15.000 ondernemers profiteerden al van microkrediet (en dat zullen er meer worden)

Zelfs in ontwikkelde economieën als Nederland kan microkrediet een belangrijke functie vervullen bij het financieren van ondernemers, zoals de kapster op de hoek, de hippe winkelier of de ZZP-ende bouwvakker. Dat blijkt uit een terugblik op de wordingsgeschiedenis van Qredits. Deze kredietverschaffer werd tien jaar geleden tijdens de kredietcrisis opgericht, mede op initiatief van toen nog kroonprinses Máxima en het ministerie van EZ vanuit de Raad voor de Microfinanciering. EZ had geconstateerd dat dat de kwakkelende economie van dat moment nog verder werd geremd doordat kleine ondernemers en starters niet aan kapitaal konden komen. Voor banken was dat marktsegment al lang niet meer rendabel genoeg. Misschien kon het microkrediet-concept ook hier uitkomst brengen. Dat had zich in andere landen immers ook bewezen!

Private banking

Elwin Groenevelt, oprichter en algemeen directeur van Qredits, constateerde bij zijn toenmalige werkgever Fortis Bank eveneens dat er een kloof bestond tussen de de behoefte van de ondernemer en het beleid van de banken. “Het risico voor de banken was groot en en de opbrengst laag. En als een ondernemer dan toch geld kreeg, was er totaal geen begeleiding waardoor de faalkans alleen maar groter werd. Ik was ervan overtuigd dat starters en kleine ondernemers veel meer gebaat waren bij een private banking-behandeling. Met veel support, begeleiding en coaching.” Groenevelt kreeg de kans zijn visie gestalte te geven. Met een achtergestelde lening van 15 miljoen van het ministerie van EZ en financiering van de operationele kosten door de drie grote banken, zijn hij en zijn team van vijf mensen van start gegaan. ”Wel vanuit de overtuiging dat we het zo professioneel mogelijk moesten opzetten, met een grote rol voor de website en gedigitaliseerde bedrijfsprocessen. Maar zonder de menselijke kant uit het oog te verliezen.” Er was gelijk belangstelling, met enkele tientallen aanvragen per maand. In feite was Qredits de enige alternatieve financier van dat moment. “Banken verwezen ondernemers zelfs naar ons door. Net als het UWV dat uitkeringsgerechtigden met ondernemerspotentieel of plannen voor een eigen bedrijf op ons spoor zette. Dat laatste gebeurt overigens nog steeds, maar minder omdat de arbeidsmarkt totaal is veranderd. Toch hebben we inmiddels al veel mensen uit de uitkeringssituatie geholpen. Daarmee hebben we bijgedragen aan een besparing van 45 miljoen euro aan uitkeringen. Qredits-ondernemers hebben gezamenlijk zo’n 25.000 banen gecreëerd.”

Duurzaam effect

Groenevelt heeft van meet af aan gewerkt aan duurzaam effect. De begeleiding van de ondernemers staat dan ook centraal. Dat gebeurt door allerlei handige tools en diensten aan te bieden. Bij Qredits Academy kunnen ondernemers online en klassikale trainingen volgen. Ook krijgen ze templates tot hun beschikking, bijvoorbeeld om een businessplan of een financieel plan te schrijven. De meeste diensten zijn gratis, voor andere vraagt Qredits een kleine vergoeding. Indien gewenst krijgt de ondernemer een coach tot zijn of haar beschikking. “Dat zijn zelf ook ondernemers die op vrijwillige basis en voor een kleine onkostenvergoeding hun collega-ondernemer bij de hand nemen en verder helpen op basis van hun ervaring en hun passie. Dat werkt erg goed, voor beide partijen. Zo’n dertig procent van de ondernemers heeft behoefte aan coaching. Soms bieden wij die pro-actief aan als we merken dat er begeleiding nodig is.” Momenteel zijn er een kleine 600 Qredit-coaches actief. Die worden zelf ook weer begeleid en ondersteund om hun rol goed te kunnen vervullen. “Wij zijn altijd geïnteresseerd om kennis te maken met ondernemers die hun steentje willen bijdragen aan het succes van mede-ondernemers.”

