Zo maakt Brainport Assembly een miljoen omzet met arbeidsgehandicapten

Geef Johnny van Roon (39) duizend bouwpakketten voor autolaadpalen en hij is gelukkig. Hij geniet van de herhaling en het precisiewerk. Elk kabeltje op de juiste manier verbinden, telkens ietsje sneller. ‘Ik heb er een tijdje over gedaan om het onder de knie te krijgen. Maar toen de feeling er was, ging ik zeer vlot.’ Dat mag wel wat rustiger, zei zijn teamleider.

Assembleren

Assembleren bij Brainport Assembly is als Ikea-kasten in elkaar zetten voor gevorderden. Degenen die de onderdelen in elkaar schroeven, zijn in dit geval mensen met een arbeidshandicap: een mentale beperking, een autismestoornis, een trauma dat het werken in een regulier bedrijf moeilijk maakt. Ook mensen met enkel een fysieke beperking kunnen solliciteren, maar die hebben doorgaans minder moeite met het vinden van een ‘gewone’ baan.

Deze assemblagewerkplaats is de nieuwste onderneming van Lars van der Hoorn. Noem het geen liefdadigheid. Dit is weliswaar geen gewoon bedrijf, maar wel een commercieel bedrijf. Al hoeft hij het voor het geld niet te doen. De veertiger uit de regio Eindhoven boerde goed met zijn specialistische metaalbedrijf Van der Hoorn buigtechniek, het familiebedrijf dat van opa op vader op zoon ging. ‘Wij buigen en walsen buizen en profielen. Koelleidinkjes voor een ASML-machine, maar ook buitenbankjes, fietsenhekken.’

Werkvoorziening

In 2012 nam hij een club mensen over van de lokale sociale werkplaats Ergon. Ook daar werden ‘buisjes gebogen’, maar dan als simpel werk voor arbeidsgehandicapten. Voor het SW-bedrijf was dit een ‘bedrijfseconomisch moeilijke activiteit, met veelal slechte rendementen’, schreef de gemeente Eindhoven in een ‘herstructureringsplan’. De afdeling moest dicht, zo werd besloten. De ondernemer nam zestien mensen onder zijn hoede. Hij doopte de nieuwe tak van zijn bedrijf Van der Hoorn Sociale Werkvoorziening, ‘marketingtechnisch niet zo’n goede titel’.

Sinds 2016 doet de hippe naam Brainport Assembly vergeten dat hier in Veldhoven geen hoogopgeleide techneuten werken, maar – inmiddels - 24 mensen met een beperking. Verdeeld over twee ruime loodsen zetten zij uiteenlopende producten in elkaar voor de maakindustrie in de regio Eindhoven. Het onderstel van een hightech bed voor de patiënt die thuis wil revalideren, laadpalen en homeboxen voor in de eigen garage, stellages om medische apparatuur van Philips in te vervoeren, op maat gemaakte schuttingen.

De onderdelen liggen in nette stapels uitgestald rond grote tafels op wielen. Bij elke werkbank hangen gedetailleerde instructies aan de muur: onderdeel a moet bevestigd op onderdeel b met schroefje c en moertje d. Klanten zijn onder andere VDL (fabrikant van bussen), Espressonics (luxe espresso-apparaten), Econox (ventilatie), Synergie (therapeutische ziekenhuisbedden) en Ecotap (oplaadpalen).

Het is precisiewerk. Eén kabeltje verkeerd aangesloten en een elektronisch bed functioneert niet. Aan elk team van acht mensen staat een teamleider die de mensen begeleidt en het eindproduct controleert. Opdrachtgevers komen de eerste vijf onderdelen ter plekke in elkaar zetten. De teamleiders noteren de stappen en maken er heldere instructies van.

geduld

Want daar hebben deze werknemers behoefte aan: heldere afspraken en veel herhaling. Eén keer uitleggen is voor veel medewerkers niet genoeg. Van der Hoorn: ‘Je moet geduld hebben.’ Iets wat in de meeste techbedrijven in de regio ontbreekt. ‘Deze mensen kan je niet zomaar in een technische omgeving neerzetten. Het werk is er wel, maar de begeleiding niet.’

Participatiewet

Sinds 2015 kent Nederland de Participatiewet: de deur van de sociale werkplaatsen ging van buiten op slot, arbeidsgehandicapten moesten weer tussen reguliere collega’s een plek vinden op de arbeidsmarkt. Werkgevers, vakbonden en politiek spraken af om binnen tien jaar 125 duizend mensen met een beperking aan het werk te helpen.

Omzet

Brainport Assembly lijkt zowel het gelijk als het ongelijk van die overtuiging aan te tonen. Dit is nog steeds geen regulier bedrijf, maar wel een sociale werkplaats 2.0: het bewijs dat de handige ondernemer geld kan verdienen met arbeidsgehandicapten. De onderneming heeft een omzet van 1,1 miljoen euro. De afgelopen twee jaar werd nog verlies gedraaid. Dit jaar verwacht Van der Hoorn quitte te spelen. Volgend jaar zou er zomaar winst kunnen worden gemaakt.

Zonder stress

Tim van Vark (33) is opgeleid tot podiumbouwer. Hij is autistisch en kon de werk- en tijdsdruk bij andere bedrijven niet aan. Telkens werd hij na een jaar weggestuurd. ‘Dan kreeg ik te horen dat het toch net niet werkte. Ja, dat is jammer.’ Sinds ruim een jaar werkt hij bij Brainport Assembly en nu heeft hij een vaste aanstelling. ‘Hier kan ik lekker in mijn eigen tempo werken, zonder stress.’ Momenteel zet hij de stalen beddenframes in elkaar. Het gewicht van het bouwwerk is de grootste uitdaging: ‘Je moet ’m een aantal keer oppakken voordat je klaar bent.’

subsidie

Om bedrijven te stimuleren arbeidsgehandicapten in dienst te nemen, legt de overheid geld bij. Van der Hoorn krijgt subsidie voor zijn medewerkers. De werknemers krijgen het minimumloon (bruto 1.600 euro per maand bij voltijdwerk), het bedrijf betaalt een deel, de gemeente en het UWV betalen het andere deel. Sommige mensen blinken uit, groeien door, worden voorman of -vrouw en gaan meer verdienen.

Loonwaarde

Zonder subsidie zou Brainport Assembly waarschijnlijk niet bestaan, maar een halve uitkering is een minder grote hap uit de schatkist dan een hele. Bovendien gaat de productiviteit van mensen hier gestaag omhoog, zegt de ondernemer. Gemiddeld stijgt hun ‘loonwaarde’ met zo’n 10 procent. En het bedrijf biedt ze werk voor het leven (zolang het bedrijf blijft bestaan), na twee halfjaarcontracten wacht een vaste aanstelling. Zo’n tien mensen zijn inmiddels in vaste dienst.

Productiviteit

Zelfs een sociaal ondernemer als Van der Hoorn kan niet iedereen helpen. Wie een productiviteit heeft van minder dan 50 procent ten opzichte van een reguliere werknemer, gaat het ook niet redden bij Brainport Assembly. De klant verwacht een bepaalde snelheid en kwaliteit, zegt hij. Er zal altijd een groep mensen blijven die enkel in een beschutte, door de overheid georganiseerde omgeving kan werken, is zijn overtuiging. Maar voor wie minstens op halve kracht kan meekomen, is er nog voldoende plek in Veldhoven. Van der Hoorn hoopt door te groeien naar honderd medewerkers. ‘Elke maand hebben we minimaal twee vacatures. Volgend jaar huren we er nog een loods erbij.’