Brabantse ondernemers profiteren van ijsbanen

Nederland is een schaatsland. Als het een keer echt vriest kan de liefhebber zijn hart ophalen met schaatsen op slootjes, kanalen en meren. Maar aan stevige vorst ontbreekt het de afgelopen jaren. Het laatste natuurijs, sterk genoeg om de ijzers onder te binden, dateert al van vier jaar geleden. En de laatste Elfstedentocht werd in 1997 gehouden. De Hollandse koopmansgeest heeft er iets op bedacht: verhuurbare mobiele ijsbanen. Ze duiken steeds vaker op in het centrum van grote steden, maar nu verschijnen ze ook geregeld in dorpen. Vaak als onderdeel van een winterfestijn met kerstbomen en koek-en-zopietenten.

Brabant kent veel evenementen waarin een tijdelijke ijsbaan de hoofdrol speelt. Ze worden gelijktijdig gehouden, vrijwel zonder uitzondering van 16 december tot en met 8 januari. Naamstelling is divers. In Oss heet het evenement Winterland, Haaren heeft zijn Winterweken, Schijndel kent in december een Winterpark en zowel in Uden als in Veghel is On Ice aan de plaatsnaam toegevoegd. In alle plaatsen kun je met een ticket ook een paar schaatsen huren, een stukje schaatsen op de gladde ijsvloer en vervolgens, als je het kunt en durft, een aantal pirouettes draaien.

Indien je geen ervaren schaatser bent, is er vaak ook gelegenheid om wat lessen te nemen. Rondom het ijs zijn allerlei activiteiten: van ijsdansen tot curling en van plaatselijke dj's tot nationale bekendheden of artiesten.

De naar schatting 50 tijdelijke ijsbanen en ijsevenementen in heel Brabant passen geheel in het huidige tijdsbeeld, aldus Marc van den Heuvel, lector sportbusiness aan Fontys Hogeschool. ,,Er zijn in het hele land steeds meer evenementen en festivals voor van alles en nog wat. Daar maken de tijdelijke ijsbanen ook deel van uit. Mensen zijn op zoek naar laagdrempelige evenementen die flexibel zijn, geen lidmaatschap vergen of waar anderszins verplichtingen voor aangegaan moet worden. Een ijsbaan met al die activiteiten er omheen voldoet geheel aan die trend."

Een schaatsbaan in een wijk, dorp of stadscentrum zorgt voor meer beleving, ontmoeting, maar ook voor meer omzet. Althans, dat wijst onderzoek van NHTV Internationaal Hoger Onderwijs Breda uit. De tienduizenden bezoekers - dat aantal trekt elke baan wel - geven geld uit aan entree, schaatshuur, eten, drinken en de plaatselijke detailhandel. Ondernemers in de omgeving van de baan zijn ook enthousiast. Uit het NHTV-onderzoek blijkt dat 85 procent van de ondernemers inziet dat de ijsbaan een positieve bijdrage levert aan een dorp of stad en omzet.

De organisatie van de Brabantse ijspret is veelal in handen van organisaties van centrumondernemers, bestuurders van (carnavals)clubs, evenementenbureaus en in een enkel geval van een horecaondernemer.

Uden on Ice is voor velen een voorbeeld van een goed georganiseerd event. Dat streelt medeorganisator Frans Verwijst. Hij tekent samen met Jean-Louis van der Veen nu al voor de zevende achtereenvolgende keer voor de organisatie van het evenement. Dat ijsspektakel is in de afgelopen vijftien jaar een heus begrip geworden en trekt jaarlijks zo'n 60.000 bezoekers, onder wie 20.000 schaatsers. ,,De kracht van Uden on Ice is dat het door allerlei partijen breed gedragen en gesteund wordt. Door de gemeente, Uden promotion, winkeliers, sponsors en de vrijwilligers."

Het ijsevenement telt 120 vrijwilligers. Zo staat de atletiekclub onder meer bij de kassa en de scoutingclub regelt de schaatsverhuur. ,,Samen met de sponsoren zijn al die vrijwilligers onontbeerlijk voor het slagen van het evenement", aldus Frans.

In 2000 kwamen er steeds meer mobiele ijsbanen. Inmiddels staat de teller op 90 tijdelijke banen in het hele land. Uden on Ice is in Nederland een van de oudste ijsevenementen. Frans: ,,We zijn uitgegroeid tot een groot en gevarieerd winterevenement voor de Udense gemeenschap en omgeving. Elke editie gaat er weer een schepje bovenop." Dit jaar met een grotere schaatsbaan van in totaal 900 vierkante meter, meer entertainment en beleving. En dat zien collega-organisatoren elders in Brabant als een goed voorbeeld. ,,In Uden hebben ze het kunstje tot in de puntjes uitgevoerd. Daar klopt het plaatje", aldus Joris Teulings van Winterland Oss. ,,Met een goede beleving staat of valt het festijn", aldus Mike Michels van de Haarense Winterweken.

