Aan erfbelasting valt niet te ontkomen. Als je geld en andere bezittingen nalaat, moeten de erfgenamen daar belasting over betalen. Maar je kunt de afdracht wel beperken door bij leven te schenken. Wie jaarlijks optimaal de schenkingsvrijstelling benut, bespaart zo zijn erfgenamen een hoop geld. Maar hoe doe je dat? Vijf vragen en antwoorden over schenken.
Lees ook: Dit moet je weten over het wel/niet afschaffen van de dividendbelasting
Hoeveel kun je jaarlijks belastingvrij weggeven?
Iedereen mag jaarlijks een bedrag schenken waarover de ontvanger geen belasting hoeft te betalen. De hoogte van dit bedrag hangt af van de relatie tussen schenker en ontvanger. Dit jaar mogen ouders hun (pleeg) kinderen 5363 euro belastingvrij schenken. Voor gulle grootouders, ooms, tantes, buren en vrienden geldt een schenkingsvrijstelling van 2147 euro per begunstigde.
Let wel: schenkingen van ouders ziet de fiscus als één schenking, ook als ze gescheiden zijn. Als kind betaal je dus belasting zodra je ouders samen meer dan de vrijstelling schenken. Dat geldt ook voor schenkingen van grootouders, ooms, tantes of vrienden. Krijg je van hen opgeteld meer dan 2147 euro? Dan moet je aangifte doen.
Boven de vrijstellingsgrens en tot een bedrag van 123.248 euro betalen (pleeg)kinderen 10 procent belasting, daarboven 20 procent. Kleinkinderen zijn de fiscus respectievelijk 18 en 36 procent verschuldigd. Alle anderen betalen 30 en 40 procent over schenkingen boven de vrijstelling.
Voorbeeld: een opa en oma geven hun kleinkind ieder 2500 euro. Daarmee bedraagt de totale schenking 5000 euro, 2853 euro meer dan de vrijstelling van 2147 euro. Het kleinkind moet dus over die 2853 euro 18 procent aan schenkbelasting betalen.
Lees ook: Moet je bitcoins opgeven aan de belasting?
Welke regels gelden voor eenmalig verhoogde vrijstellingen?
Ouders mogen kinderen één keer in hun leven 25.731 euro belastingvrij schenken. Dit eenmalige bedrag mag worden verhoogd tot 53.602 euro als het kind het geld gebruikt voor een dure studie.
Wil je kind een huis kopen of verbouwen? Dan mag je als ouder 100.800 euro schenken, zonder dat de ontvanger schenkbelasting hoeft te betalen. Die laatste schenking is niet beperkt tot ouders en hun kinderen. Iedereen mag deze schenking doen, ook grootouders bijvoorbeeld.
Er zijn wel voorwaarden verbonden aan de verhoogde vrijstellingen. Zo mag de ontvanger in hetzelfde kalenderjaar niet ook nog 5363 euro van zijn ouders krijgen, of 2147 euro aan schenkingen van anderen. Ook mag de ontvanger niet in een eerder jaar meer dan 5363 of 2147 euro van dezelfde schenker hebben ontvangen.
Daarnaast moet de ontvanger, of diens partner, tussen de 18 en 40 jaar oud zijn. Is het geld bedoeld voor een dure studie, dan moet een notaris dat vastleggen in een akte. Is het geld voor een koophuis of verbouwing, dan moet je schriftelijk kunnen aantonen dat het geld echt voor de nieuwe woning is gebruikt.
Denk erom: ouders mogen per kind maar één keer een verhoogde vrijstelling gebruiken. Dus kies je de vrij te besteden schenkingsvrijstelling van 25.731 euro, dan mag je niet ook nog gebruikmaken van de andere verhoogde vrijstellingen. Kijk voor de precieze voorwaarden op belastingdienst.nl.
Lees ook: Dit verdienen Ajax en PSV met hun deelname aan de Champions League
Is eens gegeven altijd gegeven?
