Slecht nieuws voor jubilerende werknemers: het gouden horloge of de vulpen met inscriptie is op zijn retour. Werkgevers zetten hun hondstrouwe werknemers steeds minder vaak in het zonnetje als ze 25 of 40 jaar in dienst zijn. Ook het extra maandsalaris voor jubilarissen verdwijnt langzaam maar zeker uit onze cao's.
Neerwaartse trend
Werkgeversvereniging AWVN bevestigt berichtgeving in De Telegraaf van deze strekking. 'We kunnen het niet hard maken met cijfers, maar we zien wel dat er sprake is van een neerwaartse trend', zegt AWVN-woordvoerder Jannes van der Velde. Opvallend, want ondanks het oprukkende aantal Nederlanders met flexibele contracten zijn er nog altijd flink wat honkvaste werknemers, blijkt uit nieuwe CBS-cijfers. Bijna 1 op de 3 werknemers zit al tien jaar of langer bij dezelfde baas.
Lees ook: Jubileumuitkering onbelast na 25 of 40 jaar in dienst
Reorganisaties
Tegelijkertijd worden 25- of 40-jarige jubilea steeds zeldzamer, ziet ook Reinier Castelein, voorzitter van vakbond De Unie. 'De vele reorganisaties bij grote werkgevers van de afgelopen jaren hebben heel wat toekomstige jubilea geknakt. Ik was net nog in gesprek met een vakbondslid dat net zijn 25-jarig dienstverband bij Nationale Nederlanden niet heeft gehaald, een kwestie van twee maanden. Hij had de gouden pen bij zich die zijn vader kreeg toen die 25 jaar voor Nationale Nederlanden werkte, die had zijn jubileum wel gehaald.'
Flexibele arbeidsrelaties
De zuinigheid van werkgevers met vaste contracten helpt niet mee, zegt Castelein. Inmiddels heeft bijna 1 op de 4 werkende Nederlanders een nulurenbaan, halfjaarcontract of andersoortige 'flexibele arbeidsrelatie', bleek maandag uit CBS-cijfers. Hoewel het aantal Nederlanders met een vast contract nog wel in de meerderheid is, nam het aantal flexwerkers in 15 jaar tijd toe met meer dan 850 duizend. Vooral voor de jongste generatie (15-25 jaar) zijn vaste contracten tegenwoordig met een lantaarntje te zoeken. Anno nu heeft tweederde van hen een flexibel contract; vijftien jaar geleden was dat nog vier op de tien. 'Met al die flexcontracten tegenwoordig is het een beetje moeilijk om jubileumjaren op te bouwen', zegt Castelein.
Lees ook: Waarom een klant-enquête over je personeel wel/niet zinvol is
Presentjes
Dat werkgevers minder vaak presentjes uitdelen aan jubilerende werknemers wil niet zeggen dat ze het bespaarde geld in eigen zak steken, zegt Jannes van der Velde. Bedrijven investeren het geld liever in de 'duurzame inzetbaarheid' van hun werknemers. 'Denk bijvoorbeeld aan bij- en omscholing van personeel. Dat geld komt dan niet ten goede aan alleen oudere werknemers, maar aan al het personeel.' Ook de zogeheten 'ouwelullendagen' - extra vrije dagen om oudere werknemers te ontzien - sneuvelen steeds vaker in de cao's, ten faveure van extra middelen voor scholing.
Extra maandsalaris
Enig opportunisme is werkgevers niet vreemd bij het schrappen van de bonussen voor jubilerende werknemers, ziet Castelein. 'Er zijn ook bedrijven die grote groepen werknemers naar de jubileumgrens zien kruipen. Als je dan 40 jaar geleden hebt afgesproken dat deze mensen bij hun jubileum een extra maandsalaris krijgen, kan het voor de werkgever gunstig zijn om dit snel uit de cao te halen. Want je zult maar vijfduizend extra maandsalarissen moeten uitbetalen.'
Bijscholing
Ook Castelein vindt dat vakbonden niet 'te dogmatisch' moeten vasthouden aan jubileumbonussen als er iets nuttigs tegenover staat, zoals meer geld voor bijscholing. Tegelijkertijd ziet hij de achteruitgang van gouden vulpennen, kisten sigaren en andere jubileumgeschenken als symbool voor de tanende waardering van werknemerstrouw. 'De loyaliteit van werknemers wordt niet meer zo gewaardeerd als vroeger. Waardering gaat verder dan geld alleen. Ik denk dat veel werknemers als ze mogen kiezen liever een mooi horloge van hun werkgever krijgen dan een extra maandsalaris. Dat horloge gaat hun hele leven mee.'
Inbussleutel
Wie bij Ikea langsgaat, moet eens opletten of de werknemers naast hun naamkaartje ook een inbussleutel op hun borst dragen. Ikea doet werknemers namelijk een zilveren inbussleutel cadeau als ze tien jaar in dienst zijn. Een kwart eeuw trouwe dienst in een van Ikea's blauwe dozen levert een gouden inbussleutel op. De inbussleutels zijn bedoeld als eretekens, niet als luxe-gereedschap om een Brimnes-bedbank of Sundvik-commode mee te monteren, zegt een woordvoerder voor de zekerheid. 'Ze zijn maar een centimeter lang.'
Sieraden
Andere grote werkgevers zoals Philips, KPN, AkzoNobel en PostNL doen hun jubilarissen een zilveren (25 jaar) of gouden (40 jaar) speld of broche cadeau. Zuinigheid kan deze werkgevers niet worden verweten. Philips-jubilarissen krijgen bijvoorbeeld niet alleen een of twee extra maandsalarissen, maar mogen ook nog eens voor 1.500 euro Philips-producten en sieraden van juweliersketen Siebel uitzoeken. KPN-feestvarkens krijgen los van een extra maandsalaris dikwijls ook een horloge of pennenset, terwijl PostNL-jubilarissen kunnen rekenen op bloemen, een persoonlijke brief en een borrel, lunch of diner.
Als je dan 40 jaar geleden hebt afgesproken dat deze mensen bij hun jubileum een extra maandsalaris krijgen, kan het voor de werkgever gunstig zijn om dit snel uit de cao te halen
Reinier Castelein, voorzitter vakbond De Unie
