Nieuws Technologie
Hoe Dirk Scheringa zich verslikte in zijn grote crypto-avontuur
Ex-bankier Dirk Scheringa wilde met cryptomunten zijn grote rentree in het zakenleven maken. Hij geloofde in het verhaal van een paar jonge Haagse ondernemers, net als honderden of misschien wel duizenden naïeve investeerders. De gedroomde revanche werd een grandioos fiasco. Hoe kon het zo ver komen? Het AD maakte een reconstructie.
Je kunt de mannen van ICO Headstart, over wie dit verhaal uiteindelijk gaat, misschien wel vergelijken met goochelaars. De crypto-ondernemers goochelen dat het een lieve lust is: met woorden, met beloften, met cijfers. Telkens blijft het publiek in verwarring achter. Ze toveren ook een konijn uit de hoge hoed: Dirk Scheringa, topman van hun gedroomde imperium van digitale munten.
ICO Headstart
Goede goochelaars onthullen nooit het geheim achter hun trucs, en ook aan ICO Headstart kleeft een groot mysterie. Hoe vaak investeerders ook vragen waar hun geld is gebleven: opheldering daarover komt er niet. Het podium waarop de ondernemers hun kunststukje opvoeren, blijft omgeven met mist.
Lees ook: Dirk Scheringa probeert het met cryptomunten: al 10 miljoen dollar in kas
Rendementen
De geldschieters zijn gelokt met prachtige praatjes over cryptobeleggen, over duizelingwekkende rendementen. Ze geloven er in. Geef ze eens ongelijk: ook ex-bankier Scheringa ziet ICO Headstart als een gouden kans. Scheringa, de selfmade miljonair! De no-nonsense ondernemer uit de Noord-Hollandse polder, met zijn neus voor lucratieve avonturen. Die zit er toch niet naast?
Dirk Scheringa
Het is december 2017 als ICO Headstart hem presenteert. In een filmpje loopt Scheringa als een gladiator over de Zuidas, een grote hamer in zijn hand. Op de achtergrond suist de wind onheilspellend tussen de grijze hoogbouw door. ,,Er is een nieuwe tijd aangebroken”, zegt Scheringa, alvorens de regie schakelt naar een beeld van rondvliegend glas. ,,De tijd van blockchain.”
Lees ook: Dit is waarom Dirk Scheringa vertrekt bij cryptomuntenbedrijf
Cryptogekte
Het is bijna kerst, en de cryptogekte is op zijn hoogtepunt. Bij elk verjaardagsfeestje en op iedere werkvloer barst het plots van de experts. Waarschuwingen van toezichthouders, die bubbelvorming vrezen, zijn zinloos. Honderdduizenden Nederlanders steken hun geld in digitale munten, de een nog obscuurder dan de ander. De koersen stijgen en stijgen.
Nieuwe financiële wereldorde
ICO Headstart is één van de bedrijfjes die willen profiteren van de ongebreidelde investeringslust. Het presenteert zich als een gerenommeerde partij, gerund door ‘serial enterpreneurs’ en ‘thought leaders’. De website wekt de indruk dat ICO Headstart de volgende is in het rijtje Google, Apple en Facebook. Wie met het bedrijf in zee gaat is ‘deel van de revolutie’ en draagt bij aan ‘een nieuwe financiële wereldorde’.
Lees ook: Dirk Scheringa gaat naar de beurs
Lees ook: Scheringa toch niet naar de beurs
Levilon
In werkelijkheid opereert ICO Headstart vanuit een flexkantoortje in Den Haag, met uitzicht op de A4. Centrale figuren zijn Martin Bylsma, Nawid Habib en Aleksander Martinovic. Vooral de laatste twee zijn niet bepaald door de wol geverfde ondernemers. Ze deden voornamelijk ervaring op met de verkoop van e-sigaretten, met het inmiddels failliete bedrijfje Levilon.
