Ondernemers over thuiswerken na corona: twee kanten van dezelfde medaille

Hoeveel procent van jullie medewerkers kan thuiswerken?

Mark Landman (ML): ,,Ongeveer 95 procent. Afgezien van facilitaire medewerkers (officemanagers, systeembeheer en dergelijke) kan iedereen thuiswerken.”

Frank van Daal (FD): ,,Dat geldt ook voor ons.”

In jullie bedrijven was thuiswerken tot de coronacrisis ongebruikelijk. Hoe hebben de medewerkers en het management deze nieuwe werkelijkheid ervaren?

ML: ,,Heel dubbel. Aan de ene kant vinden mensen het prettig vanwege de bekende voordelen: meer focus, niet reizen, een betere werk-privébalans enzovoort. Wel kregen we al snel problemen in de processen. Omdat je elkaar niet ziet, heb je niet even die twee seconden check-inom te kijken of iets goed gaat. Wij maken als digital agency best gedetailleerde dingen. Als daarin iets fout gaat, dan heb je een probleem bij de oplevering. De werkdruk werd gemiddeld als hoger ervaren en medewerkers misten ook het sociale contact. Zeker bij jonge mensen leidt dat tot problemen. We hebben zelfs een verviervoudiging van het langdurig verzuim meegemaakt: niet door coronagevallen, maar door de stress van de lockdown. We hebben van alles georganiseerd om dat verzuim lager te krijgen, tot en met de inzet van een happiness-manager.”

FD: ,,Ook bij ons hebben verschillende medewerkers de flexibiliteit van het thuiswerken als een voordeel ervaren. Het heeft niet geleid tot een merkbaar hoger of lager ziekteverzuim. Tegelijkertijd zijn mensen kuddedieren. Mensen willen mensen zien. Ik kom in mijn netwerk mensen tegen die bij grootbanken in dienst zijn en vaak alleen nog maar thuis mogen werken. Nou, er is niemand die zegt: hiep, hiep, ik zie nooit meer een collega!"

Wat doet het thuiswerken met de productiviteit?

FD: ,,Ik kan niet zeggen dat de productiviteit door het thuiswerken is afgenomen, hoewel dat moeilijk te meten is. Zelf was ik altijd tegenstander van het thuiswerken, maar ik heb nu geleerd dat het wel degelijk mogelijk is. Ik dacht altijd: als mensen vanuit huis werken, hoe groot is dan de verleiding om andere dingen te doen?" Lachend: ,,Maar misschien kijk ik daarin teveel naar mijzelf.”

ML: ,,Het varieert van persoon tot persoon. Sommigen hebben veel zelfdiscipline en moeten we zelfs afremmen; die werken tot ’s avonds laat door. Bij andere mensen dropte de productiviteit als de zon scheen. Over de gehele organisatie bezien denk ik niet dat de arbeidsproductiviteit door thuiswerken terugvalt. Ook de kwaliteit van het werk lijdt er niet onder. Net als bij Frank geldt ook voor mij dat ik nooit een fan was van thuiswerken. Ik vind het altijd fijn als mensen bij elkaar zijn en samen dingen bereiken. Ik was er argwanend over en dacht: ‘Gaan mensen zich thuis daadwerkelijk inzetten?’ Ik ben heel positief verrast over de zelfstandigheid en professionaliteit van onze medewerkers.”

Dan is er ook nog zoiets als de bedrijfscultuur. Hoe is die veranderd?

ML: ,,De coronacrisis heeft ons bedrijf in een metamorfose gebracht: al onze processen zijn door de wasstraat gegaan, maar de cultuur helaas ook: corona heeft bewezen dat persoonlijk contact onmisbaar is. Mensen werken niet alleen voor hun salaris, maar ook voor hun persoonlijke uitdaging en misschien nog meer voor de sociale contacten. Zo’n leuke poging om een vrijdagmiddagborrel via een videocall te doen, dat is gewoon kansloos als je er die week al 58 op hebt zitten. Corona heeft de hele sinaasappel uitgeperst, alle cultuur, alle leuke dingen: feestjes, borrels, klantpartijtjes, kick-offsessies: alles was weg. Tja, dan houd je alleen het droge product over. Dat willen mensen niet.”

FD: ,,Ik kan dat alleen maar beamen. Persoonlijk contact tussen medewerkers onderling, en het persoonlijk contact met klanten: dat is een kernwaarde van ons bedrijf.”

Eindelijk komen we uit de crisis! En nu? Hebben jullie thuiswerkbeleid ontwikkeld?

ML: ,,Wij hebben de eerste draft van ons nieuwe thuiswerkbeleid voltooid. Vooropgesteld: niemand die dat niet wil, moet thuiswerken, en op kantoor werken vinden wij goed voor de samenhang. Maar wij gaan in ons beleid uit van een hybride vorm: als je 100 procent werkt, dan mag je maximaal twee dagen per week thuiswerken. Dat is geen gunst, want het wordt ook gekoppeld aan je prestaties. Als blijkt dat de productiviteit thuis lager ligt, dan moet je meer op kantoor gaan werken. Wij meten de hoeveelheid werk die mensen als output leveren; of ze hun sprints halen. Bij softwareontwikkelaars kun je bijvoorbeeld meten hoeveel stukjes functionaliteit ze in een week hebben geproduceerd. Daarnaast hebben we elke maand check-ins waarbij de leidinggevende incheckt bij zijn team en achterhaalt of zijn medewerkers nog blij zijn en presteren. Die informatie geeft hij door aan de HR-afdeling, die daarop kan handelen. Ook het welzijn van de medewerkers wordt dus maandelijks getoetst, mede in verband met het ziekteverzuim.”

FD: ,,Nu de crisis op zijn eind loopt, halen wij de mensen weer naar kantoor toe. Maar daarmee is niet alles gezegd. Wij willen dit thema persoonlijk benaderen. Wij gaan de mogelijkheid tot thuiswerken bieden, maar het wel van situatie tot situatie beoordelen. Wij gaan met elke medewerker die thuis wil werken in gesprek over wat past. Digitalisering zullen we zeker inzetten om processen efficiënter te laten verlopen, maar wel in combinatie met persoonlijk contact. En als gedeeltelijk thuiswerken de maatschappelijke norm gaat worden, dan zullen we ons daar zeker niet aan onttrekken. Wij zullen daarnaast flexibeler omgaan met andere werktijden thuis, zeker nu we hebben gemerkt dat mensen thuis ook gewoon kunnen presteren. Maar fulltime thuiswerken zullen wij nooit toestaan. Ik wil de groepsspirit echt blijven bewaken.”

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).