Het dilemma: vrouwen die dominant, prestatiegericht en zelfverzekerd overkomen, worden vaak minder aardig gevonden en dus gepasseerd voor een hoge positie. Maar als ze zachtaardig en begripvol zijn, worden ze vaak als minder competent ingeschat. Daarom gold lange tijd het advies beide stijlen van leidinggeven te combineren.
Onderzoek
Promovenda Jasmien Khattab deed onderzoek naar de effectiviteit van dit advies onder 48 leidinggevenden in de zakelijke dienstverlening en 213 mensen uit hun teams. Haar constatering: vrouwen die beide stijlen inzetten, worden als minder effectief beoordeeld. ,,De vrouwelijke leider wordt steeds in twee mallen geduwd: het vooroordeel van de krachtige leider en het vooroordeel van de invoelende vrouw. Wisselen tussen die twee, zorgt bij medewerkers voor verwarring. Die zeggen dan 'ze is zo lomp, kan dat niet aardiger' of ze snappen niet dat een warm gesprek bij de koffieautomaat wat anders is dan even later een harde beslissing nemen in de vergadering. Als vrouw raak je klem tussen die twee mallen.''
Vooroordelen
Mannelijke managers die zowel dominant als invoelend zijn, hebben nergens last van, concludeert de 32-jarige Amsterdamse Khattab. Want hier zijn de vooroordelen niet zo dubbel als bij vrouwen. Het personeel plakt steevast de stereotypes 'krachtig en dominant' op de leidinggevende als man én als manager. Dus raken we minder in de war als die mannetjesputter ook nog eens invoelend blijkt. Vrouwelijke bazen die op hun beurt vooral op een vrouwelijke manier leiding geven, worden wel als 'authentiek' en 'effectief' beoordeeld. ,,Het gaat hier puur om onze vooroordelen. Onderzoeken naar de resultaten van managers laten geen verschillen tussen mannen en vrouwen zien. We stellen gewoon ingewikkelde eisen aan vrouwen'', concludeert Khattab.
Ander uitgangspunt
Zo wordt het knap lastig om alle talenten tot bloei te laten komen. ,,Gaan we in het huidige tempo door, dan duurt het nog 170 jaar voordat er echt gelijkheid is. Zonde van al het talent. Als we weten dat die vooroordelen bestaan, moeten we ze aanpakken'', vindt Khattab. Ze stelt in het onderzoek voor dat bedrijven vooroordelen uit de beoordelingen poetsen. Niet persoonlijke meningen, maar meetbare criteria als kwartaalcijfers en teamprestaties moeten tellen. Daarnaast moet het uitgangspunt zijn: iedereen mag, kan en wil promotie maken. ,,Nu wachten bedrijven af wie boven komt drijven. Dat zijn vooral blanke mannen.'' Khattab adviseert bedrijven om goed naar hun netwerken te kijken
Lees ook: Iedereen de baas op de werkvloer
Nieuw leiderschap
We moeten anders naar leiderschap kijken, vindt de onderzoekster. ,,Kantoorwerk is nog ingericht naar het handwerk in de fabrieken uit begin vorige eeuw. Daar zie je een krachtige sterke baas die alles onder controle heeft en de werkers vertelt wat ze moeten doen. Nu werken we veel meer met ons hoofd. Werken in teams en projecten vraagt om nieuw leiderschap. Juist met het moderne werken hebben we de tijd mee.''