Gewaagd
In 2017 storten de ondernemers zich op de cryptomarkt. Hun idee is zo gek nog niet, stellen kenners. ICO Headstart wil bij nieuwe cryptoprojecten het kaf van het koren scheiden, zodat geïnteresseerden meer zekerheid hebben. Het bedrijf belooft in het eerste jaar ruim 100 projecten te selecteren. Om de boel van de grond te krijgen wil ICO Headstart 20 miljoen euro ophalen. Gewaagd, voor een onderneming die nooit één noemenswaardige prestatie leverde.
Om investeerders lekker te maken strikken de jonge ondernemers een paar bekende namen. Scheringa kennen ze nog uit de tijd van Levilon. De ex-bankier had een minderheidsaandeel in het bedrijfje, blijkt uit documenten van de curator. Ook rapper Lil’ Kleine stapt in, dat meldt hij tenminste op zijn Instagram. Hij hoopt via ICO Headstart ‘de eerste rappende cryptomiljonair’ te worden. Zijn concrete bijdrage is onduidelijk, maar de aandacht is binnen.
Marjan Oudeman
En dan is daar nog Marjan Oudeman. Zij is een door de wol geverfde topbestuurder, en werd al eens verkozen tot machtigste zakenvrouw van Nederland. Ze bekleedde functies bij Hoogovens, AkzoNobel en de Universiteit Utrecht. Naar eigen zeggen drinkt ze precies één kopje koffie met de mannen van ICO Headstart. ,,Een half uurtje maar, gewoon uit interesse”, zegt ze door de telefoon, hoorbaar geïrriteerd. Het bedrijf plaatst haar naam vervolgens prominent op de website en bombardeert haar tot ‘adviseur’. ,,Daar was helemaal niets over afgesproken.”
DSB-affaire
Richting de buitenwereld geeft het ICO echter een zekere allure, net als het aantrekken van Dirk Scheringa. Die heeft een wat moeilijk verleden, door de DSB-affaire, maar ICO Headstart voelt aan dat hij bij een deel van de bevolking nog krediet heeft. ,,Dirk Scheringa werd gewoon gebruikt om de misstanden van de woekerpolissen te maskeren”, schrijft een investeerder bij zijn aantreden op Facebook. ,,In mijn ogen is Dirk een topper!!”
In deze krant zegt ICO Headstart Scheringa vooral te beoordelen als ondernemer. ,,Hij heeft verdomd veel energie voor iemand van 67. Hij barst van de ideeën, inspireert en is altijd aan het werk. Als je ’s avonds een Skype-vergadering wilt beleggen, is dat geen enkel probleem.”
Blockchain
Ook Dirk is opgetogen. Voor microfoons en camera’s stuitert hij van enthousiasme, tot aan zijn kruin geladen met revanchegevoelens. Hij gelooft in die tijd echt in ICO Headstart, vertelt hij nu. ,,Ik begreep wat ze wilden doen. Blockchain is een nieuwe manier van boekhouden. Het is allemaal openbaar en transparant. Daarom ben ik ingestapt.”
De eerste investeringsronde lijkt succesvol. Er komt weliswaar geen 20 miljoen binnen, maar wel ruim elf, meldt het bedrijf. Dat is verduveld veel geld voor een start-up met een stuk of tien medewerkers. Onduidelijk is waar het geld voor gebruikt wordt.
Lees ook: 4 keer ondernemen op z'n Scheringa's
En dan wordt het stil. Heel stil.
Piramide
De eerste berichten zijn weinig hoopgevend: ze gaan over Levilon, de in 2015 omgevallen sigarettenhandel waarbij de top van ICO Headstart ook betrokken was. Levilon bracht de rookwaar via een soort (in beginsel legaal) piramidesysteem aan de man. Klanten wordt een fortuin voorgespiegeld, maar blijven vaak berooid achter.
