'Niet weglopen voor moeilijke beslissingen'

Boeren en burgers in Brabant staan steeds vaker tegenover elkaar. Met de hakken in het zand gaat de rem op de dialoog. Als bemiddelaar doet het Urgentieteam zijn best om de partijen weer om de tafel te krijgen. Maar aan een ‘goede morgen’ hangt tegenwoordig wel een prijskaartje, zo bericht het Brabants Dagblad.

Het zal je maar gebeuren. Je loopt als agrarisch ondernemer tegen de grenzen van de milieuwetgeving en economische haalbaarheid van je bedrijfsvoering aan en besluit het roer om te gooien. Je verruilt je varkens voor vleeskuikens. Een nieuwe start waarvoor een nieuwe stal nodig is. Er is geen vuiltje aan de lucht, want het houden van kippen is wettelijk geen probleem.

Maar dan blijkt dat omwonenden gedurende het groeiproces van de dieren je bedrijf vinden ruiken. Ze halen hun neus op bij je onderneming, in de straat en in de buurt. De gemeente krijgt er lucht van en komt poolshoogte nemen. 'De situatie is onhoudbaar', zo menen burgemeester en wethouders. In samenspraak met de provincie wordt het urgentieteam ingevlogen. Specialisten die moeten bemiddelen tussen boeren en burgers. Want er is in het verleden veel kapot gemaakt bij de burgers en bij de boeren. Er heerst een diep wantrouwen. Boeren houden hun staldeuren dicht en de consument weet niet meer wat er op zijn bord ligt.

Als boer wil je de buren echter te vriend houden, dus je raakt in gesprek met elkaar. Om te kijken of er oplossingen voor de overlast te vinden zijn. Alle technische mogelijkheden passeren de revue, maar geen enkele voldoet. De een levert te weinig overlastvermindering op, de andere is onbetaalbaar of verplaatst het probleem slechts. Maar je snapt dat de overlast die mensen ervaren vervelend is. En je loopt niet weg van moeilijke beslissingen.

Na talloze gesprekken, dialoogavonden en slapeloze nachten en met grijzer wordende haren ben je zelfs bereid om de grond waar je als familie al honderd jaar boert te verlaten, je boeltje op te pakken en je bedrijf te verhuizen. De boerderij waaromheen de afgelopen jaren huizen gebouwd zijn en waar burgers hun 'thuis' vonden in het huis waar eerst je buren woonden. Boer blij en buren blij. De dialoog heeft gewerkt. Een probleem is opgelost.

Maar verplaatsen kost geld. Geld dat de boer niet heeft. En als hij het wél zou hebben, vindt hij dat hij niet hoeft te betalen. Dat hoeft ook niet. Hij móet niet weg, want hij doet volgens de regels niets verkeerd. Het is de overheid, namelijk de provincie en de gemeente, die vindt dat het geurprobleem opgelost moet worden. Vanuit de provincie is geld beschikbaar. Dat moet hem compenseren. Maar de kosten van de verhuizing, de kapitaalvernietiging op zijn huidige bedrijf en het opzetten van een nieuw bedrijf zijn hoger dan het zakje diep is. Er moet dus geld bij. Wie gaat dat betalen? Dan komt de gemeente in beeld. Ook zij gaat op zoek naar middelen. Wat volgt zijn gesprekken. Veel gesprekken. En die gesprekken kosten tijd. Tijd die omwonenden eigenlijk niet hebben. Niet meer willen hebben.

Na jaren praten nadert de ontknoping. Wordt het verhuizen of blijven zitten? De kogel is nog niet door de kerk. En ondertussen moet de boer verder. Er moet brood op de plank. En dus blijft de overlast. Zie hier het dilemma. Het dilemma van een boer aan de Antoniusstraat in Heusden, onder de rook van Asten. Hij en zijn buren willen wel, maar ze kunnen (nog) niet.