Gerrit Hiemstra (WeerOnline): de weerman die geslaagd zakenman is geworden

'Hij is een boerenzoon, ik ben een boerendochter, allebei in Wageningen gestudeerd. Dan herken je veel: inhoudelijke gedrevenheid, nuchterheid en ook wel bescheidenheid. Dat je voetje voor voetje de grote wereld leert te betreden. De natuurlijke reactie is om in je schulp te kruipen. Gerrit Hiemstra had dat ook.'

Laan van Staalduinen is schipper. Gerrit Hiemstra kocht in Amerika een klassiek, zeewaardig zeilschip, een Swan uit 1975, naar eigen zeggen 'de Bentley onder de zeilboten'. Hij ging het schip ophalen met drie andere zeilers, onder wie Van Staalduinen als co-schipper. Ruim een maand vergde de tocht over de Atlantische Oceaan. Dan leer je elkaar kennen.

Van Staalduinen over schuchterheid: 'Gerrit heeft zich er overheen gezet. Dat vind ik knap van hem. Het vergt moed. Hij heeft zichzelf geleerd juist een stap vooruit te zetten als het moeilijk wordt. Het heeft hem veel steviger gemaakt.'

Gerrit Hiemstra de weerwoordman

Gerrit Hiemstra (1961) is een weerman die je net zo goed een weerwoordman kunt noemen. Hij heeft op de sociale media een reputatie opgebouwd als tegenspreker, zo men wil: als rechtzetter. De stijl is van een opgewekt soort nuchterheid. Soms leest het als medelijden dat men wel kan voelen voor domme mensen.

De aanvaringen met Thierry Baudet

Zijn jongste aanvaringen met Thierry Baudet vormen een treffende illustratie. In het filmpakket voor de KLM-reiziger zit een documentaire van Al Gore over de verwoestende gevolgen van klimaatverandering. Slaat nergens op, die film van Gore, twitterde Baudet. Er is geen toename van extreme weersomstandigheden, beweerde hij onder meer.

Hiemstra: 'Eén tweet met vier keer onzin. Wie kan hier overheen?' Baudet daagde Hiemstra uit voor een debat over CO2 en het Parijs-akkoord. 'Debatvoorzitter in overleg.' Hiemstra: 'Ik begrijp goed dat velen een debat leuk vinden (ha, wedstrijd!), maar daar heb ik geen behoefte aan. Ik strijd tegen klimaatonzin, niet tegen Baudet.'

De journalist Simon Rozendaal voegde zich in het koor. In een ingezonden stuk in de Volkskrant schreef hij weinig politici te kennen die zo goed op de hoogte zijn als Baudet. Hiemstra zou 'iets meer tijd moeten uittrekken om de literatuur bij te houden.' Hiemstra op Twitter: 'Het is lief van de Volkskrant dat ze Baudet steunen in deze moeilijke periode.'

Maaien en melken

Gerrit Hiemstra is niet van nature zo zelfverzekerd. Hij groeide op in Suameer, Friesland, een klein dorp in de gemeente Tietjerksteradeel. Zijn vader was veeboer, zijn moeder lerares op de huishoudschool en de vijf kinderen wisten niet anders dan dat je meehielp in het bedrijf. Gerrit kan maaien en melken. Het leven speelde zich af op en om de boerderij en bestond uit zaken als hutten bouwen en brommers repareren. Van de grote, boze buitenwereld had je amper weet.

Na de middelbare school ging Gerrit landbouwtechniek studeren in Wageningen. Hij had bouwkunde overwogen, maar daarvoor moest je naar Delft in de Randstad - Wageningen leek veiliger. Het werd niettemin een cultuurschok. Hij belandde in één keer in het wereldwijze milieu van de universiteit. Hij vond het moeilijk, het maakte hem onzeker.

Als dorpsjongen keek hij op tegen mensen van buiten. Vroeger dacht hij min of meer: er zijn hogere standen en er zijn lagere. Tot die eerste groep behoren wij niet. Hij deed de dingen waarvan hij vermoedde dat anderen vonden dat hij ze moest doen.

Flauwekul als flauwekul bestempelen

Nu laat hij zich niet meer misleiden door poeha. De kunst van het leven is voor hem om op een eerlijke manier naar de werkelijkheid te kijken. Hij heeft zichzelf geleerd om alle flauwekul die verkocht wordt ook maar gewoon als flauwekul te bestempelen. 'Nu doe ik waar ik zin in heb', zegt hij. 'Je wereld wordt dan ineens een heel stuk groter. En leuker. Daarom doe ik wat ik doe.'

Weerman op de televisie word je niet uit roeping, maar bij toeval. Hij kon in 1998 bij de NOS aan de slag, omdat na enig afstrepen meteorologie de specialisatie werd in zijn studie, hij terechtkwam bij enkele commerciële weerbureaus, het Journaal een nieuwe weerman zocht en hij toch al het weer presenteerde voor het toenmalige Agrarisch Journaal. Hij moest een screentest doen. 'Ze vonden het al gauw goed', verklaarde hij in de Varagids.

Televisie is een vak apart

Zo rolt een bal en zo word je dus een bekende Nederlander met bijbehorende fans. 'Vanaf de eerste keer dat Gerrit op de televisie kwam was het mooi weer', ontdekte volksschrijver Gerard Reve. En als het een keer geen mooi weer was, voegde Reve toe, 'was het goed voor de planten'.

Het duurde wel even voordat Hiemstra de slag te pakken had. Televisie is een eigenaardig medium. 'Het blijft voelen alsof je in een groep met mensen staat en jij als enige naakt bent', zei hij in de Libelle.

