Hoe houd je jezelf en het team optimistisch in tijden van corona? Dit adviseert Martin Hersman

Toen het gevechtsvliegtuig van de Amerikaanse held in 1965 boven Vietnam werd neergeschoten en Stockdale aan zijn parachute hing, wist hij dat hij een onbekende strijd aan zou gaan. In zijn eigen woorden gaf Stockdale later aan dat hij ‘de wereld van Epictetus binnen ging’. Tijdens zijn studie had hij zich namelijk bekwaamt in de Stoic-filosofie. Een wereld waar hij het met zijn gedachten de oncontroleerbare omgeving wilde weerstaan. Als verantwoordelijke voor meer dan duizend manschappen was Stockdale hoog in rang en een waardevolle ‘prisoner of war’. Uiteindelijk werd Stockdale 7,5 jaar gevangen gehouden, waarvan een jaar in isolatie, en werd hij veelvuldig gemarteld.

Het verhaal van James Stockdale is extreem, dat realiseer ik me al te goed, maar het is bijzonder leerzaam hoe hij met de situatie omging. Hij was in één ding heel duidelijk: 'Aan de situatie kan ik niets veranderen, maar wel aan de gedachten die ik erbij heb'.

Optimisme kan ook gevaarlijk zijn

Hij heeft in zijn boeken en interviews aangegeven dat hij nooit het vertrouwen heeft verloren in een goed einde, maar dat hij zich heel goed realiseerde dat het lang zou gaan duren en reële verwachtingen moest scheppen. Stockdale vertelde dat degene die het niet gehaald hadden de optimisten waren. De groep optimisten dacht dat ze met Kerstmis wel vrij zouden zijn. Vervolgens werd het Pasen en later en later en uiteindelijk stierven ze aan een gebroken hart. Dit wordt ook wel de 'Stockdale paradox' genoemd. Optimisme is onontbeerlijk, maar optimisme kan ook gevaarlijk zijn, omdat het de werkelijkheid kan vertroebelen.

Wat kunnen we nu met deze heftige metafoor? We worden in deze tijd geconfronteerd met een strijd waarvan niemand de einddatum weet. Een datum noemen en naar toewerken is gewoonweg niet verstandig, want dat schept verwachtingen. Je kunt nu bijvoorbeeld denken dat je helder communiceert door tegen je team te zeggen dat ze tot en met april 2021 thuis moeten werken. Misschien haal je dan alle hoop en vertrouwen onder ze vandaan. Je kan beter duidelijk zijn wat er nu wel kan en waarom je kiest om het op deze manier te doen.

Geloof in goed einde is nodig

Je hebt geloof nodig in een goed einde, zonder naïef optimistisch te zijn. Stel nieuwe realistische doelen. Ik denk aan de atleten die deze zomer hun Olympische Spelen hebben gemist. Een enorme teleurstelling voor iedere topsporter, waarvan het merendeel maar een hele korte carrière heeft en weinig Olympische cycli kent. Ze hebben inmiddels allemaal nieuwe doelen gesteld en moeten flexibel zijn. Ze kijken naar augustus 2021, maar moeten ook waarde hechten aan kleine momenten van verbetering in bijvoorbeeld kleine onderlinge wedstrijden die fungeren als piekmomenten, zodat ze straks klaar zijn voor hun grote moment .

Dit is waar we nu inzitten. We strijden allemaal onze eigen wedstrijd, maar niemand weet waar de finish ligt. Dus stel nieuwe doelen, pak kleine piekmomenten en vier vervolgens je successen.

Meer adviezen van Martin Hersman beluister je in de podcast. Binnenkort start bij De Ondernemer een podcast-serie over werk en vitaliteit, met Martin als presentator.