Deze herfst lanceerde Van der Velden haar nieuwste project: online sieradenplatform Auverture. Daarop heeft ze veertien van de bekendste, vernieuwendste ontwerpers van over de wereld verzameld. Ze maken allemaal luxe juwelen en sieraden, maar dan in een meer bohemien stijl dan bijvoorbeeld de traditionele juwelenhuizen als Cartier en Tiffany’s. Net zoals Van der Velden doet. "Je had altijd de juwelenhuizen en je had bijou", zegt ze in Het Parool. "Dat laatste is nep, maar in die hoek vond je wel de leuke en gekke dingen. De afgelopen tien jaar is dat meer naar elkaar toegegroeid. Je hebt heel veel designers die heel mooie sieraden maken, maar hun verhalen waren tot nog toe onverteld. Op Auverture vind je daarom nu onder andere sieraden van Delfina Delettrez (van de familie achter modehuis Fendi), de New Yorkse ontwerpster Pamela Love, van Monique Péan en van mijzelf."
Van der Veldens werk mag dan worden verkocht van Londen tot New York, ze woont 'gewoon' in Amsterdam-Oost. In een prachtig pand. Het werd in 1892 door monniken als schooltje gebouwd en het deed ook nog even dienst als Scientologypand. De oude gymzaal is nu de woonkamer – inclusief klimrek. 'God' staat er in het oude glas-in-loodraam in de hal. "Ja, ik word elke dag aan Hem herinnerd", zegt Van der Velden met een lach. In de hoek staan beelden en er hangen ingelijste tekeningen.
"Ik ben een verzamelaar, een soort strandjutter. Ik had vroeger al een heel grote schelpen- en een kristallenverzameling. Ik ben ook antieke voorwerpen gaan verzamelen en toen ik wat ouder was, dacht ik: ik moet er wat mee doen. Toen ben ik dat gaan verwerken in juwelen, maar ik was natuurlijk heel gelimiteerd in wat ik kon; dan hing ik een diamant aan een touw."
Van der Velden is bekend van haar sieraden, maar wat minder mensen weten, is dat ze van huis uit beeldhouwer is. Ze deed de kunstacademie in Florence en later in Den Haag. Het professionele sieraden maken begon tijdens die studie met een avondopleiding goudsmeden. "Juwelen maken is technisch een beetje hetzelfde als beeldhouwen", zegt Van der Velden, wijzend op een beeld van twee figuren. "Als je steen glanzend wilt krijgen, moet je het úren polijsten. Eerst met een grove korrel schuurpapier en dan steeds kleiner en kleiner, en op het eind moet je het met water polijsten. Bij sieraden moet je ook zo in details werken."
Ze maakt nog steeds beelden. Dat doet ze met haar moeder, eveneens beeldhouwer. Van der Velden laat op een foto zien waar ze de afgelopen tijd samen aan hebben gewerkt: een enorm hart. "We zijn nu heel erg met dna en bloedlijnen bezig en hoe je alles binnen je familie doorgeeft. Het menselijk hart is daar een groot onderdeel van."
De natuur is nooit ver weg in ontwerpen van Bibi van der Velden, evenals bijzondere en duurzame materialen. Mammoettand is er zo een. Het lijkt op ivoor, alleen komt er geen levende olifant aan te pas. De duizenden jaren oude tanden komen tevoorschijn uit smeltend ijs in Siberië. Als een tand is gevonden, moet deze twee jaar drogen voordat het materiaal sterk genoeg is om mee te werken. Van der Velden maakt er ringen, kettingen en armbanden mee voor haar doorlopende mammoetcollectie.
"Het is behoorlijk elastisch materiaal", zegt ze. "We hebben bijvoorbeeld een ring van mammoettand in de vorm van een krokodil en die heeft een bewegend balletje in zijn bek. Om dat balletje daar te krijgen, moet je de bek een beetje opentrekken en dat kan dus met mammoettand zonder dat het breekt. Ik vind dat zo mooi. Die tand heeft al die jaren in het ijs gelegen en als je er iets van maakt, draag je letterlijk de geschiedenis van de evolutie op je lichaam." Van der Velden praat met enthousiasme over de materialen waarmee ze werkt. Naast de mammoettand en het gebruikelijke goud en edelstenen zijn daar bijvoorbeeld ook de vleugels van scarabeeën.