De schaatsbaan is het centrale punt van een ijsevenement. En die wordt in veel gevallen aangelegd door marktleider Ice-World uit Soest. Het bedrijf, opgericht in Etten-Leur, bestaat sinds 1992 en is uitgegroeid tot producent en leverancier van wereldwijd 600 mobiele ijsbanen per jaar, waaronder ongeveer 60 in Nederland. In Brabant legt het bedrijf ijsbanen aan in onder meer Oisterwijk, Veghel, Oss en Haaren. Maar Ice-World is bijvoorbeeld ook actief in Mexico-Stad. Volgens woordvoerder Anne Hoekstra bouwt het bedrijf rond 16 december acht banen per dag. ,,Een leuke logistieke uitdaging, die het nodige vergt van onze medewerkers."

De gemiddelde omvang van de geleverde banen van Ice-World is 450 vierkante meter. ,,Daar kunnen de krabbelaars en de wat serieuze recreatieve schaatsers, vaak kinderen tot 12 jaar, goed mee uit de voeten." De kosten van het totale evenement - denk aan ijsbaan, aankleding, publiciteit, energie, verzekeringen, personeel, tent en ondervloer - bedragen ruim 100.000 euro. Anne: ,,Dat lijkt heel wat, maar met gemiddeld 10.000 schaatsende bezoekers draai je al vrij snel break-even. Het is heel belangrijk dat er randzaken rondom de baan worden georganiseerd. Ook daarin assisteren en begeleiden wij onze klanten. Zo organiseren we bijvoorbeeld ijsmeesterdagen."

De aanleg is - kort door de bocht - verbluffend eenvoudig. Een gladde ondergrond is het startpunt, dan volgt er een plastic folie, worden uitvouwbare elementen en profielen geplaatst en koelvloeistof door het systeem gepompt. Daarover komt een laag water van zeven centimeter en uiteindelijk zorgt een chiller dat het water ijs wordt. En dan is de baan binnen 24 uur klaar en kunnen de schaatsen uit het vet.

Niet de grootste, wel de gezelligste. Dat is volgens Mike Michels, eigenaar van De Michel in Haaren, de juiste beschrijving van de ijsbaan die de komende weken achter zijn horecabedrijf staat. De Haarense Winterweken worden voor het zevende achtereenvolgende jaar gehouden. Het evenement trekt ruim 10.000 bezoekers. ,,Samen met Martijn Scholte Albers en Sander van den Aker zetten we dit evenement in het dorp op. Hier kijkt iedereen weer naar uit." Dankzij vrijwilligers en sponsoren zijn de Haarense Winterweken flink gegroeid. Vanuit De Michel kan iedereen zo de 300m2 grote ijsbaan op.

Als organisator timmert Joris Teulings al jaren aan de weg. Hij regelde de carnavalstochten in Oss, startte een gala voor basisschoolkinderen en is nu actief als voorzitter van Winterland Oss. In het dagelijks leven is hij actief als sales executive voor onder meer software, maar nu is hij elke dag bezig voor het evenement in Oss. Joris is zelfverzekerd over de nieuwe opzet van het winterfestijn, dat kleiner en compacter is. ,,De eerste jaren was er een budget van 250.000 euro. Nu doen we het met 100.000 euro. Maar ik geloof er heilig in dat het leuker en gezelliger wordt."

Joris Kolk uit Den Bosch staat regelmatig op het ijs. Hij is accountmanager bij Ice-World, de grootste ijsbaanleverancier van Nederland. Samen met zijn collega Wibe Bramer is hij verantwoordelijk voor het realiseren van enkele tientallen tijdelijke ijsbanen in Brabant. Het tweetal helpt ook met de aanleg, die vaak niet meer dan een dagdeel vergt. ,,En dan kan er de volgende dag lekker geschaatst worden", aldus Joris. Een gemiddelde ijsbaan van 450m2 leggen Joris en Wibe met zeven collega's aan. Het valt het tweetal op dat ijsbanen vooral in Brabant liggen.

In de zomer regelt Mark Reijnders stroom en koeling voor grote festivals en congressen in de Benelux. En in de winter houdt de accountmanager bij het internationaal opererende Aggreko zich ook bezig met ijsbanen. Met de apparaten van Aggreko -in jargon chillers genoemd - wordt water omgetoverd tot een gladde ijsvloer. De apparaten worden veelvuldig ingezet op Brabantse ijsbanen. ,,Wij slagen er met onze chillers in om water van plus zeven tot min elf te brengen." Het beursgenoteerde Aggreko is een van de grootste verhuurders wereldwijd van koeloplossingen voor elke industriële toepassing.

Margriet Welmers maakt deel uit van een groep van ruim 30 vrijwilligers. Zonder mensen als Margriet zou Oisterwijk on Ice niet kunnen bestaan. Ze is al drie jaar nauw betrokken bij het ijsevenement. Tijdens Oisterwijk on Ice zorgt ze voor de verkoop van entreekaarten, verhuur van schaatsen en houdt ze een oogje in het zeil gedurende de openingstijden. ,,Ik vind het leuk werk en het is belangrijk dat er in de wintermaanden ook wat voor de jeugd te doen is. Met name de wat oudere jeugd valt qua activiteiten er anders een beetje buiten. Ik vind het prachtig om te zien hoeveel lol en plezier ze op de baan hebben."