Hij zou een goeie zijn voor het programma 'Ik vertrek'. Net als veel deelnemers aan dat tv-programma wilde Joost van der Does de Willebois elders een nieuw leven beginnen. De voormalige bestuursvoorzitter van de Amsterdamse effectenbeurs en lid van de raad van bestuur van Euronext schoolde zichzelf om tot wijnboer en vestigde zich in het Loiredal.
Hele wereld
En dat doet hij goed. Dertien jaar na het plukken van de eerste druiven gaan zijn flessen vanuit Sancerre, een idyllisch plaatsje op ongeveer 250 kilometer onder Parijs, de hele wereld over. In Nederland ligt de 'Villebois Sauvignon Blanc' onder andere bij Gall&Gall. Vanuit Sancerre - het stadje waaraan de Sauvignon Blanc uit deze streek zijn naam dankt - is het uitdijende wijndomein Villebois bijna niet te missen. ,,Ik stel voor eerst door de wijngaard te lopen en daarna te praten'', oppert De Willebois. Om vervolgens in zijn werkkamer, met uitzicht op de golvende heuvels van zijn domein, meteen van wal te steken.
Onbezonnen
,,Samen met drie studievrienden ben ik in 2004 begonnen. We hadden geen merk, geen afzet, geen plan, geen wijnkelder. En geen tijd, want ik had mijn handen vol aan een beurs die eerst alle records brak en in de crisis van 2008 een vrije val maakte. Het enige wat we hadden, was heel veel liefde voor wijn.'' Gevolg van het onbezonnen avontuur was dat het wijnbedrijf verlies leed en zijn vrouw voorzichtig vroeg of het niet beter was om te stoppen. Maar De Willebois had zich juist als beginnende vijftiger voorgenomen om meer dan ooit zijn hart te volgen. Dus stelde hij zijn vrouw de wedervraag: Zullen we eerst eens kijken of we de boel hier toch nog aan de praat krijgen?
Voortvarendheid
Met dezelfde voortvarendheid als waarmee hij eerder in zijn loopbaan onder andere als directeur bij Shell 'air miles' introduceerde, ontpopte De Willebois zich al snel tot een wijnmaker van formaat. Dat mag je gerust zeggen van iemand die per jaar 3,5 miljoen flessen verkoopt aan afnemers in 68 landen.
Lees ook: Stukadoor switcht naar ondernemer in gin
Schaalvergroting
De doorgevoerde schaalvergroting is geen doel op zich, legt hij uit.: ,,Als kleine wijnboer is elke oogst een lucky shot. Eén lokale hagelbui op het verkeerde moment en je bent je oogst of minimaal je kwaliteit kwijt. Met meer ranken verspreid over meer heuvels kun je altijd de beste selecties maken.'' Zijn gelijk haalt hij met een indrukwekkende verzameling gouden medailles aan de muren van zijn werkkamer. ,,Hier: 'Best Sauvignon Blanc 2016'. En dat zegt niet de Lions Club uit Oude Pekela, maar dat vindt het prestigieuze Britse wijntijdschrift Decanter. Daar ben ik ongelooflijk trots op!'' Wat die trots nog meer voedt, is dat het is gelukt als een complete buitenstaander. ,,Wij zijn een van de eerste buitenlanders die in deze wijnstreek voet aan de grond hebben gekregen.''
Buitenstaander
Het Loiredal staat te boek als een streek voor de betere Sauvignon Blanc. De druif heeft hier zelfs een eigen subgroep: de Sancerre. Een witte wijn met een droge frisse smaak, die - zo is De Willebois' stellige overtuiging - nooit gaat vervelen. De uitgesproken smaak dankt de wijn aan de ondergrond: witte klei met een hoog kalkgehalte. Regionale wijnboeren azen op de schaarse grond, dus een 'indringer' moet extra op zijn tellen passen. De Willebois is zich daarvan bewust. ,,Als buitenstaander koop ik er niets voor om de aandacht te trekken'', vertelt hij tijdens een korte verkenning van de wijnranken die in deze tijd van het jaar door plukjes landarbeiders worden gekortwiekt. Hij tikt op het dashboard van zijn bepaald niet fonkelnieuwe Audi. ,,Vandaar ook dat ik het liefst in deze oude bak rondrijd.''
Prijzen
Hij legt uit dat de vraag naar Sauvignon Blanc in het algemeen en Sancerre in het bijzonder de laatste jaren vele malen groter is dan het aanbod. Dat leidt niet tot enorme prijsstijgingen. Op afnemers met wie je een relatie hebt opgebouwd, moet je zuinig zijn, vindt hij. Bovendien hebben mensen meestal in hun hoofd wat ze maximaal voor een flesje willen uitgeven. Ook dat heeft een remmend effect. Dus ligt zijn Sauvignon Blanc nog steeds in de schappen vanaf 6 euro. Tenminste, in Nederland. Want er zijn ook landen in bijvoorbeeld Zuid-Amerika waar een snel rijk geworden bovenlaag drie keer zoveel wil betalen voor dezelfde wijn. ,,En wat dacht je van Azië? Daar ontstaat een markt van 500 miljoen mensen die straks genoeg geld verdienen om wijn te drinken.''
Kan beter
Vooralsnog is dat geen reden om achterover te leunen. ,,Alles wat we goed doen, kan nog steeds beter. Voorbeeldje: nu behandelen we alle wijnranken op dezelfde manier. Drones moeten ons binnenkort in staat stellen veel doelgerichter te werk te gaan. Dan kunnen we met veel minder bestrijdingsmiddelen hetzelfde effect sorteren.''
Dat Joost de Willebois niet overdreven statusgevoelig is, wordt snel duidelijk bij een bezoek aan Sancerre. Zo is het tevergeefs zoeken naar een mooi chateau. De wijn wordt gemaakt in een weinig fotogeniek bedrijfspand. ,,Het is verleidelijk om een kasteel te kopen'', legt hij uit. ,,Maar dan ben je geen wijnboer, dan speel je wijnboer. Ik investeer liever in wijnvelden. En die strategie werkt: tot nu toe is nog elk jaar de omzet stevig gegroeid.''
Opvolging
Mogelijk neemt een van zijn vier volwassen zoons het bedrijf van hem over. Dat zou hij leuk vinden, maar nu nog even niet. ,,Want ik ben er op mijn 58ste nog lang niet klaar mee. Mezelf opnieuw uitvinden als wijnmaker heeft me tien jaar jonger gemaakt. Vanaf nul beginnen, zonder status, dat is heel goed voor een mens. Als je ophoudt met leren, word je snel oud. Dat is een van de belangrijkste lessen die ik onderweg heb geleerd.'' Wanneer De Willebois zijn bezoek uitlaat, komt het gesprek op wijn drínken. ,,Natuurlijk drink ik wijn. Je wordt ook geen toptennisser door alleen naar tennis te kijken. Maar technisch drinken betekent ook uitspugen. Privé drink ik sowieso weinig wijn. Wat voor heel veel wijnmakers geldt, geldt ook voor mij: als ik de hele dag bezig ben geweest met wijn, heb ik 's avonds vooral zin in een biertje.''
