,,We moeten kijken naar wat we wél hebben. De energie die direct in huis wordt verbruikt, daar zit de winst,” zegt Martijn Boerma, eigenaar van Waardevolt uit Bovensmilde. Hij ziet nieuwe mogelijkheden in thuisbatterijen, slim energiemanagement en onderhoud. ,,We zijn geen zonnepanelenboeren meer, maar energiemanagers.”
Lees ook: Deze zonnepaneelaanbieder stopt ‘onnodig’ door afschaffen salderingsregeling
Harde klappen voor de zonnepanelenbranche
De cijfers spreken voor zich. Bob Meulendijk van Zonnepanelen Vlaardingen zag zijn omzet met maar liefst 80 procent dalen. ,,We waren een bloeiend bedrijf met vier bussen, tien man in het veld en vier op kantoor. Maar we hebben vorig jaar flink moeten inkrimpen.” Momenteel werkt hij nog met slechts twee monteurs en enkele parttimers op kantoor.
Wij liepen twee jaar geleden met ongeveer 24 mensen in de buitendienst, nu zijn dat er nog maar vier
Roy Kalma Technisch Centrum Jansen
Ook Roy Kalma van Technisch Centrum Jansen in Uithuizen ervaart de gevolgen: ,,Wij liepen twee jaar geleden met ongeveer 24 mensen in de buitendienst. Nu zijn dat er nog maar vier.” Waar zijn team voorheen twaalf tot dertien installaties per dag uitvoerde, zijn dat er nu nog slechts twee.
De terugval is vooral toe te schrijven aan de onzekerheid over het afbouwen van de salderingsregeling.
Negatieve beeldvorming doet pijn
Volgens de installateurs wordt de situatie verergerd door negatieve berichtgeving. Meulendijk: ,,Koppen als ‘Zonnepanelen waardeloos na 2027’ slaan nergens op.” De werkelijkheid is genuanceerder. Hoewel de terugverdientijd na 2027 langer wordt, blijven zonnepanelen rendabel. Kalma: ,,De terugverdientijd wordt inderdaad wat langer, maar vroeger was die ook tien tot twaalf jaar. Die kant ga je gewoon weer op.”
Zelfconsumptie als sleutel tot succes
De kern van het nieuwe verdienmodel ligt in zelfconsumptie: het direct gebruiken van opgewekte zonne-energie. ,,De ervaring is dat je met zonnepanelen gemiddeld 30 tot 40 procent zelfconsumptie hebt,” legt Boerma uit. ,,Dat betekent dat 30 tot 40 procent van de energie het pand helemaal niet verlaat. Daar zit de crux.”
Lees ook: Ondernemer Giancarlo (36) wil energiemarkt opschudden: ‘Nederland is al te laat’
Juist het deel dat direct in huis wordt verbruikt, blijft waardevol – ongeacht wat er met de salderingsregeling gebeurt. Met een thuisbatterij kan dat percentage zelfs oplopen naar 60 tot 80 procent, afhankelijk van het verbruiksprofiel van het huishouden.
Meulendijk: ,,De toekomst is het koppelen van thuisbatterijen met zonnepanelen, zodat je je verbruik in eigen beheer hebt en minder afhankelijk bent van het elektriciteitsnet.”
Slimme systemen bieden nieuwe kansen
Kalma wijst op de mogelijkheden van slimme energiesystemen: ,,Je kunt op zonnige dagen, als je stroom over hebt, automatisch een boiler met water laten verwarmen. Maar alleen als je stroom over hebt, niet als die duur is.” Deze intelligente aansturing kan het zelfverbruik significant verhogen.
De nieuwe generatie systemen vraagt ook om extra onderhoud en service. ,,Alle leuke snufjes moeten wel blijven werken,” benadrukt Meulendijk. ,,Service en onderhoud worden een heel belangrijk onderdeel van ons businessmodel.”
We gaan volgens de ondernemers zelfs toe naar geïntegreerde home energy management-systemen. ,,De toekomst is alles aan elkaar koppelen voor maximaal eigen verbruik, door het slim aansturen van alle apparaten in je woning,” aldus Meulendijk. ,,Van wasmachine tot warmtepomp, van auto tot koelkast: alles draait op momenten dat er goedkope of zelf opgewekte stroom beschikbaar is.”
Bewustwording creëren bij consumenten
Een grote uitdaging voor de branche is het creëren van realistische verwachtingen en bewustwording bij consumenten. Meulendijk: ,,We moeten een positieve instelling terugkrijgen. We kunnen als kleine bedrijven niet tegen de stroom in gaan praten, maar door het vertellen van het juiste, eerlijke verhaal help je mensen bewuste keuzes maken.”
Lees ook: Weheat wint Nationale Ondernemersprijs: ‘Tesla onder de warmtepompen’
Techniek Nederland, de brancheorganisatie voor installateurs, had liever een geleidelijke afbouw van de salderingsregeling gezien. Maar ziet ook kansen in de nieuwe situatie: ,,Het einde van de salderingsregeling luidt een nieuwe fase in de energietransitie in,” zegt woordvoerder Dick Reijman. ,,Door slimme technologieën in te zetten kan het percentage zelfverbruik stijgen naar 60 procent of zelfs hoger.”
Bovendien blijft het potentieel voor zonnepanelen in Nederland volgens Techniek Nederland enorm. Op tweederde van de Nederlandse daken ligt nog geen zonnepaneel en het overgrote deel van de bedrijfsdaken is onbenut. ,,Dit biedt perspectief voor de lange termijn, zeker in combinatie met de nieuwe businessmodellen rondom batterijopslag en energiemanagement”, benadrukt Reijman.
Marktcorrectie: wie blijft over?
De vraag is nog welke bedrijven deze transitie overleven. ,,De markt reinigt zichzelf,” stelt Boerma. ,,We zijn in anderhalf jaar tijd van 4.000 naar 8.000 zonnepanelenboeren gegaan. Dat is niet gezond.” De harde waarheid is dat veel van de snelle nieuwkomers uit de piekjaren nu zullen verdwijnen. De installateurs die overblijven, zijn vaak de bedrijven die niet alleen op zonnepanelen gericht zijn of die al lang in de branche zitten. Kalma: ,,Ik ben blij dat wij een compleet installatiebedrijf zijn. Mijn bedrijf is niet afhankelijk van zonnepanelen, maar ik heb collega’s die dat wel zijn. Voor hun bedrijven wordt het lastig om te overleven.”
We lossen het gewoon op. Dat is wat ondernemers doen: we passen ons aan en zoeken nieuwe wegen
Bob Meulendijk Zonnepanelen Vlaardingen
Meulendijk wijst op de normale cyclus van ondernemerschap: ,,De zonnepanelen waren een hype. En als het bergop gaat, gaat het ook een keer bergaf. Maar we lossen dat gewoon op. Dat is wat ondernemers doen: we passen ons aan en zoeken nieuwe wegen.”
De zonnepanelenbranche transformeert zich zo van een op volume gerichte installatiemarkt naar een sector die zich richt op geïntegreerde energieoplossingen voor de consument.