Gedupeerde
Op internet zijn veel boze reacties te vinden. ,,Ik hoop dat de mensen van Levilon ’s nachts lekker slapen”, zegt een Roemeense gedupeerde. ,,En dat ze nooit het ‘geluk’ hebben om hun ‘partners’ te ontmoeten. Of moet ik zeggen: de mensen die betaald hebben voordat ze erachter kwamen dat deze hele onderneming oplichterij is?”
De ondernemers komen er zonder al te veel kleerscheuren vanaf. Maar ook bij ICO Headstart beginnen investeerders al snel te morren. Ze wachten op cryptoprojecten om in te investeren. Die blijven uit. ICO Headstart wijt het aan de markt die begin 2018 volledig is ingezakt.
Cryptobeurzen
Ook beloftes om een eigen munt, de MOAT, op cryptobeurzen verhandelbaar te maken, worden tot nu toe niet ingelost. Voor investeerders is deze MOAT een soort aandeel in het bedrijf. Ze hebben de nieuwe munt gekregen in ruil voor het geld dat ze overmaakten. Omdat het bedrijf nog niets onderneemt, is de MOAT echter weinig waard. En omdat de MOAT niet verhandeld kan worden, kunnen ze de waardeloze munten nergens kwijt.
Zijspoor
Dirk Scheringa, zogenaamd aangetrokken om zijn capaciteiten als ondernemer, is ondertussen al lang en breed op een zijspoor gezet. ,,Ik werd binnen een maand gedegradeerd tot adviseur. Nawid Habib was de nieuwe CEO. Het adviseurschap hield weinig in. Om goed te kunnen adviseren wilde ik inzicht in de cijfers, maar daar hadden ze moeite mee.”
11 miljoen
Herhaaldelijk vraagt Scheringa waar het geld van investeerders gebleven is. Dat geld stortten ze allemaal in de vorm van cryptomunten, bitcoins bijvoorbeeld. ,,Blockchain is een transparant systeem, je zou precies moeten kunnen zien waar die munten staan. Maar ze wilden het niet laten zien. Ik weet niet of die 11 miljoen is binnengekomen.”
Uit dienst
Uiteindelijk houdt Scheringa – jongen van de polder, ex-Elfstedenrijder - het maar zeven maanden vol in de schemerige cryptowereld. In juni meldt zijn werkgever dat de voormalig DSB-bankier uit dienst treedt. Scheringa heeft toch niet voldoende kaas gegeten van blockchain, melden zijn partners. En zijn Engels is ook niet al te best.
Bouwproject hotels in Brazilië
De rest gaat verder. Na lang wachten is er in augustus dan toch een teken van leven. ICO Headstart is partner geworden in een bouwproject voor hotels in Brazilië. Het gaat om zes hotels, die zullen opereren onder het beroemde Hard Rock label, bekend van de Hard Rock Cafés.
Aan ambities opnieuw geen gebrek. De Nederlanders willen 55 miljoen ophalen. Uiteindelijk moeten er zes hotels worden gebouwd, en is het hele project liefst een miljard dollar (!) waard, zegt ICO Headstart. Op een internationale cryptowebsite wordt het project aangeprezen als het grootste cryptoproject ooit.
Zwijgen
Wat vreemd is, is dat de opwinding – en de publiciteit – zich beperkt tot wat cryptomedia. Hard Rock International bijvoorbeeld wil er helemaal niets over kwijt. Waarom worden de hotels met cryptogeld gefinancierd, bijeengebracht door een onbekend Nederlands bedrijf? Hard Rock doet er het zwijgen toe. ,,We hebben op dit moment geen commentaar, dankuwel.”
De kleine lettertjes van de prospectus melden wel dat de keten formeel niet verantwoordelijk is voor het project.