Groter MKB en bedrijfspanden

Deze combinatie van geld, goede raad en praktische tools voorziet in een behoefte. In tien jaar tijd is de funding uitgebreid tot 250 miljoen. Geld haalt Qredits deels op uit de kapitaalmarkt en deels via leningen van Europese en Nederlandse instellingen, zoals European Investment Bank, Council of Europe Bank en Bank Nederlandse Gemeenten. Ook een conglomeraat van Nederlandse banken, verzekeraars en overheden hebben geld ingelegd. Niet alleen is de pot met geld groter, maar ook het aantal ondernemers dat er een beroep op doet is sterk gegroeid. De 600 kredietverstrekkingen uit het eerste jaar zijn opgelopen tot 4.000 kredieten per jaar nu. De organisatie is gegroeid tot negentig medewerkers. Het maximale leenbedrag is uitgebreid van 35.000 euro tien jaar geleden tot 250.000 euro nu, waarmee Qredits de doelgroep en activiteiten heeft verbreed naar de wat grotere MKB-ers en financiering van bedrijfspanden. Dit alles maakt dat Qredits is uitgegroeid tot een volwassen kredietverlener die een aanzienlijk deel van de markt bedient. Niet alleen in Nederland, maar ook overzee. Op de Nederlandse Antillen is Qredits actief met negen medewerkers vanuit vier kantoren. “De banken zijn daar nog veel strenger. We hebben daar echt een belangrijke rol in de economie.”

Stroppenpot

Ook al is Qredits een stichting zonder winstoogmerk, de organisatie moet wel op eigen benen staan. Er wordt geen subsidie verstrekt en de leningen aan de financiers moeten gewoon worden afbetaald. Qredits werkt marktconform, dat wil zeggen dat de door de ondernemers te betalen rentepercentages op hetzelfde niveau liggen als dat van de banken. En de kredieten worden niet zomaar uitgedeeld. De kredietaanvragen en de -aanvragers worden nauwkeurig beoordeeld. Slechts een op de drie aanvragen wordt gehonoreerd. En net als de banken moet Qredits een stroppenpot aanhouden. “Ondanks alle begeleiding aan de ondernemers gaat het uiteindelijk soms toch mis en kan de lening niet, of niet helemaal worden afbetaald. Wij houden een stroppenpot aan van 4,5% van het uitgezette kapitaal. Of dat hoog of laag is, weet ik niet. Welk percentage de banken precies reserveren voor het kleinbedrijf heb ik nooit kunnen achterhalen,” zegt Groenevelt.

Rendabel

Het rendabele business model trekt internationaal de aandacht. “We krijgen hier jaarlijks zo’n vijftien tot twintig organisaties op bezoek die kennis willen opdoen van onze best practices en hoe wij de bedrijfsvoering hebben gedigitaliseerd. Onze nauwe samenwerking met het UWV, de KvK en de banken is uniek. In andere landen zien de banken microfinancieringsinstellingen als concurrenten.” Om aan de internationale vraag naar kennis te voldoen, is Qredits International BV opgericht. Buitenlandse microfinancieringsinstellingen kunnen onder licentie gebruik maken van de software, de business plannen en best practices van Qredits. “Oportunitas uit Barcelona, ook een microkrediet-organisatie, is de eerste buitenlandse partij die daar gebruik van gaat maken.”

Data lake

In tien jaar tijd heeft Qredits veel kennis opgedaan over ondernemen en de ondernemer. Alle ondernemers waar Qredits contact mee heeft gehad, dus ook de ondernemers die geen krediet hebben gekregen, krijgen elk jaar een vragenlijst. Het gaat om vele duizenden respondenten over een periode van tien jaar. Dat levert een groot data lake op met een schat aan informatie waarmee Alija Ibrahimovic vanuit de Universiteit Utrecht hoopt te promoveren. Enkele uitkomsten: 86 procent van de ondernemingen bestaat drie jaar na kredietverlening nog steeds. De effecten van coaching zijn positief; de ondernemers behalen door coaching meer omzet en professionaliseren het bedrijf door de administratie beter op orde brengen. De opgedane kennis past Qredits ook toe in het Middelbaar- en Voortgezet Onderwijs. Groenevelt: “De flexibilisering van de arbeidsmarkt is onomkeerbaar. Dat maakt dat de scholieren van nu er rekening mee moeten houden dat ze na hun opleiding als ondernemer verder door het leven zullen gaan. Wij bieden het VMBO & MBO een onderwijsprogramma en gastdocenten. Net als je Engels leert op school zou je ook iets over ondernemen moeten weten om goed mee te kunnen in de huidige samenleving.”