Samen zijn ontwerpers Tjalle en Jasper beter dan alleen

Ontwerper en meubelmaker Jasper Kuijl dacht dat hij nooit met jeugdvriend Tjalle Niehof, ook ontwerper, zou kunnen samenwerken. Want met goede vrienden wonen of werken, dat geeft altijd problemen. In 2012 deden ze het toch. Wat gaf in 2012 de doorslag?Kuijl: "Tjalle was gevraagd om te exposeren in Studio K. Destijds werd daar Meubel/Kafé georganiseerd, waar ontwerpers hun collectie konden laten zien. Tjalle vroeg of ik wilde meedoen. We hebben binnen een paar weken een kleine collectie samengesteld. Stoelen, tafels, dat werk." En het was een doorslaand succes?Kuijl: "Financieel niet: we hebben niets verkocht. We kregen wel een hoop positieve reacties en, misschien nog belangrijker, we vonden het superleuk om te doen. We merkten dat we samen gewoon beter zijn dan alleen. Dus zijn we doorgegaan." Niehof: "De eerste twee jaar was onze samenwerking een sideproject. Ik werkte daarnaast als freelanceproductontwerper en in de horeca, Jasper was zelfstandig meubelmaker. Daarna hebben we tegen elkaar gezegd: fuck it, dan gaan we er ook voor." Kuijl: "Ons eerste atelier was in Wormer, waar ook mijn werkplaats zat. Dat werd al snel te klein. Sinds augustus vorig jaar hebben we een groter atelier op de NDSM-werf." Hoe vullen jullie elkaar aan?Kuijl: "Tjalle is de vrije geest van ons tweeën. Hij denkt in concepten, ik in hoeken, vormen en materialen. De hele dag vliegen er ideeën door zijn hoofd en soms vang ik er eentje. Dan gaan we kijken wat we ermee kunnen doen." Niehof: "Onze Beat-Shelf, een boekenplank in de vorm van een hartslaglijn, is een mooi voorbeeld. Ik had het bedacht en Jasper gevraagd te helpen bij de uitwerking van het idee zoals ik het in mijn hoofd had: opgebouwd uit laagjes. Maar het resultaat was nog niet zoals we wilden. De afwerking was niet zo mooi en de productie was veelte arbeidsintensief. Toen heeft Jasper zich er opnieuw over gebogen en besloten de boekenplank van massief hout te maken. Uiteindelijk is mijn concept hetzelfde gebleven, maar de uitwerking 180 graden gedraaid. Met een prachtig resultaat, vinden we zelf."De huidige collectie bestaat vooral uit meubels – een stoel, een tafel en een aantal lampen – maar er zit ook een sieraad tussen: de Dooie Mus. Hoe zit dat?Niehof: "De Dooie Mus was echt een hersenscheet onder de douche. Ik dacht: zou het niet grappig zijn als je iemand letterlijk blij kunt maken met een dooie mus? Ik vroeg Jaspers vriendin een dood musje te tekenen, deed een paar kleine aanpassingen en maakte er hangertjes van. En kleine doodskistjes, als verpakking. Het productieproces heeft hooguit drie weken geduurd. Normaliter zijn we maanden bezig voordat een product af is." Hoe werkt het: maken jullie iets zodra een bestelling binnenkomt ofis er een voorraad? Kuijl: "Met die vraag raak je de kern van ons bedrijf, de manier waarop we veranderd zijn. In 2012 was onze visie: we maken betaalbaar design, zonder tussenkomst van winkeliers. Klanten bestellen iets, wij maken het. Heel idealistisch. Alleen werkte het niet." Niehof: "Vooral de betaalbaarheid bleek een probleem. Als je alles met de hand maakt, is het risico groter dat er iets misgaat en je opnieuw moet beginnen. Bovendien hadden we de onlinewinkels waarmee we nu samenwerken – Fonq bijvoorbeeld, en Bol.com – hard nodig voor de exposure." Kuijl: "De omslag kwam toen we gebruik gingen maken van een lasersnijmachine om lampjes te maken." Niehof: "Vanaf 2014 stonden we steeds vaker op designbeurzen. Daar hangt altijd zo’n museale sfeer waar we niet van houden: met de handjes op de rug roepen hoe mooi het allemaal is, zonder het echt in je op te nemen. Dat moest anders. Zo ontstond het plan