VCI Braziliaans bouwbedrijf
ICO Headstart zegt verder samen te werken met VCI, een Braziliaans bouwbedrijf. Dat bestaat nog niet zo lang, maar volgens de Nederlanders gaat het om een gerenommeerde partij, die zich maximaal inspant om aan wet- en regelgeving te voldoen. Daar slaagt VCI echter niet al te best in. De Braziliaanse toezichthouders bepaalden deze zomer dat het bedrijf een jaar lang geen openbare aanbiedingen aan investeerders mag doen. De reden is dat ze in een prospectus ‘onjuiste, niet consistente en onvolledige informatie’ hebben gegeven.
VCI bouwt wel door. Het bedrijf meldt dat het eerste Hard Rock hotel waar ICO Headstart mee schermt, in Fortaleza, voor ongeveer 30 procent af is. VCI meldt niks over de samenwerking met de Nederlanders.
Een vastgoeddeskundige maakt in de Telegram-chatgroep waarin investeerders zich verzameld hebben gehakt van het Braziliaanse project. ,,Een schande dat dit zo wordt aangeboden. Totaal niet transparant en de investeerders krijgen geen zekerheid, niets. Alle wetgeving en consumentenbescherming wordt omzeild.”
Onrust
Iets later, begin oktober, haalt ICO Headstart de informatie over het Braziliaanse project weer van de website. Onder investeerders groeit de onrust. Wéér een teleurstelling. De meeste deelnemers hebben een paar honderd of zelfs een paar duizend euro geïnvesteerd in ICO Headstart. ,,Er wordt van alles gezegd en beloofd, maar het nieuws blijft allemaal uit”, zegt Ronnie. ,,Ik zit echt helemaal in de put ermee”, treurt Rinna.
Lange tijd proberen vertegenwoordigers van ICO de gemoederen te sussen. Wekenlang wordt geschermd met een nieuwe video waarin de bedrijfstop openheid van zaken geeft. Maar telkens is er een nieuwe reden waarom de video niet komt. ‘Nawid moet een operatie ondergaan’. ‘Ze waren op een beurs’. ‘Volgende week komt hij echt’.
Informatietekort
Op 12 oktober hebben ook de medewerkers er genoeg van, melden ze aan de boze investeerders. ,,Omdat wij beloften niet na kunnen komen door een informatietekort, zijn we tot de conclusie gekomen dat we jullie niet langer op een vertrouwelijke manier kunnen informeren en hebben we besloten te stoppen.”
Gezond verstand
Investeerders hebben nu niemand meer om op terug te vallen, voor hun gevoel. Sommigen zijn er van overtuigd dat ze geflest zijn.
Ankie: ,,Ik ben lang positief geweest. Maar ik krijg steeds meer een knoop in mijn maag.”
Jorrit: ,,De tijd om achterover te leunen is voorbij, iedereen met gezond verstand ziet dat. Belofte na belofte wordt gebroken.”
Marvin: ,,Ze zijn er met onze centen vandoor.”
Betrouwbaar
Scheringa weet niet of dat laatste echt het geval is. ,,Ik heb onvoldoende kunnen verifiëren of de ondernemers wel betrouwbaar zijn. Daarom ben ik blij dat ik gestopt ben. Maar of het oplichting is? Ik heb zelf de documenten gezien van dat bedrijf dat in Brazilië aan de slag gaat, dat bestaat echt. Ik weet niet of het allemaal waterdicht is, maar het was wel een serieuze partij.”
Juridische stappen
Voor de man uit Wognum pakt het hele project bijzonder wrang uit. Niet alleen kreeg hij naar eigen zeggen salaris niet betaald – hij beraadt zich op juridische stappen – ook werd het avontuur met ICO Headstart bepaald niet zijn grote revanche. Zoals het er nu uit ziet, leende hij zijn naam aan een bedrijf dat argeloze, naïeve consumenten in de problemen brengt.
Laat dat nou precies het imago zijn waar hij vanaf wilde.
Ik werd binnen een maand gedegradeerd tot adviseur. Nawid Habib was de nieuwe CEO. Het adviseurschap hield weinig in. Om goed te kunnen adviseren wilde ik inzicht in de cijfers, maar daar hadden ze moeite mee
