Zwaarste sluisdeuren ooit in Nederland ontworpen

Het zijn maar liefst zestien sluisdeuren, elk zo groot als het Paleis op de Dam. De grootste zijn 33 meter hoog en wegen 5000 ton. Zwaarder waren sluisdeuren nog nooit, want niet eerder moesten sluisdeuren zo veel water keren. De deuren zijn onderdeel van twee sluizen in het vernieuwde Panamakanaal en zijn ontworpen door het Nederlandse ingenieursbureau Iv-Groep.Mooiste project Ruim twee weken voor de opening van het vernieuwde kanaal kijken directeur Rob van de Waal en projectmanager Leon Tuunter van Iv kijkenterug op ‘het mooiste project’ uit hun carrière. Het nieuwe kanaal is bijna twee jaar later klaar dan gepland én een stuk duurder dan de verwachte totale kosten van vijf miljard dollar – alleen de sluiscomplexen, zonder het baggerwerk, kosten al twee miljard meer dan de geplande 3,4. TelefoontjeHet begon in 2007 met een telefoontje van het Amerikaanse Tetratech dat eerder met Iv een stuw ontwierp die New Orleans moest behoeden voor overstromingen, zoals na de orkaan Katrina. Ja, is het antwoord uit Papendrecht op de vraag of Iv wil meewerken aan het ontwerp voor de sluizen voor het nieuwe Panamakanaal. De eisen zijn streng, veel strenger dan in Nederland. De deuren moeten vijftig jaar meegaan. Ze moeten snel open en dicht kunnen. De afdichting dient het vijftien jaar uit te houden. De betonnen constructie van de sluis moet honderd jaar mee. De sluizen moeten 99,6 procent van de tijd werken. Boete"Per jaar mogen ze drie dagen uitvallen. Vallen ze langer uit, dan krijgen wij een boete. Calamiteiten zijn niet uitgezonderd", zegt Tuunter. Wel logisch, vindt hij die strenge eisen. Een tocht door het kanaal kost een schip een half miljoen dollar. Elke twintig minuten gaat er een schip doorheen. Een dag zonder schepen scheelt Panama 36 miljoen aan inkomsten. Wat het ingewikkeldst was? De sluizen liggen boveneen breukvlak in de aardkorst. Ze moeten aardbevingsbestendig zijn. Maar de wereld kent geen sluizencomplexen in aardbevingsgebieden. Van de Waal: "De bestaande sluisdeuren in Panama zijn puntvormig. Ze kunnen los van elkaar bewegen, rammelen en schokken opvangen. De nieuwe deuren zijn te groot voor een puntvorm. We wisten niet hoe water in een sluis reageert op een aardbeving. Waar dan de meeste druk ontstaat."Aardbevingsdeskundigen Dus moest er veel worden gerekend en getekend; werden er uit aardbevingsdeskundigen ingevlogen; werd het effect van een beving nagebootst bij de sluis in Heusden. Op het hoogtepunt werkten er tachtig mensen aan het ontwerp, gingen berekeningen en tekeningen van Papendrecht ’s avonds naar Panama en de VS. Viel daar de avond, dan nam het Iv-kantoor in Maleisië het werk over. Er was nog iets ingewikkelds. Een groot deel van het Panamakanaal is een zoetwatermeer. Schepen worden in de sluizen 27 meter opgetild naar de hoogte van het meer. Aan de andere kant van het meer, tachtig kilometer verder, laten de sluizen de schepen weer 27 meter zakken. Het meer is onmisbaar voor de drinkwater- en de stroomvoorziening. Daarom eist Panama dat er zo weinig mogelijk zoet water in zee verdwijnt. Langs de sluizen werden bassins gebouwd. Die kunnen de sluizen negen keer met water vullen. Zo blijven de waterverliezen beperkt. Andere oplossingen? Loodzware sluisdeuren, in zes afmetingen, met een gewicht tot 5000 ton. Gemaakt van speciaal staal. 57 meter breed, 10 meter dik, 22 tot 33 meter hoog. Dubbel uitgevoerd: één deur keert het water, één deur, zo nodig, het schip. Speciale constructies maken de deuren aardbevingsbestendig. TegenvallersTegenvallers waren er ook. Bij testen bleek de betonconstructie onder de sluisdeuren water door te laten. Een fout van de Amerikaanse mede-ontwerper, zo bleek later. Het werk aan het kanaal werd er een half jaar door vertraagd. De schade, zo’n zestig miljoen dollar, werd verhaald op de Amerikanen, al komt er waarschijnlijk een deeltje voor rekening van Iv. Op 26 juni gaat het nieuwe Panamakanaal officieel open. Afgelopen woensdag ging het eerste schip er bij wijze van test doorheen. Er is ruimte voor schepen van 55 meter breed. De oude sluizen die schepen tot 33 meter breedte kunnen verwerken, blijven open.