Ouderschapsverlof, recht op deeltijd en extra vrije dagen: maken we een moderniseringsslag?

De krapte op de arbeidsmarkt is momenteel ongekend. De werkdruk loopt op, het ziekteverzuim neemt toe en verschillende sectoren staan te springen om extra vakmensen. Maar dan nog zijn er talloze regelingen waar werknemers gebruik van kunnen maken om extra vrij te krijgen.

Zo hebben ouders sinds augustus dit jaar recht op onbetaald ouderschapsverlof tot hun kind acht jaar oud is, meldt NU.nl. Dat verlof is maximaal 26 keer het aantal uren van hun werkweek. Sinds 2 augustus kunnen zij hiervan negen werkweken betaald ouderschapsverlof opnemen en daarvoor een uitkering van het UWV krijgen.

Werkgever kan dat niet weigeren of er moet zwaarwegend bedrijfsbelang zijn

,,Er zijn in ons land inderdaad een aantal verlofregelingen. Maar zodra je daarbuiten valt, geldt dat niet", zegt Ruben Houweling, hoogleraar arbeidsrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Werkgeversvereniging AWVN constateert dat het aantal vrije dagen voor werknemers de afgelopen jaren is toegenomen vanwege allerlei verlofregelingen. ,,Een werkgever kan dat niet weigeren, dus in overleg komen beide partijen er wel uit. Of er moet een zwaarwegend bedrijfsbelang zijn", zegt een woordvoerder.

We zijn ook Europees kampioen deeltijdwerken

De AWVN heeft geen concrete cijfers, maar ziet dat het aantal vakantiedagen die zijn afgesproken in cao's niet afneemt. ,,En al die verlofregelingen komen daarbovenop. Dat zorgt voor nog meer werkdruk, en die is momenteel in veel sectoren al hoog vanwege de krapte op de arbeidsmarkt."

Naast alle regelingen zijn we in ons land ook Europees kampioen deeltijdwerken. Van de 9,4 miljoen mensen die in de eerste maanden van dit jaar als werkenden zijn geregistreerd, werken iets meer dan 4,9 miljoen fulltime. Precies 4,5 miljoen werkenden doen dat niet, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS. Vooral vrouwen (zo'n drie miljoen) werken in deeltijd. De meeste deeltijders zijn actief in sectoren als de horeca, de handel en het vervoer. Maar ook in de zorg, het onderwijs en bij de overheid werken relatief veel mensen parttime.

'Arbeid moet aantrekkelijk worden gemaakt, zoals in de Scandinavische landen'

Volgens Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, maken we met de invoering van allerlei regelingen een moderniseringsslag op de arbeidsmarkt waar veel te lang mee is gewacht. ,,Als je mensen meer flexibiliteit biedt, zijn ze op lange termijn ook bereid om meer te werken. We hebben veel mensen die werken, maar het aantal uren is gewoon klein. Arbeid moet aantrekkelijk worden gemaakt. Dat gebeurt bijvoorbeeld in Scandinavische landen al."

De invoering van verlofregelingen leidt er uiteindelijk toe dat mensen meer uren gaan werken, meent Wilthagen. ,,Werknemers voelen zich nu een uitgeknepen citroen doordat alles in een kortere werkweek wordt geperst. Het gaat natuurlijk ook om de keuzes die werkgevers maken welke taken moeten worden uitgevoerd. Maar macro gezien zijn al die regelingen goed. Nu de man ook met ouderschapsverlof kan, ziet de werkgever dat de vrouw weer terugkomt om te werken."