Het is een vak apart. Toon en woordkeus doen ter zake. Je kunt zeggen dat er veel regen aan komt. Je kunt ook zeggen dat tussen de buien door de zon zal schijnen. Het gebeurt dat hij op straat wordt staande gehouden door wildvreemden. 'Wat een prachtige dag, Gerrit', klinkt het dan, 'bedankt, kerel!' Waarop hij in stijl reageert met een 'Graag gedaan!'

Klimaatverandering

In het nationale lezingencircuit is Hiemstra een factor van belang. Een symposium van waterschap Noorderzijlvest bij de herbenoeming van de dijkgraaf of de themadag 'aardappelen' van de landbouwbeurs in Dronten - Gerrit is paraat. Zijn boodschap is consequent: dames en heren, bereid u voor op andere tijden. Wie het smalend wil afdoen als Hiemstra's 'broeikas-evangelie', zoals op de weblog De Dagelijkse Standaard, gaat vooral zijn gelukzalige gang, hij wordt er koud noch warm van en hij zal zijn weerwoord blijven uitdragen.

Mensen negeren de feiten over het veranderend klimaat, luidt zijn verzuchting. Begin vorig jaar sprak hij in Arnhem bij de opening van een expositie in het Watermuseum. 'Ik denk dat over niet al te lange tijd de Noordpool in de herfst ijsvrij is', merkte hij op. 'Ik kan me niet voorstellen dat je klimaatverandering dan niet serieus neemt. Het is niet rechts en het is niet links. Het is geen opinie. Het is wetenschap.'

De Volkskrant publiceerde in 2014 een opiniestuk van de klimaatscepticus Frans Dijkstra. Toen Hiemstra kort daarop door de krant werd geïnterviewd, greep hij zijn kans: 'Ik weet niet of ik het zeggen mag, maar ik begrijp niet hoe dat stuk in jullie krant terechtkwam. Hoe kan het dat zo iemand driekwart pagina de ruimte krijgt om zijn mening te ventileren, een onzinnige mening, bovendien onderbouwd met gefabriceerde getallen.'

Zoveel meer

Suameer, het dorp van zijn jeugd in Friesland, ligt ver achter hem. Hij is lid van Wageningen Ambassadors, een adviesclub van vooraanstaande afgestudeerden die 'vrijwilligerswerk' doen voor de universiteit. Hij is als weerman een geslaagd zakenman geworden, een man in bonis. Hij geeft vanaf zijn boot weercursussen voor zeilers. Hij heeft het bedrijf WeerOnline tot bloei gebracht en verkocht. Sinds enkele jaren heeft Hiemstra het toegepast onderzoeksbureau Weather Impact met hydroloog Arnold Lobbrecht. Deze zegt over zijn compagnon dat hij weliswaar een vaardig ondernemer is, maar dat hij bovenal wordt voortgestuwd door de inhoudelijke kanten van zijn vak.

Ze leveren op dit moment vooral in Afrikaanse landen diensten aan kleinere boeren, samen met lokale bedrijven. Wat zijn de gevolgen van extreme neerslag en extreme droogte en kan de ellende beperkt worden door vooruit te kijken naar de weersomstandigheden en de klimaatverandering? Lobbrecht: 'Dit zijn de zaken waarvoor hij zijn bed uit komt. Het grijpt hem aan. Het gaat zoveel verder dan wat je in het Journaal van hem ziet.'

Huis van hennepvezel

Hiemstra laat in Friesland een duurzaam huis bouwen, van hennepvezel. Hier geldt het gebod: practice what you preach, doe wat je zegt. Het afvalproduct van hennepvezel bestaat uit houtachtig materiaal; het bevat silicium. Vermengd met kalk levert het een soort beton op dat bij uitharding CO2 opneemt uit de lucht. Hij is een groot autoliefhebber, vooral van elegante Italiaanse merken. Het ging niet vanzelf, maar sinds een jaar rijdt hij in een stille en schone elektrische auto.

Bedrijfskundige Erik Brink is een van de mensen met wie Hiemstra het weerbureau WeerOnline oprichtte. Hij zegt: 'Gerrit wil heel graag een bijdrage leveren aan een duurzaam Nederland. Als iemand de noodzaak daarvan relativeert, zal hij niet inschikken. Dan is hij de deskundige die de feiten kent, alle feiten.'

De missie van Gerrit Hiemstra

Het is niet alleen vanwege het verworven zelfvertrouwen dat Hiemstra zich met felheid in het gewoel stort van de sociale media. Brink beaamt dat zijn vriend met een missie in het leven staat. Toen in het voorjaar van 2017 Marianne Zwagerman op radio en televisie verklaarde dat klimaatverandering geen wetenschappelijke werkelijkheid is maar een politieke constructie, mengde Hiemstra zich volop in de discussie. 'Klimaatverandering is realiteit. Het hebben van een 'opinie' verandert daar niks aan, emissie CO2 beperken wel.'

Brink: 'Ik heb van Gerrit geleerd dat als je een moeilijk probleem hebt, als je op de rand van een conflict verkeert met elkaar, je niet moet wegduiken, maar juist een stap vooruit moet doen en meer van je moet laten horen. Daar is hij heel scherp in.'

Hiemstra in een volgende tweet over Zwagermans uitlatingen: 'Waarom moet het Nederlandse publiek weten wat een blonde vrouw met een 6-cilinder Landrover vindt van klimaatverandering?'

‘Horrorwinter? Wat ís dat?'

Twee jaar geleden maakte Gerrit Hiemstra voor de NOS een komisch filmpje over onmogelijke gewonemensen - vragen die weermannen tot hun machteloze ergernis altijd weer gesteld krijgen. Het filmpje was bedoeld om, met een knipoog, voor eens en altijd een einde te maken aan die vragen.