Het kan gebeuren dat iemand spijt krijgt van een schenking. Bijvoorbeeld omdat de ontvanger het geld over de balk smijt of plots niet meer zo vriendelijk is. Of omdat de bijstandsuitkering van de ontvanger gevaar loopt doordat zijn vermogen te veel is gestegen. Die vermogensgrens ligt voor bijstandsgerechtigden in 2018 op 6020 euro voor alleenstaanden en 12.040 euro voor partners.
Door ‘herroepelijk’ te schenken kun je een schenking altijd terugdraaien. De schenker hoeft de herroeping niet te onderbouwen. Wel dient vooraf te worden vastgelegd dat de schenking kan worden herroepen. Voor een schenkingsakte met herroepingsclausule hoef je niet naar de notaris, maar dat is wel aan te raden.
Let op: sinds 2017 is het niet meer toegestaan de schenking voor een koopwoning herroepelijk te maken. De schenking is onvoorwaardelijk, met één uitzondering: de schenker kan de regeling ontbinden als de ontvanger het bedrag niet aan de eigen woning besteedt. Die voorwaarde moet hij dan wel vastleggen in de schenkingsakte.
Lees ook: Voor 30 miljoen komt de Formule 1 met Max Verstappen naar Assen
Kun je bij een eventuele scheiding een schoonzoon of -dochter uitsluiten?
Een echtscheiding van zoon of dochter doet pijn, helemaal als de koude kant aanspraak maakt op het geschonken geld. Gelukkig is dat simpel te voorkomen met een uitsluitingsclausule, iets minder aardig ook wel de anti-schoonzoonbepaling genoemd. Hiermee wordt het geschonken bedrag privévermogen van het eigen kind, ook als het in gemeenschap van goederen is getrouwd.
De uitsluitingsclausule dient bij het doen van de schenking direct te worden vastgelegd, bij voorkeur schriftelijk. Het achteraf opnemen van een uitsluitingsclausule is niet mogelijk. De ontvanger van de schenking doet er ook verstandig aan het bedrag op een aparte bankrekening te zetten. Als het geld op een gezamenlijke bankrekening belandt, is bij een eventuele scheiding lastig aan te tonen wie het toebehoort.
Goed om te weten: sinds 1 januari 2018 trouwen stellen standaard in beperkte gemeenschap van goederen. Dit houdt in dat schenkingen en erfenissen verkregen vóór of tijdens het huwelijk privévermogen blijven.
Lees ook: Dit is hoe McDonald's écht winst maakt
Is het slim om te schenken in zicht van overlijden?
Daar heeft de fiscus een stokje voor gestoken met de 180-dagen-regeling. De Belastingdienst beschouwt schenkingen die binnen 180 dagen voor het overlijden van de schenker worden gedaan als onderdeel van de erfenis. Dit om te voorkomen dat mensen vlak voor hun dood nog snel grote bedragen weggeven en zo de erfbelasting ontwijken.
Maar er zijn uitzonderingen op de 180-dagen-regeling. Die geldt niet als de schenker gebruikmaakt van een eenmalig verhoogde vrijstelling, zoals die voor een koopwoning of dure studie.
Lees ook: Wanneer moet je bijverdiensten opgeven voor de belasting?
Uitsmeren over 23 jaar
De schenking van 100.800 euro voor een koopwoning, bijgenaamd de ‘jubelton’, mag over maximaal drie jaar worden uitgesmeerd.
Dat kan zolang de ontvanger, of diens partner, jonger is dan 40 jaar en aan de overige voorwaarden voldoet. De vrijstelling dient elk jaar in de aangifte schenkbelasting te worden aangevraagd. Is de schenking van 100.800 euro afkomstig van de ouders? Dan mag hiervan een bedrag van maximaal 25.731 euro besteed worden aan andere zaken dan de woning. Is er sprake van een schenking in twee of drie jaar? Dan mag de ontvanger alleen in het eerste jaar 25.731 euro vrij besteden.