Scarabeeën? "Ja, inspiratie kan wat mij betreft anything zijn. Scarabeevleugels worden in Thailand – daar heb ik mijn atelier – als delicatesse gegeten. We gebruiken echte vleugels. Ze zijn best wel sterk en je kunt er een mal in maken van goud. Het kleurverloop van die vleugels kun je niet reproduceren."
Veel kunstenaars vinden het moeilijk om zakelijk te zijn en hun werk te verkopen, maar daar lijk jij geen last van te hebben. Heb je, met je vader als bankier en je moeder als kunstenares, het beste van twee werelden meegekregen?"Ik denk dat dat er wel iets mee te maken heeft. Op mijn dertiende ben ik begonnen met koken voor gezelschappen en uiteindelijk heb ik bijna heel mijn middelbare schooltijd en in elk geval heel mijn studietijd bij mensen thuis gecaterd. Ik heb altijd wel mijn soort entrepriseje gehad. Dat is ook de enige manier waarop je van een bedrijf een succes kunt maken: je moet op alle vlakken weten wat er gebeurt. Dat houdt dan wel in dat ik voor de sieraden voor een groot deel van de tijd niet met het creatieve en het tekenen bezig ben, maar dat vind ik niet erg. Ik vind de zakelijke kant ook echt leuk."
In de politiek wordt de laatste jaren over de kunstensector gezegd dat een kunstenaar ook ondernemer moet zijn. Hoe kijk jij daartegenaan? "Er zijn verschillende facetten aan die discussie. We leefden lang in een subsidiecultuur, vind ik. Daar had ik kanttekeningen bij, want er zijn ook mensen die dat spel heel goed begrijpen en dan subsidie krijgen. Natuurlijk zijn er heel veel instanties die de cultuur die ze nu brengen, zonder subsidie niet kunnen brengen. Voor individuen vind ik het echter goed dat het minder is geworden. Dat forceert mensen om op een nieuwe manier te kijken: clean up your act. Toen ik op de academie zat, werd nul tijd besteed aan de zakelijke kant; dat is niet iemand klaarstomen voor de echte wereld. Gelauwerde studenten studeerden af en kwamen er toen pas achter dat niemand op ze zat te wachten."
Van der Velden bouwde haar imperium op het idee dat een luxe sieraad een one of a kind is dat de tand des tijds kan doorstaan. Om die reden is ze ook altijd bezig met onconventionele vormen, bijvoorbeeld een ring die je open kunt maken en waar je iets in kunt stoppen of twee armbanden die samen ook een ketting vormen. "Een goed sieraad wil je van generatie op generatie doorgeven", zegt ze. "Het is een landkaart waarop je iemands leven kunt uittekenen. Zo heb ik deze ring gekregen toen mijn dochtertje werd geboren. Dit is de trouwring van mijn vader, die er niet meer is. Dit is zijn horloge. Overdag draag ik een plaatje met de namen van mijn ouders en twee kettinkjes waarin de namen van mijn kindjes zitten. Juwelen vertellen jouw verhaal."
Ben je nooit bang dat je inspiratie opdroogt?"Nee, ik heb daar wel vertrouwen in gekregen. Ik denk dat je inspiratie kunt cultiveren. Het beeld van een kunstenaar is daarin ook veranderd. Het is niet meer je afzonderen en afwachten met een wichelroede tot je met inspiratie wordt gebliksemschicht. Het is een vak."
"In de momenten die ik vrijmaak, moet ik gewoon de knop omzetten. Ik ben nu een à twee dagen per week bij de steenhouwer en die tijd wil ik optimaal benutten. Hetzelfde geldt voor als ik me afsluit om een nieuwe collectie te ontwerpen. En reizen helpt. Als je even helemaal uit je eigen omgeving bent, krijg je snel nieuwe ideeën."
