunstig zijn: de rozen die voorheen massaal naar Rusland gingen, blijven nu onder meer hier achter, wat de prijs drukt.

OpknippenCurator Hartsuiker van Wesseling Export heeft inmiddels een eerste succesje geboekt. De activiteiten van het in 1943 opgerichte exportbedrijf naar Spanje en de Verenigde Staten zijn gisteren verkocht aan branchegenoot Baltus Bloemen.

"Het bleek al snel dat het bedrijf als geheel niet interessant was", zegt Hartsuiker. "Dan rest opknippen. Voor andere activiteiten bestaat belangstelling, maar ik weet nog niet hoe de kansen liggen."