ter plekke lampjes te maken, met behulp van een lasersnijmachine. Dat bleek een goede zet: mensen stonden ervoor in de rij. Hadden we zomaar honderd lampjes verkocht. Dat hadden we tot dan toe nooit meegemaakt." Kuijl: "Het was een eyeopener. Het mooie aan die lampjes is: ze zijn snelte maken, de machine maakt vrijwel nooit fouten en ze zijn nog gewild ook. Nu proberen we onze nieuwe producten dus ook langs die lijn te ontwikkelen. Bijzondere designproducten die op zo’n manier gemaakt worden dat ze betaalbaar blijven voor de klant, terwijl wij er ook aan kunnen verdienen." Maar het blijft een machineproduct. Doet dat geen pijn, als meubelmaker?Kuijl: "Natuurlijk maak ik iets liever met de hand. Maar ik heb geleerd commercieel te denken. We zijn ondernemers, er moet geld verdiend worden. En zelfs met die wetenschap moet ik mezelf nog wekelijks terugroepen. Bijvoorbeeld omdat ik een ontwerp in te veel varianten wil aanbieden. Supertof, maar niet praktisch." Niehof: "Zo hadden we een salontafel die in drie houtsoorten en vijf kleuren besteld kon worden. Vijftien mogelijkheden dus. Veel te veel om op voorraad te hebben." Jullie zijn wars van trends, staat op de site. Waarom? Niehof: "We zijn niet wars van trends, maar zoeken ze niet bewust op. We laten ons niet leiden door designblogs of woonbladen, hoewel we soms met iets bezig zijn, waarmee we per ongeluk deel uitmaken van een trend. Ik denk echter dat we een idee eerder laten schíéten omdat het trendy is dan dat we het uitvoeren omdat het trendy is." Kuijl: "We hebben een fase gehad waarin we koper mooi vonden. Toen zagen we bij de Praxis allemaal koperen spullen. Dan weetje datje op de verkeerde weg zit. Als Praxis het nu verkoopt, was het vijf jaar geleden een trend. Dus hebben we het maar laten zitten."Niet alles wat jullie doen is succesvol: een productcampagne via Kickstarter haalde niet genoeg geld op.Kuijl: "Klopt, dat was jammer. We hadden veel tijd gestoken in de voorbereiding van de campagne, maar zijn pas media-aandacht gaan zoeken nadat die live was gegaan. Te laat, bleek achteraf, de nieuwswaarde was er al van af. Maar daar leer je van. Gelukkig namen onze lasergesneden lampjes in diezelfde tijd een vlucht. Dat compenseerde een hoop." Wat als een Chinees bedrijf de lasergesneden lampjes ziet en denkt: die gaan wij ook maken?Niehof: "Dan doen we daar weinig aan, helaas. Ontwerpen zijn auteursrechtelijk beschermd, maar tegen een bedrijf uit China beginnen we niets. We hebben weleens meegemaakt dat een Nederlands bedrijf ons ontwerp een-op-een had gekopieerd en dat probeerde te slijten bij een winkel waarmee wij samenwerken. Óns lampje! Daar is toen wel een spierballenmailtje naartoe gegaan. Met succes, ze verkopen het nu niet meer." Het merk bestaat vier jaar. Bleek de angst dat de vriendschap zou lijden onder de samenwerking ongegrond?Niehof: "Ja, al is het zeker niet altijd makkelijk. We zijn allebei flink gebekt, dus dat kan botsen. Dan vind ik een idee geweldig, maar ziet Jasper er niks in. En gaat het dus niet door. Een andere valkuil is dat je dingen niet uitspreekt, juist omdat je goede vrienden bent. Daar moeten we echt actief aan werken: blijven communiceren." Kuijl: "Ik denk inmiddels juist dat zo’n samenwerking niet lukt als je elkaar pas een paar jaar kent. Dan gooi je toch sneller de handdoek in de ring. Wij weten: als we op werkgebied gebrouilleerd raken, betekent dat ook het einde van onze vriendschap. Dat willen we koste wat het kost voorkomen." Niehof: "Vergelijk het met een relatie: als je een jaartje samen bent, ga je gemakkelijker uit elkaar als het niet werkt. Ben je tien jaar getrouwd, dan vechtje om je huwelijk toch te laten slagen. Dat doen wij ook."