Volgens onderzoek heeft 73 procent van de werkende mensen last van de Sunday scaries. De stress of onrust die op zondag(avond) ontstaat bij de gedachte aan de aanstaande werkweek. De oorzaak hiervan kan zijn dat de werknemer een te volle agenda heeft of dat de werk-privébalans niet in evenwicht is. Gen Z’ers en millennials blijken er nog meer last van te hebben dan andere generaties.
Sunday scaries: hype of serieus nemen?
De gen Z-stare kenden we ondertussen, maar wat moeten we met weer zo’n term? Is dit niet gewoon een hype? „Nee”, zegt productiviteitspsycholoog Renske Zuurveen. „Wetenschappelijke studies geven aan dat tussen de 60 en 80 procent van de werknemers er weleens last van heeft. 30 procent heeft er momenteel last van en 20 procent geeft aan erdoor van baan gewisseld te zijn.” Ze noemt het fenomeen dus absoluut geen hype. „Het is zeker iets om serieus mee om te gaan. Het is een signaal van slechte werkcultuur.”
Oudere mensen meer kunnen rationaliseren, wat meer afstand kunnen bewaren en werk en privé gescheiden kunnen houden
Renske Zuurveen
Juist gen Z’ers en millennials hebben er meer last van om verschillende redenen, vertellen Zuurveen en gen Z-expert Laura Bas. „De stelregel is vaak: hoe ouder, hoe minder last. In veel onderzoeken komt terug dat oudere mensen meer kunnen rationaliseren, wat meer afstand kunnen bewaren en werk en privé gescheiden kunnen houden.”
Bas sluit zich bij Zuurveen aan. „Jongeren hebben nog weinig ervaring en daardoor weinig vergelijkingsmateriaal. Als je voor het eerst een moeilijk gesprek op de planning hebt staan, kan dat ook voor meer spanning zorgen.” Daarnaast hebben de jongere generaties meer moeite met ‘nee’ zeggen en hogere verwachtingen van zichzelf, zegt Zuurveen.
Verander de (werk)cultuur
De oorzaak van Sunday scaries kan op verschillende plekken gezocht worden, maar Bas en Zuurveen wijzen nadrukkelijk naar de werkcultuur. „Het feit dat je angst hebt, betekent vaak dat je dingen niet durft uit te spreken. Als werkgever is het aan jou om een klimaat te faciliteren waarin werknemers zich durven uit te spreken”, zegt Bas. „Een investering in een goede cultuur is voor behoud van talent ontzettend belangrijk.”
Volgens Zuurveen is het ook belangrijk om dat gesprek te voeren met je werknemer, zodat je de oorzaak kan achterhalen. „Dat gevoel kan komen door hoge werkdruk en de werknemer kan denken dat wisselen van baan de oplossing is, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.”
Flexibiliteit
Als werkgever zijn er een aantal concrete dingen die je kunt doen om je werknemers een beter zondagsgevoel te geven. Veel komt neer op flexibiliteit. „Werkgevers zouden er goed aan doen op maandagochtend geen vergaderingen te plannen. Die maandagochtend is een superbelangrijk dagdeel.”
Uit onderzoek blijkt ook dat als je in het weekend iets hebt om naar uit te kijken, de Sunday scaries minder erg zijn, vertelt Zuurveen. „Geef medewerkers de vrijheid om bijvoorbeeld een yogales te volgen op maandagochtend als ze dat fijn vinden.”
Wees als werkgever ook een rolmodel als het gaat om het scheiden van werk en privé
Renske Zuurveen
„Moet de weekstart toch op maandagochtend plaatsvinden, zorg dan dat deze kort is en een duidelijke agenda heeft, met een positieve ervaring.” Zuurveen trekt de lijn van flexibiliteit door. „Iedereen is op een ander moment effectief. Dus als je werknemer liever op zaterdagochtend werkt en op woensdagmiddag vrij wil zijn, probeer dat dan ook te faciliteren als werkgever.”
Werk of privé?
„Wees als werkgever ook een rolmodel als het gaat om het scheiden van werk en privé. Moet je die e-mails per se in het weekend sturen? Als je dat wilt doen, zorg dan dat je werknemers twee telefoons hebben, zodat ze de e-mails niet zien in het weekend. Maar je kunt ook tot maandagochtend wachten met je mail versturen”, vertelt Zuurveen.
De vrijdagmiddag wordt volgens haar ook vaak verkeerd gebruikt. Ze raadt werkgevers af om taken toe te delen op vrijdagmiddag. Ook het plannen van de aankomende week op vrijdagmiddag bestempelt ze als onhandig. „In die standaard productiviteitsboeken zeggen dat je juist dan vooruit moet plannen, maar ik adviseer mensen dat niet te doen. Je bent daardoor al mentaal bezig met de week daarna. Zo creëer je die Sunday scaries.”
Werkgevers en managers zijn te onduidelijk
Als laatste, maar zeker niet onbelangrijkste aandachtpunt: onduidelijkheid. „Ik heb bij dertig organisaties in Nederland kwalitatief onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat de grootste energievreter voor jonge mensen onduidelijkheid is”, zegt Bas. Wees ook niet vaag in wat prioriteit heeft, voegt Zuurveen daaraan toe. „Wees je als werkgever bewust van je bewoording. Wat voor jou ‘snel’ betekent, kan voor de ander weer een hele andere definitie hebben. Dat zijn dingen waar werknemers over kunnen piekeren. Dat is een belangrijke oorzaak van Sunday Scaries.”
