Woensdagavond vergadert de Tweede Kamer met de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid over de bestrijding van witwassen (transacties om crimineel geld een legale status te geven) en terrorismefinanciering. Dus komen de werkgevers nu met een vijfpuntenplan waardoor mkb-ondernemers in hun dagelijks werk minder last moeten krijgen van strenge anti-witwasregels voor banken, notarissen en makelaars.
Lees ook: ‘Na operatie Beethoven voor ASML nu dan operatie Hazes voor mkb’
Het doel van de huidige wet, die witwassen en financieren van terrorisme moet voorkomen, staat volgens VNO-NCW en MKB-Nederland buiten kijf, schrijft het AD. Tegelijk noemen ze de werkwijze bij het toezicht ‘ineffectief en inefficiënt’ en stellen ze dat bedrijven eronder lijden. Zo eist Nederland als enige EU-lidstaat dat ook ongebruikelijke transacties worden gemeld, in plaats van alleen verdachte transacties. Het gevolg is dat toezichthouders, zoals banken, ondernemers de hemd van het lijf vragen over hun geldstromen. De werkgevers willen dat zo snel mogelijk wordt onderzocht of één Europees beleid niet effectiever is.
Auto- of juweliersbranche
De immense focus op witwassen is deels terecht: crimineel geld verstoort de economie, zorgt voor onveiligheid en leidt tot oneerlijke concurrentie. Naar schatting 80 procent van alle misdaad komt voort uit financieel gewin.
Vooral kleine en middelgrote ondernemers zitten door het strenge regime echter in de knel. Ze krijgen niet of nauwelijks toegang tot relatief kleine kredieten, klagen de werkgeversclubs, hebben veel administratieve rompslomp en moeten aan ‘disproportionele’ eisen voldoen als ze contant geld aannemen. In het uiterste geval kunnen bonafide ondernemers zelfs geen bankrekening krijgen, gewoon omdat ze actief zijn in een branche waar het risico op witwassen groot is. Denk aan de auto- of juweliersbranche.
Het kan niet zo zijn dat er geen bankrekening wordt verstrekt aan mkb-bedrijven, dat zou bij de dienstverlening aan gewone burgers ongekend zijn
Directeur Leendert-Jan Visser van MKB-Nederland vertelt: ,,We moeten witwassen met alles wat we kunnen bestrijden. Maar dat dient wél effectief te gebeuren. In Nederland leggen we de regels weer eens zwaarder uit dan in andere Europese landen. Het gevolg: enorme investeringen in controle en massaal zoeken naar spelden in hooibergen. Dit levert doodnormale, goedwillende ondernemers heel veel last op. Dat kan echt niet.”
Vijfpuntenplan
Dat laatste moet veranderen, staat onder meer in het vijfpuntenplan. De werkgevers stellen voor: voer, net als in België, een wettelijke plicht voor banken in om iedereen te voorzien van een basisbetaalrekening zodat iedere ondernemer van goede wil kan ondernemen. Verder willen ze dat onderzocht wordt of de privacyregels kunnen worden aangepast om ondermijning (legale bedrijven of diensten die criminelen gebruiken voor foute transacties) beter te bestrijden met behulp van kunstmatige intelligentie.
VNO-NCW en MKB-Nederland zien ook dat de regels voor ondernemers nu ‘onduidelijk en soms tegenstrijdig’ zijn. Banken eisen bijvoorbeeld registratie van de gegevens van klanten die met grote coupures betalen, maar een ondernemer mag die informatie op grond van de privacywetgeving (AVG) helemaal niet vragen of opslaan. Wat gebeurt er dan? De bank beëindigt de klantrelatie omdat vragen onbeantwoord blijven, waardoor de ondernemer weer zonder bankrekening zit. Onacceptabel, luidt het oordeel.
Het kabinet wil een gepland verbod op contante betalingen boven de 3000 euro laten doorgaan, ondanks dat andere plannen voor de aanpak van witwassen door de huidige politieke impasse in de ijskast staan
Persbericht kabinet
Visser: ,,Ik snap de banken wel. In sommige sectoren is het risico op witwassen hoog. Maar het kan niet zo zijn dat er geen bankrekening wordt verstrekt aan mkb-bedrijven, dat zou bij de dienstverlening aan gewone burgers ongekend zijn. Straks krijgen ze zelfs geen rekening meer omdat ze in de ogen van een bank niet duurzaam genoeg zijn, waar houdt het op? Wij willen daarom ook een wettelijke plicht voor banken om een basisbetaalrekening te verstrekken. Wat voor particulieren geldt, moet ook voor ondernemers gelden.”
Cash betalen
Een andere wens, een acceptatielimiet voor contant geld, werd toevallig vorige week al ingewilligd door het kabinet. Dat wil een gepland verbod op contante betalingen boven de 3000 euro sowieso laten doorgaan, ondanks dat andere plannen voor de aanpak van witwassen door de huidige politieke impasse in de ijskast staan. De deadline om deze ene maatregel toch uit te voeren, staat momenteel op 31 maart 2025.
Visser (MKB-Nederland) is blij met deze stap. ,,Bijvoorbeeld in Duitsland is het nog heel gewoon dat mensen ook grotere bedragen cash betalen. Moet een ondernemer in het grensgebied dan gelijk door de mangel worden gehaald? We hopen nu dat mkb-bedrijven met rust worden gelaten tot een bedrag van 3000 euro.”
Vaart met aanpak witwassen
Tot slot willen de werkgevers dat er vaart wordt gemaakt met een zinnige aanpak van witwassen. Daarvoor moet volgens hen een ‘nationaal coördinator witwassen’ worden aangesteld die duidelijke prioriteiten stelt. Zo is van de beloofde wijziging in aanpak - voortaan niet meer alleen de regeltjes volgen, maar vooral (met behulp van technologie) de risico's in kaart brengen en daarnaar handelen - nog weinig terechtgekomen. Er is sprake van veel woorden, maar weinig daadkracht, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.
Het helpt niet dat nieuwe plannen om witwassen aan te pakken momenteel politiek in de ijskast staan, concludeert de directeur. ,,We hebben daar met de grootste politieke partijen over gesproken en hopen dat de Tweede Kamer hierop terug zal komen. Ik verwacht dat daar wel iets te halen zal zijn.”
